Dikeyleşme hızlanıyor!

Dikey bir program olduğunuz konusunda inandırıcılığınızı sağlamak için artık diğer projelerle ilgilenmemeniz gerekiyor. Örneğin FinTech odaklıyız diyen ancak e-ticaret ve oyun projelerini de programlarına dahil eden yapılar var. İyi girişimlerin bu programları ciddiye alması çok zor.

2015 başındaki yazımda da söylediğim gibi “geleceğin”, belli bir temaya, konuya odaklanmak olarak tanımladığımız “dikeyleşme”de olduğu artık herkes tarafından dikkate alınıyor. Bu konuda yeni oluşumlar görülmeye başlansa da hala çok eksik ve de fırsat var. Girişimcilik ekosisteminin yapıtaşlarını hatırlayalım; yarışmalar, inkübasyonlar, hızlandırma programları, hibeler, melek fonları, girişim sermayeleri, danışmanlık şirketleri, aracı kurumlar ve topluluklar. Bugün mevcut duruma baktığımızda hala birçok yapının genele hizmet ettiğini görüyoruz. Peki bunun nedeni nedir? Öncelikle dikeyleşmek demek “artık bu konuya odaklıyız” diyerek mevcut yapının ismine sektör ismi eklemek kadar kolay bir iş değil. “Ben bir konuya odaklıyım” dediğiniz zaman, o konuya bilgi, yetenek ve çevre olarak hakim olmalı ve gerekli kaynaklara sahip olmalısınız. Örnek olarak son dönemin popüler konusu ve bu ay da elinizdeki dergide de işlenen finansal servis teknolojileri (FinTech) konusunu ele alalım. Eğer FinTech odaklı bir hızlandırma programıyım diyorsanız;
1- Danışma kurulunuzda finansal servisler sektörünün büyük bir kısmını kapsayan etkin isimleri barındırmalısınız.
2- Mentor havuzunuzda, bu konunun popüler alt konularından (ödeme sistemi, kimlik doğrulama, dolandırıcılık, büyük veri, kredilendirme, risk gibi…) anlayan tecrübeli teknik ve iş mentorlarına ihtiyacınız var.
3- Özellikle regülasyon, mevzuat ve güvenlik konusunda uzman yapınızın içinde bir kişiyi istihdam etmeniz gerektiğini de söyleyebilirim.
4- Bir FinTech girişimcisi için kritik unsur olan gerçek örnek verileri ve deneme ortamlarını sunacak kurumlar da iş ortaklarınızın arasında yer almalı.
5- Genelde B2B projeler ön planda olduğu için sektörün şirketleriyle bağlantılarınız olmalı.
6- Tabii ki FinTech odaklı olan, portföylerinde FinTech yatırımı olan yerli ve yabancı girişim sermayeleriyle işbirliğiniz olması da şart. Tüm bunlar olmazsa olmaz. Diğer yandan dikey bir program olduğunuz konusunda inandırıcılığınızı sağlamak için artık diğer projelerle ilgilenmemeniz gerekiyor. Örneğin FinTech odaklıyız diyen ancak e-ticaret ve oyun projelerini de programlarına dahil eden yapılar var. İyi girişimlerin bu programları ciddiye alması çok zor. Bu nedenle bazı projelerden vazgeçme ve gerçekten odaklanma cesaretini göstermelisiniz. Son olarak programın sahibinin veya yöneticisinin seçilen dikeyle bağlantısının akılcı bir nedeni olmalı.

DİKEYLEŞME ALANLARI
Dikeyleşmenin önemini Girişim Fabrikası’nda yaptığımız programlarda da tecrübe ettik. Geçtiğimiz 2 yıl içinde büyük şirketlerle işbirliği içinde birçok dikey program yürüttük. SAP ile Big Data, Mastercard ile Ödeme Sistemleri programlarının yanı sıra FinTech konusunun öne çıkmasıyla beraber Garanti Bankası ile yürüttüğümüz Finansal Teknoloji programı diğer dikeyler içinde en çok öne çıkan program oldu. Program sonunda Raklet ekibi dernek aidat ödemelerinin Garanti ATM ve internet bankacılığı üzerinden yapılması konusunda Garanti Bankası ile işbirliği yapmış durumda. Genele aldığımız başvurulara göre bu programa gelen başvurular çok daha kaliteliydi. Biraz da dikeyleşme alanlarının neler olduğuna değinelim. Finans kadar popüler olan diğer sektörlerin sağlık, enerji, eğitim, tarım ve perakende olduğunu söyleyebiliriz. Tabii ki tüm bu sektörlerin teknolojiyle birleşiminden bahsediyoruz.

FARKLI İHTİYAÇLAR
Dikeyleşme dediğimizde her zaman sektörel odaklanmayı anlamamalıyız. Dikeyleşme iş modeli bazında da olabilir. B2C, B2B veya pazaryeri gibi farklı iş modellerine odaklanmak da tercih edilebilir. Böyle bir olasılığın temel nedeni, iş modellerinin birbirinden farklı desteklere ihtiyaç duymasıdır. Dikeyleşmeyle ilgili fırsatlara değinmişken böyle bir seçim yaptığınızda karşınıza çıkacak en büyük rakibin de kimler olabileceğine değinmeden geçmeyelim. Dikeyleşen programların en büyük rakibi kurumsal şirketlerin veya sektör derneklerinin yürüttüğü kendi programları olacaktır. FinTech örneğimizden devam edersek, Bank of America, Barclays ve Mastercard kendi programını yapan şirketlerden sadece üçü. Bu programlara başvuran girişimcilerin amacı program sonunda söz konusu şirketle işbirliği yapabilmek. Bu programlar girişimci için iyi bir fırsat gibi gözükse de tüm şirketlere ayrı ayrı ulaşmak yerine daha çok şirkete tek bir noktadan ulaşmayı tercih edeceklerdir. Bir şirketin programında şirket tarafından girişimden istenen ön haklar (münhasırlık gibi) her zaman bağımsız programlardan istenenden fazladır. Önemli olan girişimcilerin başarısı için kritik olan kaynakları doğru tespit edip bu kaynakları onlara en etkin şekilde sunmaktır. Dünyanın tematik ve sektörel odaklanmaya gittiği bugünlerde, kişisel hikayemiz veya çalıştığımız kurumun kaynakları ile tutarlı olan bir odak alanı belirlemek ve bu dikeyde ilerlemek başarımızda önemli rol oynayacaktır.

Kitap Tavsiyeleri
Zero to One: Notes On Startups or How to Build The Future / Peter Thiel Zero to One, “Daha iyi bir gelecek için sırlara inanmalısınız” önsözüyle başlıyor. Günümüzde büyük sır hala keşfedilecek yeni sınırlar ve yaratılacak yeni icatların varoluşu. Bu kitapta efsanevi girişimci ve yatırımcı Peter Thiel, bu konuda basit yolların nasıl yaratılacağı hakkında yön gösteriyor.

Disciplined Entrepreneurship: 24 Steps to a Successful Startup / Bill Aulet
MIT Girişimcilik Direktörü Bill Aulet’in kitabı, iş kurarken düşünme şeklinizi değiştirecek ve yenilikçi ürün geliştirme yoluyla nasıl başarılı bir start up süreci geçireceğinize dair öneriler sunuyor. Kitap, THY Sky Library’de Türkçe olarak da yayınlandı.

ETKİNLİK
FinovateEurope:
9-10 Şubat’ta Londra’da düzenlenecek. YFinans teknolojileri konusunun bir parçası olan herkesin ilgiyle takip ettiği bir etkinlik.
Mobile World Congress: Barselona’da 22-25 Şubat tarihlerinde düzenlenen bu etkinlik, mobil endüstriler için dünyanın en büyük buluşması.
Startup Turkey: Etohum tarafından 25-27 Şubat’ta Antalya’da düzenlenecek etkinlikte en iyi girişimciler ve yatırımcılar buluşuyor.
Inspired İstanbul: Girişimcilik Vakfı, 16 Mart’ta Çırağan Sarayı’nda global bir konferans düzenliyor. İlham çatısı altında girişimcilik konusu işleniyor olacak.