Trombin tayinindeki buluş

Ayben Pınar Kuruç ve Hilal Kayı, iki başarılı öğrenci. İzmir Özel Fen Lisesi’nde okuyan bu gençler, aptasensör geliştirdi. Bu aptasensörler, trombin enziminin tayininde kullanılabilecek.

Hande YAVUZ  [email protected]

MEF Eğitim Kurumları 24’üncü Uluslararası Araştırma Projeleri yarışmasında İzmir Özel Türk Fen Lisesi öğrencilerinden Ayben Pınar Kuruç ve Hilal Kayı birinci oldu. Pınar Kuruç, projelerini şöyle anlatıyor: “Trombin, kanın pıhtılaşması sürecinde rol alıyor. Yaraların iyileşmesi ve kapanmasıyla kan damarlarının oluşumunda büyük paya sahip. Alzheimer rahatsızlığı, kanser hastalıklarında tümör büyümesinin düzenlenmesi ve metastaz olaylarında da etkin bir enzimdir. Bu nedenle trombin enziminin tayini amacıyla hazırlanmış; hızlı, ucuz ve basit ölçüm yapabilme gibi özelliklere sahip tek kullanımlık bir aptasensör geliştirilmesini hedefledik. Fikir, Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. K. Arzum Erdem Gürsan ile yapılan araştırmalar sonucunda ortaya çıktı.

YARARI NEDİR?
Oldukça düşük maliyetli, kolayca uygulanabilen ve tek kullanımlık olması nedeniyle sağlıklı olacağı düşünülen kalem grafit elektrotlardan yararlanıldı. Sonuçlar incelendiğinde, geliştirilen aptasensörün şu an piyasada kullanılan ölçüm yöntemlerine kıyasla oldukça ucuz bir alternatif olduğu ve kolay ölçüm yapma imkanı sunduğu görülüyor.

Ucuz ve kolay ölçüm yapabilen aptasensör geliştirdiler.

HANGİ AŞAMADA?
Günlük hayatta kullanılabilir hale gelmesi için klinik testlerin artırılması ve sensör stabilizasyonu sağlanarak raf ömrünün uzatılmasına yönelik çalışmaların gerçekleştirilmesi gerekiyor. Projenin uzun vadede hedefi, geliştirilen aptasensörün şeker ölçümünde olduğu gibi trombin tayininde de kolay uygulanabilir ve kullanat şeklinde piyasaya sunulacak bir cihaza dönüştürülmesi.

İLAÇ TAŞINIM SİSTEMİ PROJESİ
İzmir Özel Ege Lisesi 11’inci ve 12’nci sınıf öğrencileri İpek Kurtoğlu ve Cansu Yıkılmaz başta akciğer kanseri olmak üzere diğer hastalıkların da tedavisini mümkün kılan bir ilaç taşınım sistemi geliştirdi. Proje, okulun Bilim Kurulu’nun ve Fen Bölümü’nün yanı sıra İzmir İleri Teknoloji Enstitüsü Kimya Mühendisliği’nin de desteğini aldı ve projenin temelleri sağlam bir şekilde atıldı. İpek Kurtoğlu, projelerini şöyle anlatıyor:

KANSERİ YOK ETMEYE YÖNELİK: “Antikanserojen etkisiyle son yıllarda bilimsel araştırmalarda en fazla kullanılan bitkilerden zerdeçalı, ilaç taşınım sistemiyle kanserli hücreleri yok etmede kullandık. Bu sayede çağımızın en büyük sorunu olan kanser hastalığının tedavisine yeni bir yaklaşım ortaya koyduk. Bunların yanı sıra suda çözünemeyen bir madde olan zerdeçalı, suda çözünür hale getirdik ve kanser hücrelerine olan etkisini artırdık, zerdeçalın etken maddesi olan kurkuminin raf ömrünü uzattık, nanopartiküller kullanarak vücuda giren toksik madde miktarını azalttık ve kurkuminin vücuttaki dolanımını artırdık.”

BAŞKA TEDAVİLER İÇİN DE KULLANILIYOR: Projede kanserin en tehlikeli ve tedavi edilmesi zor türlerinden biri olan akciğer kanserini seçtiler. Ancak projenin ilerleyen aşamalarında geliştirdikleri ilaç taşınım sisteminin farklı hastalıkların tedavilerinde de kullanılmasını amaçlıyorlar.

PROJELERİ TÜBİTAK’TA SERGİLENDİ
Tuna Mulhan ve Oğuz Baykut, MEF Lisesi 10’uncu sınıf öğrencileri. Mulhan ve Baykut, öğretmen Önder Demirbilek’in de katkılarıyla “vizkozite” ölçüm aletini buldu. Tuna Mulhan, projelerini şöyle anlatıyor: “Ucuz ve taşınabilir bir vizkometre geliştirdik. Bizim yaptığımız düzenek hem yapması ucuz ve basit hem uygulaması kolay.” Projeleri bu yıl TÜBİTAK İstanbul Avrupa Bölge finallerinde sergilendi. Bundan sonraki yıllarda da proje geliştirmeye, fikirlerini hayata geçirmek için çalışmalara devam edeceklerini belirtiyorlar.

Akıllı korna hayata geçiyor
Seda Cingöz, Kadıköy Doğa Koleji 12’nci sınıf öğrencisi. Kendisini lider ruhlu, risk alabilen, girişimcilik projeleriyle ilgilenmeyi seven, sorumluluk sahibi ve kendi potansiyelinin farkına varmış genç bir girişimci olarak anlatıyor.

KORNA SESİNİ ALGILAYACAKLAR
Seda Cingöz, işitme engelli insanların araba kullanmalarını kolaylaştırmak amacıyla “Akıllı Korna Sistemi” projesini tasarladı. Bu projeyle 2 yıldır ilgilendiğini belirten Cingöz, şöyle devam ediyor: “Projemin temellerini 10’uncu sınıftayken attık ama ilk hali çok sadeydi. t-MBA öğretmenimin katkılarıyla yeni fikirlerle projem gelişmeye başladı. İşitme engelli insanlar araba kullanırken farklı bir araçtan gelen korna sesini algılayamadıkları için birçok trafik kazası ve ölüme sebep oluyor. Benim projem sayesinde, işitme engelli insanlar araba kullanırken farklı bir araçtan gelen korna sesini algılayabilecek.”

YARIŞMALARDA DERECE ALDI
“Akıllı Korna Sistemi” şu anda otomotiv sektörünün öncü bir şirketiyle gelişim ve uygulanabilirlik aşamasında. Proje, birçok yarışmada derece aldı. Cingöz, “Projemin güzel sonuçlar alması beni çok mutlu ediyor. Akıllı Korna Sistemi’nin en kısa zamanda hayata geçmesini istiyorum ve bunun için çalışmalarım hızla devam ediyor” diyor.