İlk Ders

Pek çok girişimci, ilk iş deneyimini 20’li yaşlarda yaşıyor. İlk denemedeki hatalar da kariyerlerine ışık tutuyor. Örneğin Maptriks’in CEO’su Fatih Kuralkan, 20’li yaşlarında edindiği tecrübelerden sabırlı olmayı öğrendi. Liderlervadisi.com’un CEO’su Metin Uçucu, başarılı bir girişim için tek başına çok iyi bir iş fikrinin yeterli olmadığını o yaşlarda tecrübe etti. İşte Fatih İşbecer, Nevzat Aydın, Cem Sertoğlu, Murat Şahin gibi önemli girişimcilerin 20’li yaşlardaki ilk tecrübeleri…

Gözde Yeniova  [email protected]

SAHA TECRÜBESİ
21 yaşındayken sınıf arkadaşlarıyla birlikte internet tabanlı projeler ve çözümler üreten Pentagraph şirketini kuran Monitise MEA CEO’su Fatih İşbecer, 3 yıl Pentagraph’ta muhtelif işler yaptıktan sonra farklı bir arkadaş grubuyla 2000 yılında Pozitron’u kurdu. Üniversitede okurken iş kurduğu için acemiliklerden dolayı ciddi zaman ve kaynak kaybı yaşadığını, ancak bu vesileyle iyi bir saha tecrübesi de kazandığını ifade eden Fatih İşbecer, o dönemi şöyle anlatıyor: “Bazı durumlarda bazı iş kollarından saha tecrübesi elde edip sektörel bağlantılar kazandıktan sonra iş hayatına atılmak daha anlamlı olabilir. Ancak aslında tüm bunlar, riskin ölçümünde düğümleniyor. Bence iyi girişimci, her zaman kendi için, işi için ve zamanlama için en doğru kararı verecektir. Bir girişimde ekibin ne kadar önemli olduğunu da yine bu yaşlarda anladım. Ayrıca iş hayatımın önemli dönüm noktalarından biri, 2014 Şubat ayında Monitise tarafından satın alınmamızla gerçekleşti ve aldığım derslerin söz konusu noktada bana çok yardımı dokundu.”

Fatih İşbecer’in yeni iş kuracak genç girişimcilere tavsiyeleri ise şöyle: “Faaliyet gösterecekleri alanlarda yeterince bilgili olmaları ve sürekli bu alanda araştırma yapmaları lazım. Ayrıca girişimcinin ekibini doğru seçmesi ve hesap kitaptan da anlıyor olması gerekir. Özgün ve ayağı yere basan, hedeflerinin peşinde, ölçülebilir riskler alarak koşmaları onları bir adım öne çıkaracaktır. Bulundukları ülkenin ve pazarın şartlarına uygun hareket etmeleri, kopya işlerden uzak durup kendi bilgi birikimlerine uygun sahaları tercih etmeleri de bir diğer kritik nokta.”

20’li yaşlarda yapılan ilk hatalar, gelecekte önemli deneyimler oluyor.

“ALDIĞIM EN BÜYÜK DERS”
GENÇLİK ETKİSİ Enerji, motivasyon ve tutkunun kaybedilmemesi gerektiğini söyleyen Kuralkan, “20’li yaşlarımda daha sabırsızdım. Ama başarının, çok çalışmakla olduğu kadar sabırlı olmakla ilgili olduğunu da anladım. Genç yaşlarda maalesef böyle olmuyor. Sabırsızca hareket edip kötü kararlar veriyor ve neticesinde de kötü sonuçlarla karşılaşabiliyorsunuz” diyor.

BEKLEMEK GEREKİYORDU: Kuralkan, O dönemde yaşadığı tecrübeleri ise şöyle anlatıyor: “Doğru zamanda, doğru ürün veya hizmetleri sunmak çok önemliydi. O dönemlerde daha önce yaptığımız Alo Yemek gibi birtakım yatırımlarımızı doğru zamanda hayata geçiremedik. Biraz beklemek gerekiyordu. Bizim bu işe yatırım yaptığımız yıl, 2008 idi. O yıl değil de bu işe 2004 yılında girseydik büyük başarısızlık olurdu. Çünkü o zaman veri yoktu, insanların bu işe yapacağı yatırım miktarı çok yüksek olacaktı ve dolayısıyla girmeyeceklerdi.

ZAMANLAMANIN GÜCÜ: 2008 yılında tüm dünyada, özellikle de gelişmekte olan Türkiye’de çok hızlı bir şekilde şehirleşme başladı. Ticaret yaygınlaştı ve insanların diğer coğrafyalarda ticaret yapma isteği ortaya çıktı. Bizim işimiz de tam bununla alakalı. İş hayatında aldığım en büyük ders, doğru zamanda, doğru hizmeti ve ürünü çıkarmanın ne kadar önemli olduğunu görmek oldu.”

Gözde Yeniova  [email protected]

BASİT VE HIZLI
Daha önce birçok girişime imza atan ve şimdi girişimlere fon sağlayan Earlybird Venture Capital’in ortağı Cem Sertoğlu da ilk girişiminin bir B2B yazılım şirketi olduğunu belirtiyor. Bu işte aldığı en önemli dersin, B2B’de satış süreçlerinin ne denli yavaş olabileceği olduğunu söylüyor. Cem Sertoğlu, “O yıllarda ilk adım, büyük olduğunu düşündüğümüz bir probleme teknolojik bir çözüm üretmemiz oldu. Bu çözümün, pazardaki ihtiyaçlarla örtüştüğünü görünce, pazara ulaştırmak için bir ekip kurmamız gerekti. Erken dönemde, gelirlerimiz giderlerimizden yüksek olduğundan, bir melek yatırımcı grubundan sermaye sağladık. Daha sonra ilk müşterilerimizle birlikte kârlılığa ulaştık” diyor. Bu girişimden aldığı dersleri ise Sertoğlu, şöyle anlatıyor: “Büyük şirketlere satış yaptığınız zaman karşınıza bir karar mekanizması labirenti çıkıyor. Gerçekten karar vermeye niyetli ve karar verici konumunda olan kişi veya kişileri tespit edip, onları ikna etmeniz, her seferinde tahmininizden çok daha uzun sürüyor. Potansiyel müşteri listenizi çok iyi yönetmeniz ve müşteri adaylarını kalifiye etmeniz çok önemli hale geliyor. Yatırımcılık kariyerimde, önüme gelen satış hedef ve bütçelerini ne seviyede iskonto etmemiz gerektiğini çok daha iyi görebiliyorum. Tavsiyem, büyük problemlere, basit ve pazara hızlı sunulabilir çözümler getirmeye odaklanmaları olur.”

KARARLI OLMAK Yemeksepeti.com CEO’su Nevzat Aydın, 20’li yaşlarındaki deneyimlerini şöyle anlatıyor: “Yaşamımdaki ilk girişimimi 21 yaşındayken hayata geçirdim. Tek seferlik bir projeydi, ancak girişimcilik konusunda özgüven ve cesaret duygularımı pekiştirerek sonrasında Yemeksepeti’ni kurmamda bana motivasyon sağladı.” Sonrasında Yemeksepeti hikayesinin başladığını ifade eden Nevzat Aydın, Yemeksepeti fikrinin aklına geldiği dönemde 25 yaşında olduğunu ve MBA eğitimi almak üzere ABD’de bulunduğunu söyleyerek fikrin gelişim sürecini şöyle anlatıyor: “Silikon Vadisi’nde e-ticaret alanındaki gelişmeleri gözlemlediğim sırada online yemek siparişinin Türkiye’de oldukça tutacak bir fikir olduğuna karar verdim. Ailemin ve arkadaşlarımın ısrarlarına rağmen kararlı davrandım ve okulumu yarıda bırakarak Türkiye’ye döndüm. Projeyle ilgili somut adımlar atmaya başladığımız dönemde Türkiye’de 2001 krizi patlak verdi. Eğer yakınlarımı dinleyip eğitimimi tamamlamak üzere ABD’de kalmış olsaydım, 6 ay sonra Türkiye’ye geldiğimde karşılaşacağım kriz ortamında bu girişimi hayata geçirmeye cesaret edemeyebilirdik.”

“DİNLEMEYİ ÖĞRENDİM” 28 yaşında girişimciliğe adım atan Orijinal Şirketler Grubu Kurucusu Murat Şahin, o dönemdeki ruh halini şöyle tarif ediyor: “İnsan 20’li yaşlarında her şeyi bildiğini sanıyor. Bu sebeple de ilişkilerinde biraz sert oluyor, pek çok hata yapıyor. Çevresindeki olgun ve deneyimli insanlar ise bu hataların öğrenmenin bedeli olduğunu gösteriyor ve tekrar ayağa kalkmak için gereken hoşgörüyü sağlıyor. Bu da size yürümeyi öğrenen bir çocuk gibi her düşüşünüzde bir ders alıp bir sonraki adımı atma motivasyonunu veriyor.” Murat Şahin, o dönemde yaşadıklarından edindikleri tecrübelerle ilgili şunları anlatıyor: “Devam eden yıllarda söyleyeceklerime hazırlanmak yerine hiç koşulsuz hazırlıksız dinlemeyi öğrendim. Parayı yani gücü elinde tutana, gücünü kullanana fırsatı sağlamayı, hayatın bir fırsatlar defilesi olduğunu anladım. Bana en çok fayda sağlayan deneyim ise uzun süre üzerinde çalıştıktan sonra en iyi yaptığım şeyi keşfetmek oldu” diyor. Şahin’in genç girişimcilere “Çok başarılı olanlar ödevlerini en iyi yapanlar oluyor. Bir fikri anlatmaya gitmeden önce gelebilecek tüm soruları ve yanıtlarını bulmaya ciddi zaman harcanmalı. Bir de en iyi yaptıkları şeyi bulmak için gayret sarf edilmeliler” diye tavsiyede bulunuyor.

İnandığınız fikirde kararlı olmak girişimcilikte başarıyı getiriyor

KENDİ ZİHNİNİ YÖNET
Inventures Yönetici Ortağı Yomi Kastro, 20’li yaşlarında geçtiği aşamaların doğru zamanlamanın belirlenmesi, ortaklık yapısına karar verilmesi, yola çıkma, takımın oluşturulması, pivot etme, büyüme, yatırım alınması ve yeni iş kollarının yaratılması olduğunu söylüyor. “Bir girişimcinin yönetmesi gereken en önemli şey kendi zihnidir” diyen Yomi Kastro, tecrübelerini şöyle anlatıyor: “Karşılaştığımız birçok ciddi görünen problemin, doğru bakış açısı ve zihin yönetimi sayesinde farklı yaklaşımlarla kolayca çözülebildiğini fark ettim. Bu sayede krizler ve problemler içindeki fırsatları daha net görebilir olduk. Girişimcilik dünyasındaki yoğun enerji, heyecan ve hız altında bazı kararlar tepkisel olarak anlık verilebilir. Biz birçok kararımızı daha stratejik ve uzun soluklu bakarak verebildiğimizi düşünüyoruz.” Kastro’nun genç girişimcilere tavsiyesi ise şöyle: “Toplumun kariyere ve iş hayatına dair standartlaştırdığı bakış açılarıyla kısıtlı kalmak risklidir. Başarı, akıntı yönünde kalabalıklarla giderek yaratılmaz, sürüden ayrılıp yalnız olmayı gerektirir.”

İNİŞLERİN ÇIKIŞI DA VAR 27 yaşındayken kadınların ve erkeklerin, birbirlerine her zaman muhtaç olduğunu ama iletişimlerinde sorunlar yaşadıklarını görerek KızlarSoruyor.com’u kuran kurucu ortak Tolga Tanrıseven, ilk olarak 24 yaşında e-ticaret şirketinde yazılım geliştirici olarak çalışmaya başladı. Tolga Tanrıseven, “Bu şirket bir start up’tı ve burada çalışmaya başlamam hayatımın en önemli dönüm noktalarından biri oldu. Şirket sahipleriyle hem birebir çalışma hem sosyal hayatta iletişim kurma fırsatım oldu. Yaptığınız işin nasıl bir etkisi olduğunu görmek virüs ya da hastalık gibi bir şey. Girişimci olmak için ya bu virüsle doğmuş olmanız ya bunu bulunduğunuz ortam dolayısıyla almış olmanız gerekir. Yoksa girişimci olmak akıl kârı bir iş değil. Akıl kârı olmayan işlere de en kolay 20’li yaşlarda giriliyor” diyor. Tanrıseven, 26 yaşındayken çalıştığı e-ticaret şirketinin bir ara çok kötü bir duruma düştüğünü, teknik konular yüzünden neredeyse batma durumuna geldiğini ama bunların hepsinin aşıldığını ve bir yıl sonra başka bir şirket tarafından satın alındığını da ifade ederek inişlerin de çıkışları olduğuna dikkat çekiyor.

“SÜREÇ BAŞARILI OLMALI” Liderlervadisi.com Kurucu Ortağı ve CEO’su Metin Uçucu, “Aldığım önemli derslerden ilki, başarılı bir girişim için tek başına çok iyi bir iş fikrinin, projenin, ekibin, hatta ürünün bile yeterli olmadığıydı. Başarılı bir girişim için girişim sürecinin tamamı başarılı olmalı. Daha da önemlisi aldığım ikinci ders, her birimizin aynı yollardan geçerek dünyayı tekrar keşfetmesinin gerekli olmadığı. Kolaylaştırıcı araçlar, kestirme yollar bulmak lazım. Çünkü zaman çok kıymetli” diye konuşuyor.

Murat Şahin: “Çevrenizdeki olgun insanlar hataları öğrenmenin bir bedeli olduğunu anlamanızı sağlıyor.”

“FİKİR VE MODEL TUTKUYLA BİRLEŞMELİ”
YORUCU OLABİLİYOR: Stres yönetimi konusunda zaman hepimizi ustalaştırıyor, özellikle de kariyer basamaklarını tırmanıp büyük ve global şirketlerin sorumluluğunu aldığınızda… Aldığınız kararlar kadar yönettiğiniz insanların da sorumluluğunu taşıyorsunuz. Takım ruhunu önemseyen ve başarıya odaklanan biriyseniz bu zamanla sizi daha çok yorabiliyor. 20’li yaşlarımda da bu böyleydi; şimdi de böyle. Kendime çıkardığım derslere gelince…

KONTROL VE HAYAT: Aslında hep kontrollü olabildim hayatımda; şu an sadece bunun beni çok yormasına izin vermiyorum. Hayatımda denge çok önemli. Özel hayatımı iş hayatından farklı bir yerde tutmama yardımcı oluyor. İşinizi daha soğukkanlı yapabildiğiniz noktada, daha sağlıklı kararlar verebiliyorsunuz. Özel hayatınızla işinizi dengede tutmak, gerçekten ne yaptığınızı bildiğiniz noktada soğukkanlılığınızı korumak, ileriki dönemlerimde daha da güçlendirdiğim taraflarım oldu.

YENİLİKÇİ VE DİNAMİK: Önemli olan girişimcilik fikri ve bu fikrin peşinden sonuna kadar gidebilme cesaretidir. Ayağı yere basan girişimleri hayata geçirebilmek zaman ve çaba ister. Bunun yanı sıra sürdürülebilir ekiplerle girişimi hayatta tutma sürecini devam ettirebilmektir. Özellikle internet girişimciliğinde kritik konu, iş fikrinin ve iş modelinin ne kadar yenilikçi ve dinamik olduğudur. İş fikri ve modeli, girişimcinin tutkusu ve isteğiyle birleşebildiğinde başarılı girişimler oluşur.