“Hiç başarısız olmadıysanız yeterince yenilikçi değilsiniz”

Elon Musk, 24 yaşından beri hep yeni bir şeyler yaratmanın peşinden koştu. Ama bunu yaparken birçok kez de başarısızlıkla yüzleşti. Ama Musk’a göre bu durum olumsuz değil. Musk, “Hiç başarısız olmadıysanız yeterince yenilikçi değilsiniz” diyor.

Elon Musk, 1995 yılında geliştirme ve icat etme tutkusunun peşinden giderken henüz 24 yaşındaydı. Aradan geçen 20 yıla, SpaceX adlı uzay taşımacılığı şirketi, Tesla Motors adı altında elektrikli araç ve ödeme sistemleri alanında dünyanın en geniş ağına sahip PayPal adlı bir şirketi sığdırdı.

“BAŞARISIZLIK BİR SEÇENEK”
Elbette Elon Musk’ın hayatının detaylarına baktığımızda başarı kadar başarısızlıkların da eksik olmadığını görüyoruz. Elon Musk, bu başarısızlıkları olumsuz bir deneyim olarak görmüyor ve şu sözle açıklıyor: “Başarısız olmak da elimizdeki seçeneklerden biri. Eğer hiç başarısız olmadıysanız yeterince yenilikçi değilsiniz demektir.” Elon Musk, bugün 12 milyar dolarlık servete sahip ancak bir milyarder olmadan önce tüm varlığı aklı ve vizyonuydu. Üniversitede ekonomi ve fizik okuyan Musk, bilgisayar bilimi deneyimi olmadığı için işe başvurduğu Netscape şirketine kabul edilmedi. Bunun ardından kendi şirketini kurmaya karar verdi ve sarı sayfaların haritalı versiyonu olarak tanımlanabilecek Zip2 isimli web sitesini kurdu. Kardeşi Kimbal ile beraber babalarından 30 bin dolar yardım almışlardı, ancak ofis kirası, eşyalar ve lisans ücreti gibi masrafları karşılayamıyorlardı.

OFİSTE YATTILAR
İki kardeş ev tutamadıkları için ilk üç ay ofiste yattı. 1999 yılında Compaq şirketinden gelen 307 milyon dolarlık teklifi kabul ederek hisselerini sattılar. İlk girişimlerinden Elon Musk, 22 milyon dolar kazandı. Kazandığıyla yetinmedi ve yeni bir girişimin peşinden koştu. Bankacılığın yapılış şeklini değiştirmeyi, şubeleri aradan çıkarıp bir internet bankası kurmayı hedefledi ve X.com’u kurdu. Aynı dönemde çıkan PayPal, önemli bir rakip olunca bu şirketle birleşme kararı alıp CEO’su oldu. Ancak yönetim kurulu, onun şirketteki organizasyonda başarılı olamadığına karar verip o balayındayken yönetimi değiştirdi ve CEO’luk görevi sona erdi. Şirkette bir süre çalışmaya devam eden Musk, daha sonra PayPal satışından elde ettiği gelirle SpaceX şirketini kurdu. Başarı ise hızlı gelmedi. Musk, SpaceX’in ilk üç lansmanında başarısız oldu. Sadece bir lansman yapacak kadar bütçesi kalmıştı ve dördüncüde nihayet başarıya ulaştı. Bundan sonra NASA ile 16 milyar dolarlık kontrat imzaladı. Ardından elektrikli araba şirketi Tesla’yı kurdu. Bütün parasını işe yatırdığı için arkadaşlarından aldığı kişisel kredilerle yaşıyordu. İlk dönem şirket finansal açıdan iyi gitmiyordu. Siparişler zamanında teslim edilememişti. Burada ABD enerji departmanından aldığı 465 milyon dolar imdadına yetişti. Musk, bu döneme kadar yaşadıklarında başarısızlıkları başarıya dönüştürme kabiliyetini gösterdi. Onun deyişiyle hayallerinin hepsini gerçekleştirdi ama sadece zamanlama konusunda iyimserdi.

Holmes Nerede Hata Yaptı?
Elizabeth Holmes, dünyanın sıfırdan milyarder olan en genç kadını. 19 yaşında üniversite öğrencisiyken kurduğu ve halihazırda CEO’luğunu yürüttüğü Theranos adlı kan tahlili laboratuvarı, tüm dünyanın ilgisini çeken bir şeyi başardı. Yüksek ücretle yapılan bir işi daha ekonomik hale getirirken süresini kısalttı. Özetle Theranos, parmağa batırılan bir iğneyle alınan kan örneğinin sonuçlarını ileri teknoloji ürünü Edison adlı cihazlarla donatılmış laboratuvarlarda 24 saat içinde analiz edip e-postayla bildirme üzerine kurulu. Hastalar kanserden kolesterole kadar pek çok hastalığın teşhisi için kullanılan bu kan tahlillerine piyasaya oranla yüzde 70 daha az ücret ödüyor. Birçok yatırım alan ve kısa zamanda 9 milyar dolarlık bir değerlemeye ulaşan girişim, geçen yıl büyük bir sorunla karşılaştı.

DENETİM KAPATTIRDI
Şirket, tanı ve hasta sağlığında yeni geliştirdiği cihazla kan testinde devrimsel bir yenilik yaratacağı iddiasındaydı. İki yıldır da yükselen bir grafik çiziyordu. Ama iddia ettiği bilimsel veriyi piyasaya sunamadı. Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi (Food and Drug Administration) ve CMS (Medicare ve Medicaid sigorta kuruluşları), şirketin Kaliforniya’daki laboratuvarlarında problemler olduğunu gördü ve hastaların sağlığıyla güvenliği konusunda riskler buldu. Bu raporlardan sonra Elizabeth Holmes, bu laboratuvarda test yapmaya son verdiklerini ve burada başarısız olduklarını açıkladı.

SORUMLULUĞU ÜSTLENDİ
Arizona’daki laboratuvar ise denetlemeyi geçti. Denetleme konusunda son kararı beklediklerini söyleyen Holmes, inancını yitirmiş değil. Şirketin yoluna devam edeceğini söylüyor ve “Ne inşa ettiğimi ve yarattığımızın ayrıca insanlara ne ifade ettiğini iyi biliyorum. Bu, dünyanın ihtiyacı olduğu değişikliği de getiriyor” diyor. Elizabeth Holmes, sorumluluğu da üstüne aldı. Yanlış test sonuçları ve kalifiye olmayan çalışanları işe aldıkları için sorumlu olduğunu ifade etti ve şu açıklamayı yaptı: “Ben bu şirketin kurucusu ve CEO’suyum. Bu şirkette olan her şey günün sonunda benim sorumluluğumdadır. O çalışanların varlığından haberimin olmaması da yanlışımız oldu. Muhtemelen de en tahrip edici noktanın bu olduğunu düşünüyoruz.”

“ŞİRKET KÜLTÜRÜNE SIKI SARILIN”

İNİŞLİ ÇIKIŞLI YOLCULUK
Online ödeme platformu İyzico, Barbaros Özbugutu’nun ilk girişimcilik denemesi. Özbugutu, şirketi kurduğundan beri inişli çıkışlı bir yolculuk sürdürdüklerini ancak istikrarlı büyüdüklerini söylüyor. Bugüne kadar yaşadığı en büyük sorunu şöyle anlatıyor: “Yaşadığımız en önemli şey, şirketin hızlı büyümesine paralel olarak ilk günden bu yana oturttuğumuz şirket kültürümüzü korumak oldu. Örneğin şirketiniz 30 kişiyken işler görece daha rahat ilerlerken sayının arttığı durumlarda işlerin eskiye kıyasla daha karmaşıklaşabileceğini hissediyorsunuz.

ÇALIŞMAYACAK YOLU ÖĞRENMEK
Benim bu noktada önerim, şirket kültürüne sıkı sıkıya sarılmak ve işe alınan her kişinin bu kültürü sahiplenmesini sağlamak. Girişimcilik düz bir yolda gitmek gibi değil, inişli-çıkışlı bir yolculuk. Her inişin mutlaka bir çıkışı olacağını düşünerek hiçbir zaman vazgeçmeden ilerlemek gerekiyor. Bence girişimcilikte başarısız olmazsın, çalışmayacak bir yolu öğrenmiş ve görmüş olursun. Bu deneyimlerden gerekli dersi alanlar için başarısızlığın bir engel olacağını düşünmüyorum.”

BAŞARISIZLIKTAN ÖĞRENİLEN 5 İŞ DERSİ
Bradley Üniversitesi yönetim profesörü Laurence Weinzimmer’ın yazdığı “Başarısızlığın Bilgeliği” (The Wisdom of Failure) kitabı, başarısızlıklardan öğrenilecek beş dersi içeriyor. Weinzimmer, kitabı yazarken görüştükleri liderlerin en önemli derslerden birini başarıdan değil, yaşadıkları zorluklardan aldığını söylüyor. İşte o beş ders şöyle:
1) Nerede bırakacağını bil
2) Hızlı sıçramalara “Hayır” de
3) Başka işlerle kendininkini tanımlama
4) Her şeyi tek seferde yapmayı deneme
5) Görevlendirmeyi öğren

KRİTİK VERİ
Start up’lar kullandıkları pazarlama taktiklerinde yüzde 61 oranında sosyal medyayı tercih ediyor.