Farklı modelle çıkış yaptı

Başka iş alanında çalışırken kurulan bir bağlantı, farklı başlangıçlara neden olabiliyor. eSmart Recycling şirketinin kurucusu ve CEO’su Tony Selvaggio, farklı başarısızlıklar sonrası yeni bir iş modelini bu şekilde kurdu.

Gözde YENİOVA [email protected]

eSmart Recycling şirketinin kurucusu ve CEO’su Tony Selvaggio, girişimcilik yolculuğunu ‘dirençlilik’ olarak tanımlıyor. “Şu anda olduğum yere gelmemin en büyük parçalarından biri başarısızlık. Başarısızlık, size çok şey öğretiyor ve sizi karakter testine tutuyor. Şirketlerle yatırım aşamasında olduğumuz zamanlarda başarısız oldum. Dört yıl çalışmıştık ve bitiş çizgisine geldiğimizde fırsatı kaçırdık. Eğer doğru ve yanlış yaptığım şeyleri bir teraziye koyarsak, yanlış yaptığım şeyler ağır basar” diyor.

KRİTİK BAĞLANTI
İş geçmişi hurda metal üzerine olan Tony Selvaggio, 2014 yılında işe başladığında, bildiği hurda metal konusunu bırakmamak niyetindeydi. Ancak o yıl, e-geri dönüşüm ve e-atık konusu en sıcak gündemdi. Kentsel atık büyüyen bir alandı ve herkes bunun hakkında konuşuyordu. Özellikle bulunduğu ABD’deki Tampa şehrinde bu böyleydi. İşe öncelikle bilgisayarların geri dönüşümüyle başladı. Bunun kendi işinin bir parçası olduğunu düşündü. Ama Tampa Ticaret Odası’ndan bir bağlantı bunu değiştirdi. Bu dönüşümü Selvaggio, şöyle anlatıyor:

NASIL BAŞLADI?
“Ofisinde 20-30 bilgisayarı olan bir şirketle tanıştım. Şirket sahibi bu bilgisayarları alıp alamayacağımı sordu. Ben de tamam dedim ve hepsini aldım. Bir hafta sonra 200 çocuğa hizmet veren kâr gütmeyen bir kurum, bilgisayarları olmadığını ve benden alıp alamayacaklarını sordu. Bu durumda bana bilgisayarlarını geri dönüşüm için veren şirketin, eğer bu kurumu ve ihtiyaçlarını olduğunu bilse onlara verebileceklerini düşündüm. Ama haberleri olmadığı için bana vermişlerdi. Şirkete 10 bilgisayarı bu kuruma verip veremeyeceğini sordum ve onlardan onay aldıktan sonra da götürdüm. Böylece herkes mutlu oldu. Kurum, bilgisayarlarına kavuştu. Şirket, topluma bir şeyler yaptığı için kendini iyi hissetti. Biz de diğer bilgisayarları para kazanmak için tuttuk. Bu da tüm sürecin başlangıcı oldu. Bizim için de şirketin temelini oluşturdu.”

YENİ İŞ MODELİ
Bu model gelişmeye devam ediyor. Şirket, teknoloji ekipmanlarını toplayıp dünyanın birçok yerinde ihtiyaç sahibi çocuklara ulaştırıyor. Selvaggio, şirketi ölçeklenebilir hale getirmeyi hedefliyor. Selvaggio, hiçbir zaman popüler bir iş yapmak istemediğini yeni bir model geliştirip büyütebileceği bir işi kurmak istediğini söylüyor. eSmart Recycling’in bugün Tampa ofisinde yedi çalışanı bulunuyor; şirketin Lima, Peru’da da bir ofisi var. Önümüzdeki dönemde de Kuzey Carolina’da Raleigh şehrinde bir ofis daha kurmayı planlıyor.

BİR GİRİŞİM İÇİN ÜÇ İŞİ BİRDEN YÜRÜTTÜ
Düğün.com CEO’su Emek Kırbıyık, bu işi kurarken karşılaştığı en büyük sorunun işin ilk iki yıldaki nakit sıkıntısı olduğunu söylüyor. Emek Kırbıyık, “2007 yılında ne devlet teşviki vardı ne yatırım sektörü bu kadar büyüktü. Benim nakit sorununu çözebilmek için bir şey yapmam gerekiyordu” diyor.

NAKİT SIKINTISINI NASIL AŞTI?
İlk yıllar kendi kendilerine ayakta kalmaları gerektiğini ifade eden Kırbıyık, bu dönemde nasıl bir çözüm bulduğunu şöyle anlatıyor: “Her gün saat 09.00-16.00 arası Düğün.com’da çalışıp 16.00-24.00 arası Amerika’daki bir şirkete danışmanlık hizmeti veriyordum. Hafta sonları da arkadaşlarımızla kurduğumuz bir işletmede çalışıyordum. Yani haftanın yedi günü 15-16 saat çalışmam gerekiyordu. Bu sayede hem evin geçimini sağlarken hem Düğün.com’a para aktarabiliyor ve büyümesini sağlıyordum.”

“ÇÖZÜME ODAKLANIN”
Kırbıyık, Düğün.com gibi pazaryeri modelini benimseyen ve spesifik bir teknoloji şirketi olmayan girişimciler için ise şöyle önerilerde bulunuyor: “Öncelikle şirketi kurarken sektörünüzün büyük olduğuna, sektörde global oyuncuların var olduğuna ve bu oyuncuların para kazandığına emin olun. Ayrıca birkaç yıllık paranızın da olması gerekiyor. Sürekli djital şirketleri takip edin. Bir de her zaman için probleme değil çözüme odaklanın.”

AMAZON YEMEK İŞİNİ NEDEN KAPATTI?
REKABET Mİ? Birçok alanda iyi iş çıkaran şirketler de bazen umduklarını bulamayıp işlerine son verebiliyor. Bunun bir örneği de yemek teslimat alanında yaşandı. Online perakende devi Amazon, Amerika’da bulunan yemek teslimatı hizmetini durdurma kararı aldı. Peki bu nasıl oldu? Bu hizmetin kapatılma nedeni olarak yoğun rekabetten dolayı kazanç sağlanamaması gösteriliyor.

AKLA İLK GELEN OLAMADI Uzmanlara göre öğlen ve akşam yemeklerinde Amazon ilk akla gelen adres olmayı başaramadı. Amazon’un özellikle bu alanda GrubHub Inc, DoorDash ve Uber Eats gibi yemek dağıtım hizmetleriyle de başa çıkamadığı ifade ediliyor. Amazon Restaurants hizmeti, 2015 yılında ABD’de Seattle’da başlatılmıştı ve Amazon Prime üyelerine e-ticaret devi aracılığıyla ürün ve market alışverişi dışında yemek siparişi vermek için tasarlanmıştı.

KİŞİSELLEŞTİRİLMİŞ DESTEK
Amazon yemek hizmetini daha sonra Amerika’da 20’den fazla şehre ve Londra’ya açmıştı. Amazon.com restoran hizmetinin kapatılması hakkında şu açıklamaları yaptı: “24 Haziran’dan itibaren ABD’deki Amazon Restaurants işini bırakacağız. Amazon çalışanlarının küçük bir bölümü bu karardan etkilendi ve etkilenenlerin çoğu Amazon’da yeni işler buldu. Çalışanlara şirket içinde veya dışında yeni işler bulmak için kişiselleştirilmiş destek sunulacak.”

Kritik veri

1. ABD’deki start up’ların 2001’de sadece yüzde 4’ünün kadın kurucusu vardı. 2018’de bu oran yüzde 21,6’ya ulaştı.
2. Yapılan araştırmaya göre, 50 yaşındaki start up kurucusu 30 yaşındakine göre 2,2 kere daha başarılı oluyor. Kaynak: Kellogg Insight