Yatırımcıdan ne öğrendim?

Start up dünyasında yatırımcılar sadece finansal kaynak olarak görülmüyor. Vizyonu, deneyimi ve networkü ile ön plana çıkan birçok yatırımcı, start up girişimcilerine doğru kişilere ulaşmaktan, satış için en etkili kanalları kullanmaya kadar birçok alanda destek veriyor. Birçok start up girişimcisi de yatırımcısının rehberliği, ilişkileri ve vizyonuyla önemli kazanımlar elde ettiğini ve girişimcilik yolculuğunda kritik deneyimler kazandığını söylüyor.

Özlem Bay Yılmaz [email protected]

Start up’lar için yatırımcılar kritik önemde. Ancak bu önem, sadece finansal yatırımdan kaynaklanmıyor. Yatırımcının vizyonu, networkü ve deneyimi de birçok start up girişimcisi için önemli bir kazanıma dönüşüyor.

Medya ile nasıl iletişim kurulacağından, bir sonraki yatırım turunu başarıyla tamamlamak için nelerin yapılması gerektiğine, doğru ekibi kurmaktan satış için en etkili kanalları kullanmaya kadar birçok alanda yatırımcıların girişimlere katkısı büyük. Yatırım yaptıkları girişimlere aynı zamanda mentorluk de yapan yatırımcılar, start up’ların zorlu yolculuklarında kimi zaman bir rehber olarak yön veriyor kimi zaman en ihtiyaç duydukları anda ortaya koydukları çözümlerle yepyeni bir yol çizmelerini mümkün kılıyor.

Türkiye’deki start up ekosistemine baktığımızda, yatırım almış girişimlerin de yatırımcılarını sadece finansal bir kaynak olarak görmediklerini görüyoruz. Nasıl yatırımcılar start up’ları seçerken belli kriterlerle hareket ediyorsa start up girişimcileri de kendilerine yatırımcı seçerken birtakım kriterlere göre değerlendirme yapıyor. Bu değerlendirme kriterleri arasında da yatırımcının vizyonu, networkü ve deneyimi ön plana çıkıyor. Peki start up dünyasında başarılı start up’lar bugüne kadar yatırımcılarından neler öğrendi? En değerli kazanımları neler oldu?

KURUMSALLAŞMA KATKISI
Özden Pusat, yatırımcılarından aldığı desteklerden memnun olan start up girişimcilerinden biri. Arya Kadın Yatırım Platformu ve Galata Business Angel gibi farklı alanlarda uzmanlığı olan yatırımcılardan yatırım çektiklerini dile getiren Tutumluanne.com Kurucusu Özden Pusat, 6 haftalık bir ‘yatırıma hazırlık’ programı aldıklarını ve bu kapsamda aldıkları eğitimin kendilerine çok şey kattığını söylüyor. Pusat, yatırımcılarının yarattığı değeri şöyle anlatıyor:

“Yatırımcılarımız basına çıkmamız konusunda destek oldu. Dijital dünyayı çok iyi bilen bir yatırımcımızla beyin fırtınası yaptık, bize içerik ve yayın desteği verdi. Yatırım süreçlerini iyi bilen bir yatırımcımızla bir sonraki yatırım turu stratejimiz için görüşüyoruz. Yatırım yaptıkları diğer girişimler içinden iş alanımıza uygun olanlarla bizi bir araya getirip ortak proje geliştirmemizi sağlıyorlar.”

Girişiminin Ahu Büyükkuşoğlu Serter, Sepin İnceer, Münteha Adalı ve Özge Kutlualp gibi farklı alanlarda çalışan başarılı iş kadınlarından yatırım çektiğini belirten Tukutukum Kurucusu Tuğba Kuzdere, kurumsallaşma sürecinde yatırımcılarından büyük destek gördüğünü ifade ediyor. Kuzdere, aldığı desteğin boyutlarını şöyle açıklıyor: “Öncelikle üretim kapasitemi geliştirdim, bir ekip kurdum ve online satışlarımıza odaklandık. Bunun yanı sıra yurt dışında fuarlara katılarak ihracatımızı artırdık. Satış kanallarımızın artmasıyla birlikte ürün adetlerimiz de arttı. Onlar sayesinde birçok şirket ve konusunda başarılı iş kadınıyla tanıştım.”

NETWORK’ÜN ÖNEMİ
İlk yatırımını faaliyete geçtiği yıl olan 2015’te Aslanoba Capital’den alan Sinemia, şimdiye kadar yerli ve yabancı yatırımcılarla toplamda 6 kez el sıkıştı. Yatırımın maddi getirisi dışında yatırımcının bir mentor olarak değerinin paha biçilemez olduğunu vurgulayan Sinemia Kurucusu Rıfat Oğuz, burada doğru yatırımcıyla el sıkışmış olmanın öneminin altını çiziyor. Yatırımcılarından önemli kararları alma ve uygulama sürecinde destek gördüklerine dikkat çeken Oğuz, şöyle devam ediyor:

“Tabii ki bir yatırımcının şirketinize yatırım yapması, şirketinize hem know how hem network katkısı sağlıyor. Hem yerli hem yabancı yatırımcılarımızın bize network anlamında destekleri oldu. Bunların içeriğinde kurumsal iş birliklerinden hizmet alımına kadar geniş bir yelpaze var. Özellikle ABD açılımımız esnasında yatırımcılarımızın sağladığı networklerin işimizi kolaylaştırma anlamında çok kıymetli olduğuna değinmek isterim.”

Uplifers Kurucusu Eda Günay, yatırımcılarından en çok know how konusunda yararlanmaya çalıştığını söylüyor. İşiyle ilgili bir problem olduğunda onların çözüm önerilerine başvurduğunu dile getiren Günay, “Ciddi bir network destekleri oluyor” diyor.

ETKİN İŞ PLANI
Interact olarak yatırımcı seçerken yatırımcı adayının uzmanlığını ve alanındaki deneyimini dikkate aldıklarını dile getiren Interact kurucularından Prof. Volkan Patoğlu, şunları söylüyor:

“Melek yatırımcımız dünyanın ileri gelen medikal teknoloji şirketlerinden birinin bünyesinde uzun yıllar profesyonel olarak çalıştığından kendisiyle katma değer ve küresel büyüme odaklı bir strateji içeren etkin bir iş planı hazırladık.”

Melek yatırımcılarının, yatırımcı ilişkileri süreçlerini aktif olarak yönettiğinden ve diğer yatırımcılara şirketin potansiyelini yatırımcı perspektifinden aktardığından da bahseden Patoğlu, bu sayede çekirdek yatırımı bulma noktasında çok kısa zamanda çok önemli mesafe aldıklarının altını çiziyor.

Şirket, yatırımcısının yurt dışındaki ve Türkiye’deki network’ünden aktif olarak faydalanıyor. Türkiye’nin lider risk sermayesi kuruluşlarının ve bazı uluslararası şirketlerin üst düzeydeki yöneticilerinden, iş geliştirme ve yatırım bulma faaliyetleriyle ilgili detaylı yorumlar ve yönlendirmeler alabiliyor.

HotelRunner Kurucu Ortağı ve Yönetim Kurulu Başkanı Ali Beklen, yatırımcıları olan 212 ve Hasan Aslanoba’nın önemli stratejik kararlarında destek olarak tecrübeleriyle yol gösterdiklerini ifade ediyor. Yatırımcılarının gerek maddi gerek manevi destekleriyle sürdürülebilir bir iş modeli oluşturmaları ve kendi ayakları üzerinde duran bir şirket yaratmaları konusunda büyük katkıları olduğuna değinen Beklen, “Kendi network’leri ve yeni tanıştıkları kişiler arasından birlikte iş yapabileceğimiz, sinerji yaratabileceğimiz kişileri bizlerle tanıştırarak yeni iş ortaklıklar kurmamızı sağladılar” diyor.

SEKTÖR TECRÜBESİ
Scoutium, futbol sektörüne yönelik bir girişim. Kullanıcılarının futbolcularla ilgili görüşlerini bilimsel metotlarla analiz edip kulüplere ulaşmasını sağlayan şirket, başarılı olduğunu tespit ettiği kullanıcıları ‘Scoutium Gözlemcisi’ olarak tescilliyor. Bu gözlemciler, açılan görevler doğrultusunda maçlara giderek detaylı analiz yapıyor. Ek olarak beğendiği futbolcuların analizini de sisteme yükleyerek yetenekli futbolcuların keşfedilmesine olanak sağlıyor. Kulüplerin ve premium üyelerin bu analizleri satın almasıyla da gelir elde ediliyor. Yatırımcıların finansal desteğinden çok sektördeki tecrübelerinin kendileri için değerli olduğunu belirten Scoutium’un kurucu ortağı ve CEO’su Efe Aydın, bu deneyimin ilerlemelerinde kendilerine fazlasıyla destek olduğunu söylüyor ve şöyle devam ediyor: “Başlangıçta sadece bir fikrimiz vardı. Bu fikrin bir iş modeline dönüşmesinde verdikleri tavsiyeler etkili oldu. Yaptıkları yönlendirmeler sayesinde hem bugünü daha iyi okuyabiliyor hem geleceğimizi çok daha iyi bir şekilde kurgulayabiliyoruz. Bunun yanında bizi çevrelerindeki birçok kişiye ulaştırarak geniş bir network’e ulaşmamızı da sağladılar.”

YURT DIŞI AÇILIMI
Vivoo, kişilerin yaşam kalitesini artırmaya yönelik tavsiyeler sunan bir girişim. 8 parametreli idrar stripleri üzerine idrarınızı yaptıktan sonra uygulama üzerinden fotoğrafını çekerek bu parametrelere göre sizlere tavsiyelerde bulunuyor. Yani bir idrar stribinin üzerindeki parametrelerle kullanıcının, yeterli su tüketip tüketmediğini öğrenmek, beslenme alışkanlıkları veya vücudundaki genel metabolitler hakkında bilgi sahibi olmak mümkün oluyor. Kişinin vücudunda bir enfeksiyon olup olmadığı anlaşılabiliyor. Ayrıca parametrelerin birbirleriyle olan ilişkileri sayesinde de çok farklı anlamlara gelen geniş bir yelpazeden kişinin genel durumu değerlendirilebiliyor. Bunlara bağlı olarak da beslenme alışkanlıklarıyla ilgili tavsiyeler verilerek kişinin daha iyiye gitmesi hedefleniyor. İlk yatırımlarını 500 İstanbul’dan aldıklarını belirten Vivoo Kurucu Ortağı Gözde Büyükacaroğlu, bu yatırımın kendilerine neler sağladığını ve öğrettiğini şöyle paylaşıyor: “ABD pazarını hedefleyen bir ürünümüz olduğu için bizi bu pazara taşıyabilecek, bu pazarda deneyimi, network’ü olan bir yatırım ağından yatırım almak bizim için önemliydi. Bu sayede ABD’de bizim için çok fazla kapı açıldı. Deneyimleri belli konularda hata yapmamızı engellerken networkleri çeşitli fırsatlar yarattı. Ayrıca portföydeki şirketleriyle çeşitli konularda fikir alışverişi yapabilmemiz de bizim açımızdan oldukça değerli.”

PAZARLAMA DESTEĞİ
2014 yılında Türkiye’nin ilk dijital ortodonti yazılımını hayat geçiren Orthero, 2016’nın son aylarında ortaklık yapısını değiştirerek Türkiye’nin önemli diş hekimleri ve yatırımcılarını bünyesine kattı. Pasha Holding, Levent Hatay, Timur Tuncer, Derya Şenocak, Yavuz İrtem, Mete Soğuksu, Edis Embil, Altay Tınar, Kürşat Hacıevliyagil, Samet Yavuz, Safa Yavuz, Dr. Galip Gürel, Ediz Güner ve Dr. Behiye Bahar Dabakoğlu gibi isimlerden yatırım çeken şirket, bölgenin önemli bir oyuncusu olmak için kolları sıvadı. Şu an 60 kişilik bir ekibe sahip olan şirket, 70’ten fazla ilde diş klinikleriyle çalışıyor. Yatırım almak için çıktıkları yolda, ihtiyaçlarının sadece para olmadığını fark ettiklerini ve yatırımcılarının da “Sizi pazarlama ve iletişim stratejinizde de destekleyeceğiz” diye geldiklerini anlatan Orthero Kurucu Ortağı Seyyid Bucak, yatırım sürecinin ardından hızlıca bir pazarlama planı oluşturduklarını dile getiriyor. Bucak, sonra neler yaptıklarını şöyle anlatıyor:

“İhtiyacımız olan her sektörden ve alandan ayrı ayrı yatırımcımız olduğu için onların kendi kontakları ve iş ortakları aynı zamanda bizim de iş ortağımız oldu. Onların tecrübe, birikim ve itibarı sayesinde birçok kapı hızla önümüzde açıldı.”

DENEYİM PAYLAŞIMI
Kobaküs, tüm banka hesaplarınızı bir arada, tek platformda ve aynı anda görüntüleyebilmenize, raporlayıp takip edebilmenize imkan sunan bir girişim. Genç bir kadroya sahip olduklarını belirten Kobaküs Kurucu Ortağı Doğukan Gözeten, bu nedenle yatırımcılarının deneyiminin kendileri için büyük önem taşıdığını söylüyor. “Biz genciz ve her şeyi her zaman bilemeyiz. Üstelik herhangi bir şirketi daha önce yönetmedik. Bu nedenle bir şirket nasıl yönetilir, nasıl iş bölümü yapılır, insanlarla iletişim nasıl olmalı, yeni alacağımız takım arkadaşlarımızın hangi özelliğine bakmalıyız gibi bir sürü konu var” diyen Gözeten, bu noktada yatırımcılarının kendilerine katkılarını da şöyle ifade ediyor:

“Yatırımcımız farklı bir alanda faaliyet gösteriyor olmasına rağmen yanımızda başarılı bir iş insanının bulunması, bizlerle vizyonunu ve deneyimlerini paylaşması ciddi katkılar sağladı.”

RIFAT OĞUZ
“Bir yatırımcının şirketinize yatırım yapması, şirketinize hem know how hem network katkısı sağlıyor.”

“TECRÜBELERİNDEN YARARLANIYORUZ”
IRMAK DÖNMEZ BÜYÜMEZ REZTORAN.COM KURUCUSU
EN BÜYÜK YARDIM
Yatırımcılarımızın özellikle farklı sektörlerden olmaları konusuna önem verdik. 3 tur yatırım aldık ve hem teknoloji hem medya hem de iş birlikleri konusunda çok desteklerini gördük, görmeye devam ediyoruz. Girişimlerde tabii ki küçük bütçelerle büyük işler başarılmaya çalışıldığı için nakit ihtiyacı oluyor. Ancak yatırımcıdan alınabilecek en büyük yardım, bilgi birikimi. Onların tecrübelerinden faydalanmak paha biçilemez.

“YENİ FİKİRLER ÜRETİYORLAR”
Yatırımcılarımızın hemen hepsi Reztoran’da çalışıyor gibi ilgili. Her hafta onlarla görüşüyoruz, aklımıza takılan şeyleri soruyoruz. Her biri aktif kullanıcımız da olduğu için sitedeki, uygulamadaki geliştirilebilecek fikirleri paylaşıyorlar. Teknoloji şirketi olan yatırımcımız uygulamalarımızın tasarımları konusunda destek veriyor. Tüm yatırımcılarımız çıkmaza girdiğimizde kafa kafaya verip bize çıkış yolları gösterir. Girişime yarar sağlayacak yeni fikirler üretip paylaşıyor.

“İŞ BAĞLANTILARI KURDULAR”
Yatırımcılarımız bizi önemli holdinglerde uzun zamandır görüşmek istediğimiz ama mail veya telefonuna ulaşamadığımız isimlerle buluşturdu. Medya satın alma şirketine ihtiyacımız vardı, bu alanda uzman bir ajansla bir araya getirdiler. Bazı restoran zincirlerinin üst düzey yöneticileriyle bizi buluşturdular.

“BİZİ DOĞRU KİŞİLERE YÖNLENDİRDİLER”
KEMAL EROL VİVENSE KURUCUSU
ÖNEMLİ KATKILAR Bugüne kadar farklı yatırımcılardan 15 milyon dolar yatırım çektik. Markamıza finansal anlamda destekten daha önemli katkıları da oldu. Vivense’nin bir yaşam markası olması konusunda sürdürülebilir büyüme, perakende yönetimi, yetenek yönetimi konularında kendilerinden destek gördük.

BÜYÜMEYE ETKİLERİ Vivense’nin büyümesi yatırımcılarımızın desteği sayesinde oldu. 16 şehirde 22 showroom’a ulaştık. İnsan kaynağı yönetimi, hızlı büyümedeki zorlukların aşılması ve hedeflenen ciroya ulaşılması konusunda yönlendirmeleri oldu.

“İKİ ALANDA DEVREDELER” Özellikle perakende yönetimi ve işe alımlarda devreye girip müdahale ettiler. Bizi doğru kişilere, işin profesyonellerine yönlendirdiler. Yatırımcılarımızdan network geliştirme, insan kaynağı ve perakende yönetimi konusunda önemli yardım aldık.

EFE AYDIN
“Yaptıkları yönlendirmeler sayesinde hem bugünü daha iyi okuyabiliyor hem geleceğimizi çok daha iyi bir şekilde kurgulayabiliyoruz.”

“MENTORLUK YAPIYORLAR”
METİN ÖNGÜÇ BİSİGORTACI KURUCU ORTAĞI
ONLINE SİGORTA YERİ Bisigortaci.com, sigorta yaptırmak isteyen kişilerle sigorta acentelerini buluşturan online sigorta pazaryeri çözümü. Kişiler istedikleri sigorta ürünleriyle alakalı olarak bir talep formu dolduruyor, o kişiye yakın sigorta acenteleri ise en uygun teklif alternatiflerini sunuyor.

“FARKLI KAPILAR AÇIYOR”
Yatırımcımız, sigorta sektöründe olduğu için aslında bize ciddi anlamda mentorluk veriyor. Sigorta sektöründe iş yapmamız için bize farklı iş kapıları da açıyor. Yatırımcımız, sektörde ulaşamadığımız insanlara ulaşmamızı ve randevu alamadığımız şirketlerle görüşmemizi sağladı. Aslında paradan daha önemli olan, iş yapma konusunda destekleri ki her daim desteğe ihtiyacımız oluyor.

GÖRÜŞME DESTEĞİ Sigorta sektöründe, iş yapmak istediğimiz büyük oyuncular bulunuyor. Yatırımcımız bunlarla görüşmemizi ve tanışmamızı sağladı. Yatırımcımız sayesinde birçok sigorta şirketiyle görüşmüş olduk.