Girişimciliğin Yaşı Olur Mu?


Mark Zuckerberg Facebook’u 19, Bill Gates Microsoft’u 20, Steve Jobs Apple’ı 21 yaşında kurdu. Bunlara bakıldığında yenilikçi iş fikirlerinin sadece gençlerden geldiği gibi bir sonuca ulaşılabilir. Ancak bu doğru değil. Nestle’nin kurucusu Henri Nestle, şirketini kurduğunda 52 yaşındaydı. Türkiye’nin en popüler girişimcisi Sina Afra, 40 yaşındayken Markafoni’yi kurdu. Peki girişimciliğin yaşı var mı? Bu soruyu sorduğumuz herkes, “Girişimciliğin yaşı yok” dedi. Ancak hemen hemen hepsi, risk alıp almamanın yaşla ilgisine dikkat çekti.

Ayşegül Sakarya  [email protected]

Mark Zuckerberg Facebook’u 19,Bill Gates Microsoft’u 20, Steve Jobs Apple’ı 21 yaşında kurdu. Bu isimlerin başarılarına bakarak girişimciliğin sadece gençlere özel bir durum olduğu fikrine kapılmayın. Nestle’nin kurucusu Henri Nestle, şirketini kurduğunda 52 yaşındaydı. Charles Flint IBM’i kurduğunda 61, Amadeo Giannini Bank of America’yı kurduğunda 60 yaşına ulaşmıştı.

 

Nevzat Aydın

Nevzat Aydın

girisimciligin-yasi-yoktur-2Türkiye’de ise Nevzat Aydın Yemeksepeti’ni kurarken 25, Sina Afra ise Markafoni’yi kurarken 40 yaşındaydı… Görünen o ki girişimciliğin, yaratıcılığın yaşı yok. Yapılan araştırmalar, Steve Jobs ya da Mark Zuckerberg gibi dünyaca tanınmış bazı istisnalar hariç melek yatırımcılar için ideal girişimci yaş aralığının 25-45 olduğunu gösteriyor. Öte yandan Amerika’da üniversitelerin son yıllarda yaptığı birtakım araştırmalar, başarılı girişimcilerin yaş ortalamasının 55-64’lere kadar çıktığı yönünde… Genel olarak sektörün önde gelen girişimcileri ve yatırımcıları girişimciliğin yaşı olmadığı konusunda hemfikir. Ancak belli yaş aralıkları birtakım riskler barındırıyor. Örneğin yapılan araştırmalara göre çeyrek yaş krizi olarak adlandırılan 25-35 yaş aralığında insanların risk alması zorlaşıyor. Mezuniyetin ardından girişimcilik konusunda yeterli cesareti göstermeyenlerin evlilik gibi sorumluluğu artıran adımlar atmaları durumunda işleri zorlaşıyor. 26 yaşında ilk girişimini yapan Lidyana.com’un CEO’su Hakan Baş, bu riske şöyle dikkat çekiyor: “Girişimciliğin yaşı yok ama insanlar kariyerlerinde ilerledikçe ve aile düzeni kurduktan sonra risk almaları çok daha zorlaşıyor. Bu nedenle 20’li yaşlarda girişimciliğe yönelenlerin daha kolay risk alabildiğini söyleyebiliriz.”

Yapılan araştırmalar Steve Jobs ya da Marc Zuckerberg gibi istisnalar hariç ideal girişimci yaş aralığının 25-45 olduğunu gösteriyor.

Hakan Baş

Hakan Baş

KONFOR ÖLDÜRÜYOR
Girişimciliğin önündeki önemli risklerden biri 35 yaşlarında ortaya çıkan orta yaş krizi. Bu yaşlarda deneyim avantajına sahip olan girişimciler, yeterli cesarete sahip olamıyor çoğu zaman. Bu durum da risk almanın önüne geçiyor. Chado’nun kurucu ortağı Barış Çekin, yaş ilerledikçe konfor ihtiyacının arttığını, bunun da girişimciliği öldürdüğünü düşünüyor. Girişimciliğin emek, sabır ve finansman gücü gerektirdiğini söyleyen Çekin, “Çünkü fikriniz ne kadar iyi olursa olsun, her şekilde birçok hata yapıyorsunuz ve bu hataları telafi edecek finansal güce ve yolunuza devam edecek enerjiye ihtiyacınız oluyor. Son olarak yaşınız ilerledikçe kendinize farkında olmadan sınırlar koymaya başlıyorsunuz. Artık gençken sahip olduğunuz dünyayı değiştirebileceğinize ait inançlarınız azalıyor. Bu yarattığımız sınırlar girişimin başarısını da olumsuz etkiliyor” diyor.Yaşına rağmen çok başarılı bir girişime imza atan Sina Afra ise bu tezi çürüten örneklerden biri.

Sina Afra

Sina Afra

Türkiye’nin en başarılı internet girişimlerinden Markafoni’yi geçen yıl Naspers’a satan Sina Afra, Markafoni’yi 40 yaşında kurdu.Hayatı boyunca “kendi işini” yapma kültüründe büyütülmediğini söyleyen Afra, “Kendi işini yapma kültürüyle büyütülmedim, yaşamadım, hatta düşünmedim. Ta ki hayatım internetle kesişene kadar. Okudum, lisan öğrendim, kendimi geliştirdim, okulları bitirdim ve bana göre sağlam bir yerde, KPMG’de işe başladım. 12 yıl orada büyük bir zevkle çalıştım. eBay’e geçtiğim günden itibaren ise her şey değişmeye başladı. Şirket satın almalarından da sorumlu olduğum için her hafta ‘kendi işini kurmuş’ insanlarla konuşmaya başladım. Anlayacağınız, kafam çok bulanıktı. Birdenbire etrafım kendi işini kurmuş insanlarla çevrilmişti” diyor.

Barış Çekin

Barış Çekin

KÜLTÜR OLUŞTURULMALI
Kısa bir süre sonra Markafoni’yi kurarak girişimciliğe adım atan Afra’ya göre başarılı bir girişimci olmak için hayatınızın bir döneminde bir ilham sayesinde girişimcilik kulvarına girmeniz ve yaptığınız işe inanmanız gerekiyor. Zamanlama ve şans faktörlerinin de etkili olduğunu düşünen Afra’ya göre girişimcilik için geç olarak değerlendirilebilecek bir yaş yok. Yine de Türkiye’de gençlerin girişimcilik kültürüyle yetiştirilmesi gerektiğini düşünen Afra, gençlere destek olmak için Türkiye Girişimcilik Vakfı’nı kurdu.

“Keşke girişimciliğe 20 yaşımdayken başlasaydım” diye kendi kendine hayıflandığını söyleyen Afra, “Aynı deneyimi en azından başka genç insanların yaşamaması, 40 yaşında girişimci olmak yerine girişimciliğe istediği zaman adım atması umuduyla Türkiye Girişimcilik Vakfı’nı beni destekleyen mütevelli heyet üyelerimizle birlikte kurma kararı aldım” diye konuşuyor. GittiGidiyor’un genel müdürü Gülfem Toygar ise bugün girişimciliğin yaştan bağımsız olduğu kanısında. Toygar’a göre özellikle internet girişimciliğinde önemli olan iş fikrinin ve iş modelinin genç olması. Bu iş fikri ve modelinin girişimcinin tutkusu ve isteğiyle birleştiğinde ortaya başarılı girişimler çıkacağını söyleyen Toygar, “Başarılı bir girişim, yaş faktörünü ortadan kaldırır. Herhangi bir iş fikrine yatırım yapacak bir yatırımcı, kimi zaman genç bir girişimcinin tutkusu ve çalışma azmine yatırım yaparken kimi zaman ise o iş veya sektörle ilgili deneyimine ve tecrübesine yatırım yapabiliyor. Kişisel görüşüm, girişimcilikte geç olarak değerlendirilecek bir yaş olmadığı yönündedir” diye konuşuyor.girisimciligin-yasi-yoktur-6

Ayşegül Sakarya  [email protected]

Girişimcilerin önündeki en önemli risklerden biri belli bir yaştan sonra konfor ihtiyacının artması ve cesaretin önüne geçmesi.

“YAŞI OLMAZ AMA…”
NEDEN OLMASIN? Yemek Sepeti CEO’su Nevzat Aydın, günümüzde başarılı projelere imza atan isimlere bakıldığında 30 yaşın altında ya da 30’larının başında kişilerin görüldüğünü söylüyor. Aydın, şöyle devam ediyor: “Genç, tecrübesiz ama kafasında bir ideali olan kişinin, 10-15 yıl birtakım kurumsal şirketlerde çalışmış ve ben artık girişimci olacağım diye karar verip girişimci olmaya başlamış birine göre başarma şansının daha fazla olduğunu düşünüyorum. Çünkü girişimcilik insanın içinden gelen bir dürtü. Kafanızdaki ideali hayata geçirmek için pek çok şeyden vazgeçmeniz; hırsınızı ve tutkunuzu kaybetmeden fikrinize tutunmanız ve sabırlı olmanız gerekiyor. Öte yandan her ne kadar örnekler 30 yaş civarına işaret ediyorsa da teorik olarak girişimci olmanın elbette ki bir yaşı olamaz. Kişi fikirlerini çeşitli sebeplerle ertelemek zorunda kalmış olabilir. Yenilikleri ve teknolojiyi takip ediyorsa, insanların hayatında gerçekten fark yaratacağını düşündüğü fikri ve idealini hayata geçirmek için gereken cesareti geç de olsa bulduysa neden olmasın?”

YAKITI HEYECAN: İncir.com’un kurucusu ve CEO’su Yusuf Yıldırım, her yaşta girişimci olunabileceğini, ancak ilk girişimcilik deneyimi için 35 ve öncesinin çok daha iyi olduğunu düşünüyor ve görüşlerini şu şekilde aktarıyor: “Genel itibariyle 35 yaşından sonra kişisel ve ailevi yükümlülükler nedeniyle girişimciliğin gerektirdiği bağımsız ve serbest hareket kabiliyetinde zayıflama oluyor. Bununla birlikte insanlarda yaşın getirdiği tecrübe avantajının yanında heyecan kaybı ortaya çıkabiliyor ki heyecan için girişimciliğin yakıtı diyebiliriz. Girişimcilik için tecrübe, heyecan ve enerji dengesinin optimum düzeyde olduğu 25-35 arasındaki yaşların en uygun yaşlar olduğunu düşünüyorum. Sektörlerin girişimcilik yaşını, girişimin başlatılabilmesi için gereken yatırım ve tecrübe seviyesi belirliyor. Bu konularda düşük giriş bariyerleri heyecan dolu genç girişimcilerin girmesine imkan verirken, yüksek giriş bariyerleri girişimci yaşının artmasına sebep oluyor.”

Gülfem Toygar

Gülfem Toygar

SEKTÖR BELİRLEYİCİ
Girişimcilerin yaşına bakıldığında sektörlere göre de bir değişim söz konusu. İnternet, oyun gibi genç neslin daha hakim olduğu sektörlerde girişimcilik yaşı daha genç. Tıp gibi araştırmalar gerektiren, hukuk gibi yıllarca eğitim gerektiren, madencilik gibi yılların deneyimini ve belli birikmiş sermaye gerektiren işlerde girişimcilik yaşı yukarı doğru yükseliyor. Ne var ki teknolojinin, finans, biyokimya ve tıp gibi daha geleneksel sektörlerde önümüzdeki yıllarda üstleneceği rolün artmaya devam edeceğini düşünen ikinci el otomobil satışlarında online ekspertiz hizmeti sağlayan SellAnyCar CEO’su Saygın Yalçın, bu yaş aralığının da değişime uğramasının kaçınılmaz olduğuna dikkat çekiyor. Teknolojinin hayatı çok hızlı değiştirdiğini ifade eden Yalçın, “Buna bağlı olarak teknoloji, bütün sektörlerde hayati bir rol almış durumda. Şu anda girişimcilik yaşının sektörlere göre değiştiğini düşünmüyorum. Fakat ilerleyen dönemde sektörlere göre yaş aralığının da değişeceğini söyleyebilirim” diye konuşuyor.

KRİTER DEĞİL
Peki yatırımcı şirketler bir fikre yatırım yapacakları zaman yaşa dikkat ediyor mu? Bir çoğu yaşı bir kriter olarak kabul etmiyor. İyi bir fikir, iş planı ve istek yatırımcıların öncelikli kriterleri arasında yer alıyor. Yaşın tek başına bir kriter olmadığına dikkat çeken Earlybird Venture Capital’in ortaklarından Cem Sertoğlu, “Genelde yaş bizim için tek başına bir kriter değil. Bugüne kadar yatırım yaptığımız girişimcilerin yaş aralığı 22 ila 48 arasında değişiyor. Ancak iş alanına göre bazı sektörlerde tecrübenin önemli olduğunu düşünüyoruz” diyor. Örneğin gayrimenkul ve finans gibi sektörlerde tecrübe öne çıkarken, girişimin erken aşamalarında yaratılan finansal kaynağın girişimin büyümesine odaklanmasını isteyen yatırımcılar, daha az maaş ihtiyacı duyan girişimcilerle çalışmayı tercih edebiliyor. Erken aşama girişimlerde kurucu ekibin maaş seviyelerinin çok yüksek olmaması gerektiğine dikkat çeken Sertoğlu, “Bu da aile sahibi, yüksek bir aylık masraf yapısı olan kişiler için daha zor olabiliyor. Yeni mezun, masrafı düşük bir takım için daha kolay… Ancak başarılı bir kariyer geçmişine sahip, maddi birikimi olan ekiplerde de bu kolay olabiliyor” diye konuşuyor.

“ÖNEMLİ OLAN İŞ DENEYİMİ”
ORTALAMA YAŞ: Yıllardır insanlar yeni bir girişim hayata geçtiğinde o girişimin başarısı ile girişimcinin yaşı konusunda hep bir bağ kurmaya çalıştı. Bu konuda birçok araştırma da yapıldı. Kauffman Foundation, Duke University ve Founder Institute’un yaptıkları bu araştırmalardan sadece birkaçıydı. Tüm bu çalışmaların ortaya koyduğu sonuçlara baktığımızda ise bir start up’ı hayata geçiren girişimcilerin ortalama yaşı 40.

MENTOR GEREKİR: 1 milyon doların üstünde gelire sahip başarılı start up girişimcilerinin ortalama yaşı ise 39. Araştırmalara göre yaş girişimci başarısında, sektördeki ve girişimcilikteki deneyimiyle kıyaslandığında çok daha az öneme sahip. Peki yine soralım, bir girişimcinin başarısında yaş önemli midir? Benim yanıtım hayır. Fakat deneyim yaşla birlikte gelir. Deneyimden yoksun akıllı girişimcilerin mutlaka deneyimli mentorlarla kuşatılması gerekir.

“ÖNEMLİ BİR PARAMETRE DEĞİL”
YAŞIN ROLÜ NE? Saran Online CEO’su Sadok Kohen, girişimciliğin yaşı olmadığını söyleyenlerden… Katıldığı toplantılarda 60 yaşın üzerinde girişimcilerle karşılaştığını söyleyen Kohen, şöyle konuşuyor: “Girişimciler için yaşın önemli bir faktör haline geldiği alan, tohum yatırım seviyesidir. Yaşınız genç ve deneyimsiz olsanız da enerji dolu ve odaklandığınız konuya hakimseniz tohum yatırımı alma konusunda şansınız çok yüksek. İlerlemiş bir yaşta, başında bulunduğunuz bir aile varken ilk girişiminize imza atıyorsanız, tohum yatırım alma şansınız katlamalı olarak azalacaktır. Bunun sebebi, girişimin doğası gereği çok çalışma gereksinimidir. Eğer bir aile sahibiyseniz bunu yapmanız daha zor. Bununla birlikte belirli bir yaşa geldiğinizde, eğer bir sicile sahip olmayı başardıysanız bu sefer de az önce anlattığım durumun tam aksine avantajlı bir konuma gelebilirsiniz. Zira bu kez yatırımcı, tecrübenizi değerli görecek ve genç bir yatırımcıya kıyasla çok daha iyi değerlemeler üzerinden yatırım almanız kolaylaşacaktır.”

RİSK ALMAK ÖNEMLİ: Zomato Türkiye Ülke Müdürü Ali Servet Eyüboğlu, yaşın bir parametre olmadığını söylüyor. Eyüpoğlu, konuyu şöyle değerlendiriyor: “Eğer bir girişimci iş fikrini anlatırken hissettiği heyecanı ve tutkuyu karşısındaki kişiye aktarabiliyorsa, söz konusu iş fikrini hayata geçirebilecek yetkinliğe ve birikime sahipse yaş parametresi tek başına hiçbir anlam ifade etmez. Girişimcilik döneminin uygunluğu, tamamen kişinin yaşam koşullarının o dönemde alınacak risklere uygun olup olmadığıyla ilgili diye düşünüyorum. Özellikle üniversite yıllarında öğrencilerin mutlaka kendi alanlarıyla ilgili bir değer üretmeye odaklanma gerekiyor. Üniversite yılları insan hayatında sorumluluğun minimum olduğu, üretkenliğin ve yaratıcılığın maksimum olduğu yıllar. Öğrenciler enerjilerini bu avantajlı koşullarda değerlendirebilirse başarılı işlere imza atabilir diye düşünüyorum.”

İDEAL YAŞ
Liderlervadisi.com Kurucu Ortağı ve CEO’su Metin Uçucu ise yaş konusuna dikkat eden bir yatırımcı. Zira yaşın deneyim, yönetim kapasitesi, sürdürülebilirlik gibi kavramlarla çok yakından ilişkili olduğunu düşünüyor. Örneğin yatırım tutarı ne kadar yüksekse girişimcinin de o denli bir mali yönetim kapasitesine sahip olması gerekiyor. Girişimciliğin enerji, azim, cesaret, zaman, network, problem çözme becerisi gibi pek çok yetenekle çok yakından ilintili olduğuna dikkat çeken Uçucu, “Bu yeteneklerin bazıları zaman içerisinde gelişiyor bazıları ise azalıyor. Bu yeteneklerin pik seviyede olduğu 25-40 yaş aralığının genellikle daha başarılı sonuçlandığını söyleyebilirim” diyor.

Yomi Kastro

Yomi Kastro

KARAKTER MESELESİ
Inventures Yönetici Ortağı Yomi Kastro da yatırımlarında girişimcinin yaşına dikkat ettiklerini belirtiyor. Girişimcinin bir şirketin tüm sorumluluğunu üstlenebilecek kadar tecrübeli, yoğun bir tempoda çalışabilecek kadar da genç olmasını istediklerini ifade eden Kastro, “Enerjinin azaldığı ya da hayattaki önceliklerin değiştiği yaşlar artık geçtir. Bunu nüfus kağıdına bakarak söylemek doğru olmaz. Yine de 28-32 yaş bandındaki dönemler bence en ideal yaşlar” diye konuşuyor. Girişimciliğin bir yaş hali olmaktan çok bir karakter hali olduğunu düşünen Consultancy CEO’su Atıf Ünaldı’ya göre girişimcilik için cesaret, inanç ve inat gerekiyor. Bu nedenle yaşın direkt girişimciliği olmasa da bu duyguları etkileyen bir durum olduğunu belirten Ünaldı, sözlerine şu şekilde devam ediyor: “Yaş ilerledikçe öğrenilmiş çaresizlikler, mesleki deformasyonlar ve daha da önemlisi cesareti yaratan yalnız olma durumu ortadan kalkar. Bu nedenle genç yaşların girişimcilik için değil ama onu etkileyen faktörler adına daha büyük avantajlara sahip olduğunu söyleyebiliriz.”

Yatırımcı şirketler yaştan çok girişimcinin iş fikrine ve heyecanına dikkat ediyor.

Yorum yapın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Time limit is exhausted. Please reload the CAPTCHA.