Deneyim şart mı?

Aslında araştırmalar da gösteriyor. 2,5 yıldan fazla yaşayabilen start up’lar iş deneyimi olan girişimciler tarafından kuruluyor. Zaten Avrupa ve ABD’deki start up kurucularının yaş ortalaması da 30’un üstünde. Uzmanlar da 10 yıllık iş deneyimi olan girişimcilerin daha hızlı ilerlediğini düşünüyor. Melek yatırımcılar ve fonlar da iş deneyimi olan start up’ları daha fazla tercih ediyor.

Önceki iş deneyimleri girişimcileri başarıya götüren önemli faktörler arasında yer alıyor. Seed Academy’nin 1.500 start up’la yaptığı araştırma, kurulduktan sonra en az 2,5 yıl yaşayabilen start up’ların en az 10 yıllık iş deneyimine sahip girişimciler tarafından kurulduğunu gösteriyor. Aynı araştırmaya göre girişimcilerin yüzde 91’i iş deneyimine sahipken yüzde 9’unun deneyimi bulunmuyor. Avrupa ve Amerika’daki start up’larda ise kurucuların yaş ortalaması 32-36 arasında. Bunlar arasında daha önce şirket kurmuş olanların oranı ise yüzde 40-50 civarında.

“İş tecrübesi olan girişimciler daha hızlı ilerliyor” diyen Sistem Global CEO’su Hüseyin Karslıoğlu, Türkiye’deki girişimcilere göre ABD ve Avrupa’dakilerin 10 yıl daha tecrübeli olduklarını belirtiyor. Dünya Melek Yatırım Forumu Başkanı Baybars Altuntaş da iş deneyimi olan girişimciler tarafından kurulan start up’ların performansının daha iyi olduğunu söylüyor.

Start up kurmadan önce kaç yıllık iş deneyiminin olması gerektiği konusunda ise kurallar yok. Girişimcilerin bir kısmı iş deneyimini kazanmış olmayı gereksiz bulurken bir kısmı sektör ve kurumsal hayat tecrübesinin önemli olduğuna inanıyor. Son dönemin yükselen değeri ise bir süre başarılı bir start up’ta çalışarak belli bir iş deneyimi elde etmek.

PROFESYONEL TECRÜBE
Girişimcilerin, start up’larını kurmadan önce elde ettikleri iş deneyiminin süresi oldukça değişken. Kiminin 1-5 yıl arasında iş deneyimi bulunurken kiminde ise bu süre 10’dan 20 yıla kadar çıkabiliyor. Kız kardeşlik ağı TurkishWIN’in ve Binyaprak’ın kurucusu Melek Pulatkonak, iş hayatında uzun yıllar kurumsal iş deneyimine sahip girişimcilerden biri. 3 yıl önce Microsoft genel müdür yardımcılığından ayrılıp kendi şirketini kuran Pulatkonak, 17 yıl profesyonel yöneticilik yapmış. Pulatkonak, “3 yıl önce görevimden ayrılıp kadınların birbirine ilham verip fırsat yarattığı kız kardeşlik ağı olan TurkishWIN’i kurdum” diyor.

HighGenic silikonlu temizleyici ve Narsprin gibi birçok temizleme ürününü geliştiren 1K Kimya’nın CEO’su Sevginar Baştekin, 7 yıl önce kendi işini kurmadan biyokimya ve kimya sektöründe 20 yıllık iş deneyiminin olduğunu belirtiyor. Baştekin, “İlk iş deneyimimi Biruni Laboratuvarları’nda çalışarak elde ettim. Daha sonra 4 yıl Diasis’te üretim müdürü olarak çalıştım. Bu esnada diagnostik üretimiyle ilgili Almanya’da eğitim gördüm. 2000 yılında Ar-Ge’sini, tasarımlarını ve üretimini kendi yaptığım ürünlerle temizlik sektörüne adım attım” diye konuşuyor.

E-ticaret sitelerinin ziyaretçiye özel içerikler ve teklifler sunabilmelerini sağlayan ve bu sayede gelirlerini artırmalarına yardımcı olan Segmentify’ın kurucu ortağı Murat Soysal da 11 yıllık kurumsal iş deneyiminin olduğunu, söylüyor. Soysal, kendi işini kurmadan önce belli bir süre yeni kurulan bir start up’ta da ürün yöneticiliği yaptı.

BAYBARS ALTUNTAŞ DÜNYA MELEK YATIRIM FORUMU BAŞKANI

“İNOVASYON GÜÇLÜYSE DENEYİME GEREK YOK”

ŞART DEĞİL! Start up kurucularının girişimlerini hayata geçirmeden önce iş deneyimine sahip olması gibi bir kural söz konusu olamaz. Eğer pazara girişte güçlü bir inovasyon varsa, iş deneyimi işi yaparken de edinilir.

DÖNÜM NOKTASI Start up’ların 3 kritik dönüm noktası var. Bunlardan ilki, işini kurmaya karar verme anı; ikincisi pazarlama ve satış bariyerini geçiş dönemi; üçüncüsü ise kurduğu şirketin liderliğini mi yapacağının yoksa çalışanı mı olacağının kararının verilmesi. Bunların içinde bence pazarlama ve satış deneyimi en kritik olanı.

NE ZAMAN KÖTÜ? Eğer satışlar iyi gidiyorsa ve ortada bir deneyimsizlik söz konusu ise sorun yok. Ancak satışlar kötü gidiyorsa ve ortada deneyimsizlik de varsa yolun başına dönüp her şeye yeniden başlamak gerekebilir.

FİKRİ ÇALIŞIRKEN BULDULAR
Girişimcilerin önemli bir kısmı, daha önce iş deneyimi yaşadıkları sektörle ilgili konularda fikirlerini hayata geçiriyor. Dünyadaki önde gelen girişimcilerde de benzer bir eğilim söz konusu. Hatta girişimini yatırımcıya satan ve o işten çıkan girişimciler bile çoğu zaman aynı alanda başka bir konu üzerinde çalışmaya devam ediyor. Fintech alanında son dönemin parlayan yıldızı olan Paraşüt’ün de iş fikri, kurucularından Sean X. Yu’nun önceki iş deneyiminde elde ettiği tecrübeler sayesinde ortaya çıktı.

Harvard Üniversitesi’nden mezun olduktan sonra Lehman Brothers’da ve bir özel sermaye şirketinde uzun süre analist olarak çalışan Yu, Türkiye’de kendi işini kurmadan önce Endeavor ve Grou.ps’ta iş deneyimi elde etti. Paraşüt’ü kurma fikrinin profesyonel olarak çalıştığı bu dönemde geliştiğini söyleyen Yu, “Türkiye’de Endeavor ve Grou.ps’ta çalıştığım süre boyunca start up’ların ihtiyaç duydukları finansal bilgileri kolaylıkla alabilecekleri bir araç olmadığını fark ettim. Paraşüt’ün çıkış noktası da yaşanan bu sorunlar oldu” diyor. İndirim ve promosyonları kolayca akıllı telefonlardan yakalamayı sağlayan Gripper’ın kurucularının da kendi sektörleri olan yazılım alanında profesyonel iş deneyimleri bulunuyor. Gripper’ın kurucusu ve COO’su Ali Can Taner, “Gripper’ı kurmadan önce yazılım alanında benim 7, Sadi Düldül’ün ise 8 yıl tecrübesi bulunuyordu” diye anlatıyor.

RICK KÖLETAVİTOĞLU CREATORDEN KURUCU ORTAĞI VE GENEL MÜDÜRÜ

“5 YILLIK GEÇMİŞİM VARDI”

KARİYER CreatorDen’i kurmadan önce yaklaşık 5 yıla yakın Türkiye’deki start up ekosisteminde çalışıp deneyim kazandım. Bu sürenin bir kısmını Yogurtistan, Shopamani ve Mobilike gibi start up’larda çalışarak geçirdim.

EVRELER Bir start up’ın geçebileceği birkaç önemli evre var. Daha önceki iş deneyimlerimde bu evrelerin birçoğunu görebildiğim için şanslıyım. Türkiye’deki dijital ekosistemde daha çok satış yapma tecrübesi edinmek isterdim.

SÜRE KAYBI Deneyimsizlik start up’lar için süre kaybına neden oluyor. Bir alanda tecrübe eksikliği olunca deneme, yanılma ve öğrenme gibi süreçlerden geçmek zorunda kalabiliyorsunuz.

HANGİ SEKTÖR?
Son dönemde öne çıkan start up’ların hepsi BT, mobil ve e-ticaret üzerine odaklandıkları için kurucularının birçoğunun da yazılım ve BT alanlarında deneyimi bulunuyor. Evcil hayvan sosyal ağı Moofio’nun kurucularından Can Aksoy da kurucu ortaklarının hepsinin farklı alanlarda iş tecrübesi olduğunu söylüyor. Farklı alanlarda elde edilen sektör tecrübelerinin kendi girişimlerini kurarken avantaj sağladığını belirten Aksoy, “Benim 3, Efe’nin ve Tuğrul’un 5’er yıllık iş deneyimi vardı. 3’ümüzün de farklı sektör ve alanlarda tecrübe sahibi olması bize oldukça faydalı oldu” diyor.

Aksoy, yaşadıkları avantajı da şöyle anlatıyor: “Benim pazarlama, Efe’nin ürün, Tuğrul’un ise finans konusundaki tecrübelerini tek bir projede buluşturmak bize hem organize olma hem süreçleri yönetme açısından çok yararlı oldu. Sonuçta öğrenim hayatı genel olarak teorik ilerliyor, bu teoriler pratikte farklılıklar gösterebiliyor ve burada da deneyimler doğru kararları vermenize yardımcı oluyor.” Sistem Global Danışmanlık Kurucu Ortağı ve CEO’su Hüseyin Karslıoğlu da teknik, ürün yönetimi, satış gibi değişik disiplin ve yaş gruplarının bir arada çalışmasının başarıyı kolaylaştırdığını ifade ediyor. Karslıoğlu, “Türkiye’de gördüğümüz en temel problem girişimcilerin iş tecrübesinin az olması. Sadece teknik adamlarla çok başarılı çözümlere imza atmak zor. Ürün yönetimi konusunda deneyim kritik” diyor.

Girişimcilerin farklı alanlarda elde ettiği sektör tecrübeleri kendi girişimlerini kurarken avantaj sağlıyor.

DONNA RACHELSON SEED ACADEMY CEO’SU

“DENEYİM BAŞARIYI ETKİLİYOR”

TECRÜBELİLER Girişimcilerin önceki iş tecrübeleri, kurdukları start up’ların başarısını etkiliyor. Yaptığımız araştırma yüzde 91 gibi büyük oranla start up kurucularının iş tecrübesine sahip olduğunu gösteriyor. Girişimcilerin özellikle pazarlama ve yetenek geliştirme konusunda iş deneyimi kazanmasının kritik olduğunu düşünüyorum.

İŞSİZLER AZ 1.500 start up’la yaptığımız araştırma, girişimcilerin büyük kısmının yeni iş kurarken önceki iş tecrübelerinden etkilendiğini gösteriyor. Girişimcilerin büyük kısmı, önceki iş deneyimlerinde gördükleri fırsatları değerlendirmek için kendi girişimini kurmayı seçiyor. Buna karşın işsiz olduğu için start up kuran girişimcilerin oranı yüzde 4 seviyesinde.

AVANTAJI ÇOK
Yeni bir start up kurmadan önce iş deneyimine sahip olmanın avantajı çok. Örneğin deneyim start up’lara kaynaklarını daha etkin kullanma konusunda yol gösteriyor, neyin nasıl yapılması gerektiği konusunda hazırlıklı olmalarını sağlıyor. Bu sayede bazı konularda zaman kaybetmeden ilerlemeleri mümkün oluyor. Segmentify’ın kurucusu ve CEO’su Murat Soysal, önceki iş deneyiminin kendi işini kurduğunda büyük avantajını gördüğünü söylüyor ve şöyle paylaşıyor: “Start up’ımı kurmadan önce uzun yıllar bilgisayar mühendisleriyle çalışarak yazılım projeleri yürüttüm. Girişimimin altyapısını oluşturan ‘hızlı akan verinin işlenmesi’ konusunda çalıştığım için teknolojilere ve ekip yönetimine hakimdim.” Gripper’ın kurucusu ve COO’su Ali Can Taner, ortağıyla şirketlerini kurmadan önce turizm sektöründe edindikleri yazılım tecrübesini Gripper uygulamasında kullandıklarını anlatıyor. Assessment Systems’ın kurucusu Levent Sevinç, önceki iş deneyimlerinin pazardaki rakiplerine göre kendisini farklılaştırıp rekabet avantajı sağladığını belirtiyor. Sevinç, sözlerine şöyle devam ediyor: “Sektörde ölçme ve değerlendirme alanında rakip şirketlerin yöneticileri İK deneyimine sahip değil. Benim bu deneyime sahip olmam müşterinin ihtiyaçlarını anlamamı ve onlara uygun çözümler sunabilmemi kolaylaştırdı.”

DEZAVANTAJI VAR MI?
Öte yandan kurumsal iş deneyiminin girişimcilikte handikap olduğunu düşünenler de var. Bunlar kurumsal iş deneyimi yerine start up deneyimi elde etmenin daha önemli olduğunu düşünüyor. Bu isimlerden biri de Hilton’dan BAT’a kadar farklı sektör ve şirketlerde iş tecrübesi edinmiş olan ve şu anda atlarla koçluk ve liderlik eğitimi veren Starseed Training adlı girişimin kurucusu Sevgi Saybaşılı. Kurumsal tecrübenin start up’lar için handikap oluşturduğunu söyleyen Saybaşılı, “Kurumsal iş dünyası önceden belirlenmiş kurallarıyla ve her ay düzenli geliriyle insana sahte bir konfor alanı sağlıyor. Girişimcilik ise konfor alanından çıkmayı göze almak demek” diyor.

Saybaşılı, start up’lar için tecrübesizliğin avantaj sayılabileceğini ifade ederken “Daha önce var olmayan bir iş, daha önce yapılmamış bir iş modeli gerektirebilir” diyor. CreatorDen’in kurucu ortağı ve genel müdürü Rick Köletavitoğlu da start up kurucuları için iş deneyimine sahip olmanın çok önemli olmadığı görüşünde. Köletavitoğlu, “Start up’lar kadar yeni, hızlı ve farklı bir yapılanma için iş deneyiminin çok olmazsa olmaz olduğunu düşünmüyorum” diye konuşuyor. Scorp’un kurucularından İzzet Zakuto ise iş deneyiminin hem önemli hem önemli olmadığını söylüyor. Zakuto, “Deneyim daha az başarısızlıkla sonuca gitmeyi sağlıyor” diyor.

İZZET ZAKUTO SCORP KURUCU ORTAK

“MADDİ KAYNAKLAR BOŞA GİDİYOR”

İŞİNE YARADI 25 yaşındayım. Ortaklarımla Scorp’u kurmadan önce 6 yıl etkinlik ve organizasyon işlerinde çalıştım. Uygulamamız tamamıyla insan iletişimi üzerine olduğu için önceki iş deneyimim uygulamayı kullandırmak amaçlı iletişimi sağlamak için çok işime yaradı.

NEDEN ÖNEMLİ? İnsan ilişkileri ve analitik düşünme konusunda iş deneyimi elde etmenin kritik olduğunu düşünüyorum. Kendi işimi kurmadan önce analitik düşünme konusunda daha deneyimli olmayı dilerdim. Deneyimsizlik maddi kaynakların boşa gitmesine neden oluyor. İş deneyimi ise daha az başarısızlıkla sonuca gitmeyi sağlıyor. Ancak başarısızlık da sonunda deneyim kazandırıyor.

MELEKLER NE DİYOR?

Hüseyin Karslıoğlu

Hüseyin Karslıoğlu

Melek yatırımcılar ve yönetim danışmanları, genellikle start up’ların kendi işlerini kurmadan önce iş deneyimine sahip olmalarının onlar için avantaj olacağı kanısında. Dünya Melek Yatırım Forumu Başkanı Baybars Altuntaş, start up kurucularının ilk start up girişimlerini hayata geçirmeden önce iş deneyimine sahip olmalarının faaliyet gösterilen pazara göre değişebileceğini belirtiyor. Altuntaş, bundan 100 yıl önce girişimcilerde satış becerisi ve tecrübesinin önemli olmadığını bugün ise girişimci için de satış deneyimine sahip olmanın önem kazandığını söylüyor. “100 yıl önce her icat ettiğinizin alıcısı hazırdı. Bugün ise girişimci satıyor. Zaman içinde pasiften aktif start up’a geçiş söz konusu” diyor. Sistem Global Danışmanlık Kurucusu ve CEO’su Hüseyin Karslıoğlu, deneyimli start up kurucularının daha hızlı ilerlediğini ifade ediyor. Karslıoğlu, start up değerlendirme kriterlerinin ilk sırasında ekip yetkinliğini ölçme olduğunu belirtiyor ve devamında şöyle konuşuyor: “Start up’ı kuran ekip nitelikli ve tecrübeli ise daha az hata yaparak ve doğru odaklanmayla sonuca ulaşabiliyor. Tavsiyem genç girişimcilerin tecrübeli ortaklar bulmaları.” Alfarnorm’un başkanı ve inovasyon düşünürü Ateş Öztan, girişimcinin herhangi bir girişimde bulunmadan önce fikirden tasarıma, tasarımdan ürüne, üründen son kullanıcıya kadar olan süreçlerde yeterli bilgiye veya farkındalığa sahip olması gerektiğinin altını çiziyor. Öztan, “Bunların hepsini bir kişinin bilmesi beklenmemeli, kurulacak ekibin bu sürecin tüm kritik noktalarına hakim olması beklenmeli” diyor. Öztan bunu sağlamak için de muhakkak iş hayatının içinde bulunmak ve sıkı insan ilişkileri kurmak gerektiğini söylüyor.

Hüseyin Karslıoğlu deneyimli start up kurucularından daha hızlı ilerlediğini düşünüyor.

Yorum yapın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Time limit is exhausted. Please reload the CAPTCHA.