“Sosyal Yardımlaşmanın Facebook’u olmak istiyoruz”

Son dönemlerin en ilgi çeken sosyal girişimlerinden biri de İhtiyaç Haritası. Oyuncu Mert Fırat’ın ortaklarıyla birlikte kurduğu bu girişim, Türkiye’nin 81 ilinden ihtiyaç sahipleriyle destek vermek isteyenleri buluşturuyor. Mert Fırat, Türkiye ile sınırlı kalmak istemediklerini söylüyor. Çünkü onun hedefleri arasında İhtiyaç Haritası’nı uzun vadede Facebook, Twitter gibi global bir marka haline getirmek var.

FATOŞ BOZKUŞ [email protected]

Mert Fırat’ı tiyatro, sinema ve dizi film oyunculuğuyla tanıyoruz. Sağır ve dilsiz bir genci canlandırdığı, “Başka Dilde Aşk” filmiyle Ankara Uluslararası Film Festivali ve Sadri Alışık ödüllerinde “En İyi Erkek Oyuncu” seçilen Fırat, yönetmenliğini Yılmaz Erdoğan’ın yaptığı “Kelebeğin Rüyası” adlı sinema filmiyle de dikkatleri üzerine çekmişti. Ancak onun çoğu kişinin bilmediği bir yönü daha var: O bir girişimci… Bugüne kadar üç tane patronsuz tiyatro kuran Fırat, son olarak bir sosyal girişime imza attı. İhtiyaç Haritası adını taşıyan bu girişim, farklı konulardaki ihtiyaç sahipleriyle ihtiyacı karşılamak isteyen kişi ve kurumları buluşturan online bir platform. 2 yıl önce hayata geçen girişimin, şu ana kadar 2 binin üzerinde ihtiyaç talebini karşıladığını belirten Fırat, ortaklarıyla birlikte hedeflerinin bu projeyi yurtdışına taşımak olduğunu söylüyor.

YENİ GİRİŞİMLER YOLDA

WATERGARDEN’DA İŞLETMECİ OLACAK
Hayatageçirmeyi planladığımız iki girişim daha var. Biri 5 ortaklı bir yapıyla Ataşehir’de bir kültür merkezi yapmak. Ataşehir’de WaterGarden’da tiyatro, bar ve restoran işleteceğiz. Harun Tekin, Koray Candemir gibi tanıdığınız isimler ortaklar arasında. Ekim ortasında açmayı planlıyoruz.

ORTAK OFİS PROJESİ
Bizim ortak iş yaptığımız kişilerin ayrı ayrı ofisleri var. Bu ekstra bir ofis maliyeti. Bunu minimuma indirebilecek bir proje geliştirdik. Ortak bir çalışma alanı yaratacağız. Bir anlamda ofisleri birleştireceğiz. Ortak üretime katkı sağlayacak yapıları ofise almak istiyoruz. ‘Paralarını alalım’ düşüncesinden ziyade birlikte iş yapabileceğimiz kişiler olması daha önemli bizim için. Ofisin yeri belli ama sürpriz olsun diye şimdi söylemek istemiyorum.

“İhtiyaç Haritası’nı Faceebok, Twitter gibi sosyal mecranın sosyal yardımlaşma sitesi yapmak istiyoruz. Bunun için altyapı çalışmalarına başladık” diyor. Bugün çeşitli şirketlerde toplam 30 ortağı bulunan Mert Fırat ile girişimcilere, özellikle de sosyal girişime imza atmak isteyenlere ilham verecek hikayesini ve gelecek hedeflerini konuştuk:

Sizi oynadığınız dizi, sinema, reklam ve tiyatro oyunlarıyla biliyoruz. İlk paranızı da oyuncu olarak mı kazandınız?

Benim ilk para kazanma hikayem çok eski. Ayrı anne-babanın çocuğu olduğum için hep kendi ekonomik koşullarımı yaratmanın peşinde oldum. Yanlış anlaşılmasın; annem babam benim ihtiyaçlarımı karşılıyordu ama ekstra kaynak yaratmak için ticari ve sanatsal işlere başladım. İlk paramı, lisede yılbaşı partisi düzenleyerek kazandım. Okulda kendi albüm listesi olanlara DJ’lik yaptırıyor, rock gruplarını sahneye çıkarıyor, özel skeçler yazıp oynuyorduk. Sonra başka partiler de organize ettim. 17 yaşında ilk resmi işime başladım. Bir barda garson ve barmen olarak çalıştım. 19 yaşında o barın şefi oldum. 10 garsondan sorumluydum. Hatta kollektif akıl, patronsuzluk fikri, orada doğdu. Sinema-televizyon okumak için İsveç’e gittim. Orada da aşçı yamaklığından sosis satmaya kadar pek çok işte çalıştım. Tiyatroda sözsüz roller oynadım. Bir taraftan da kısa film çektim.

Tiyatroyla tanışmanız nasıl oldu?

Tiyatroya 13 yaşında gitmeye başladığım halk evlerinde başladım. Ama İsveç’teki eğitimimin ardından Ankara’da oyunculuk okudum.

Tiyatro kurma fikri nasıl doğdu?

2003’te 1. Ankara Tiyatro Buluşmaları ismiyle bir tiyatro festivali düzenledim. 1 haftalık bir festivaldi. Oradan hareketle arkadaşlarla Ankara’da Sanat Atölyesi isimli bir yer kurduk. O patronsuz bir sanat merkeziydi. Biz fonlamamıştık, halk evinden ve çevreden destek de almıştık. Okul bitince İstanbul’a geldim. Orası da Kazım Koyuncu Sanatevi oldu. Ama benim için iyi bir deneyimdi. İstanbul’a geldiğimde Oyun Atölyesi’nde çalışmaya başladım. Orada 7 yıl tiyatro yaptım. Sinema filmleri ve diziler peşinden geldi. Üç yıl önce oradaki ekipten birkaç kişi ayrılarak Moda Sahne’yi kurduk.

KAÇ İHTİYACA YANIT VERDİNİZ?
2 yılda 81 ilde binlerce ihtiyaç girildi; 2 bin ihtiyaç paketi karşılandı.

“ORTAK AKIL ÜRETMEK ÖNEMLİ”

FİLM ŞİRKETİ
Ortağı olduğum şirketlerden biri de Kutu Film. Orada İlksen Başarır’la ortağız. Bu şirketin çatısı altında 4 film yaptık. Kürk Mantolu Madonna kitabını filmleştirmek için çalışmalara başladık. 2019’da bu filmi yapmaya başlayacağız.

30 ORTAK
Oyunculuk yaparken bir taraftan da bu şirketlerin yönetiminde olmak iyi bir zaman yönetimini zorunlu kılıyor. İş bölümü ve doğru takibin önemli olduğuna inanıyorum. Bugün toplamda 30 ortağım var. Bu kadar çok insanla ortak olduğunuzda ortak akıl üretmeyi bilmeniz daha da önemli hale geliyor. “Ben demiştim” demeyen ortak, benim için iyi ortak. Benim için ortak hataya imza atmak değerli.

İçinde bulunduğumuz mekan Moda Sineması’ydı. Nasıl bir tiyatro haline geldi?

10 aylık bir tadilat sonucunda bu hale geldi. Burayı iki salonlu sinemayken, bir sinema salonu, bir sahne ve bir de stüdyo sahnesi olan bir kültür merkezine dönüştürdük.

Kaç ortak kurdunuz? Size maliyeti oldu?
12 kişi kurduk. Aralarında İlksen Başarır, Kemal Aydoğan gibi isimler, oyuncular var. Sahne ve ışık tasarımcımız, kafemizde duran arkadaş, hepimiz ortağız. 2 milyon dolara yakın bir maliyeti oldu. Ama üçüncü yılında yatırımın geri dönüşünü aldık.

Nasıl bir gelir paylaşım modeliniz var?
Yatırımcı ve kuruculardan 6’sının başka işleri var. Diğer 6’sı ise bilfiil burada çalışıyor. Dolayısıyla onlar maaş alıyor. Biz maliyeti çıkarana kadar bir şey almadık ama artık almaya başlayacağız. Yılda üç prodüksiyon yapıyoruz.

Bursa’da Sanatmahal’in kurucuları arasında yer aldınız. O girişimden de bahseder misiniz?
Sanatmahal’i 10 ortak kurduk. Bursa’daki bu kültür merkezi 200 kişilik sinema salonu, 260 kişilik tiyatro sahnesi, stüdyo sahne, kitap evi ve kafeden oluşuyor. Hedefimiz mahalleyi sanata katmak. Bugün Türkiye’de 3,5 milyon tiyatro seyircisi var. Bir seyirci yılda 3 oyun izliyor diye düşünürsek aslında sayı 1 milyon. 80 milyonda 1 milyon çok az. Dolayısıyla seyirciyi artırmakla ilgili derdimiz var. O nedenle Bursa’da Uludağ Üniversitesi’ne çok yakın bir mekanda kurduk tiyatroyu. Seyirci yetiştirmeyi hedefliyoruz. İki tiyatro da kollektif yani ortaklı ama patronsuz tiyatrolar.

Patronsuz tiyatro tam olarak nedir?
Patronsuz tiyatro kolay olmuyor. Genellikle niyeti patronsuz ama pratikte patronlu oluyor. Tek birinin kararı uygulanıyor, onunla anılıyor. Biz farklı bir yapıyız. Her kararı ortak alıyoruz. Oyunlara ve işlere ortak karar veriyoruz.

Siz neyi başardınız da patronsuz tiyatro olabildiniz?
tutmuş, ego problemi olmayan ortaklarız. Gelir paylaşım modelini de iyi yaptık.

DESTEK İHTİYACINIZ VAR MI?
5-7 destekçi arıyoruz. Global şirketler olsun istiyoruz, çünkü hedefimiz globalleşmek.

Bir de sosyal girişiminiz var. İhtiyaç Atölyesi nasıl doğdu?
Orada Elif Kalan, Ali Ercan Özgür, Hazal Dut ve Güler Altınsoy’la ortağız. Ben Elif ’le Habitat aracılığıyla tanışmıştım. Bir gün Elif ’e “Keşke bütün ihtiyaçları görebileceğimiz bir liste olsa” dedim. Çünkü halk evlerinde hep bunu düşünürdük. Yapmak da istemiştik ama olmamıştı. Elif de “Ali Ercan’ın bunu harita haline getirme fikri var” dedi. Ercan’la buluşup konuştuk ve fikirleri birleştirmeye karar verdik. 2 yıl önce internet sitesini hayata geçirdik. Bugün 4 çalışanı ve birçok gönüllüsü olan bir yapımız var. Bu 2 yılda 81 ilde binlerce ihtiyaç girildi, 2 bin ihtiyaç paketi karşılandı.

“SATMA NİYETİMİZ YOK”

DESTEK TALEPLERİ
Şirketlerden destek talepleri almaya başladık. Hatta bizi satın almak isteyen şirketler de oldu. Ama bu kâr amacı gütmeyen bir yapı olduğu için satma niyetimiz yok. Barter yapabiliriz, ayni ya da nakdi destek de olabilir bu. İhtiyaç Haritası’nın işletme maliyeti var. Onun karşılanmasında destek olabilirler. Bunlar çok büyük talepler değil. Bugüne kadar kendimiz karşılıyorduk bu maliyeti ama sürdürülebilir olması için dahası yurtdışına açılmak için destek gerekli.

SIRA İKİNCİ VERSİYONDA
Önce Türkiye’de etkin biçimde kullanılır olması önemli. İki yılın sonunda ise niyetimiz yurtdışına açılmak. Yakında ikinci versiyonumuz çıkacak. Burada 12 başlıktan oluşan bağışların sorumluluğunu tanınmış arkadaşlar üstüne alacak. Yazar, akademisyen, sporcu ve oyunculardan oluşan kanaat önderleri, kendi başlığını konuşuyor olacak. Eylülde başlayacağız. Okullara kanaat önderleriyle gidip İhtiyaç Haritası’nı anlatma niyetimiz var.

Daha çok ne tür ihtiyaçlar giriliyor?
Her türlü ihtiyaç olabiliyor. Örneğin Moda Sahne’de kostüm fazlamız var ve neler olduğunu siteye giriyoruz. İhtiyacı olan da talepte bulunuyor. İhtiyaç Haritası ise bunları birleştiriyor. Gıda, giyim gibi ihtiyaçların yanında cımbız, teleskop, halı gibi ihtiyaçlar da giriliyor. Tabii huzur istiyorum gibi şeyler de girilmiyor değil…

İhtiyacın gerçek olduğunu nasıl anlıyorsunuz?
Biz ihtiyacı da desteği de inceliyoruz. Muhtarlık, valilik, kaymakamlık ve belediyelerle ortak çalışıyoruz. Örneğin dernekler ihtiyaç giriyor.

En çok ihtiyaç talebi kimlerden geliyor?
Aslında en çok öğretmenler ihtiyaç giriyor. Bugüne kadar girilen ihtiyaçların yüzde 80’i öğretmenlerden gelmiş. 57 bin okuldan 100 binlerce öğretmenle çalışıyoruz.

İhtiyaç Haritası’nda nasıl bir gelecek hedefiniz var?
Bizim derdimiz, buluşma noktası olarak kalıp öyle devam etmek. Bunun sürdürülebilir olması için 5-7 arası destekçi arıyoruz. Global şirketler olsun istiyoruz, çünkü hedefimiz globalleşmek. İhtiyaç Haritası’nı Facebook, Twitter gibi sosyal mecranın sosyal yardımlaşma sitesi yapmak istiyoruz. Bunun için altyapı çalışmalarına başladık.

Dünyaya açılmaya hangi ülkelerden başlayacaksınız?
Hedefimizde üç ülke var ama şimdilik gizli tutuyoruz.