Babaanne tarifleriyle girişimci oldu

Fraser Doherty, genç bir girişimci. Babaannesinin yaptığı reçel tarifleriyle süpermarket raflarında kendine yer açan Doherty, şirketi SuperJam’i kurma fikrini 14 yaşındayken oluşturdu. İşe birkaç kavanozla başlayan Fraser Doherty, şimdi 24 yaşında ve her yıl 3 milyon dolar ciro elde ediyor. Ürünleri, 2 bin civarındaki süpermarketin raflarında tüketiciye sunuluyor. Ailesinin hayallerini gerçekleştirmesi için en büyük destekçisi olduğunu söyleyen Doherty, “Ailem hayatımda yapacağım en önemli şeyin, zevk aldığın bir işi yapmak olduğunu söyledi” diye konuşuyor.

Söyleşi / Fraser Doherty
GÖZDE YENİOVA
[email protected]

SuperJam’in kurucusu Fraser Doherty’nin daha 14 yaşındayken büyükannesinin yaptığı reçeller ilgisini çekti. Bir gün büyükannesinden reçel tariflerini isteyen genç girişimcinin hayalinde bunları satmak vardı. “En büyük zorluk kendimi motive etmekti” diyen Fraser Doherty, bu tariflere çok inanıyordu. Yüzde 100 doğal meyve kullanılarak yapılan bu reçellerin, tüketici tarafından beğenileceğine emindi. İşte bu inançla yola çıkan genç girişimci, başarıya adım adım ilerledi. Kavanoz kavanoz işini büyüterek büyük bir süpermarket zincirine girmeyi başardı. 24 yaşında olan Fraser Doherty’nin girişimi SuperJam, şimdi dünya çapında aralarında Tesco, Wal-Mart ve Waitrose gibi şirketlerin de olduğu 2 bin süpermarkete ürün tedarik ediyor. Yılda 3 milyon dolarlık ciro yapan bir şirket olan SuperJam’in kuruluş hikayesi ve Fraser Doherty’nin yılmadan fikrini işe dönüştürme çabası yeni girişimcilere örnek olacak nitelikte. İşte bu nedenle Start Up, SuperJam’in hikayesini ve gelecek planlarını Fraser Doherty’e sordu. Genç girişimcinin sorularımıza verdiği yanıtlar şöyle:

Sizi bir girişimci olmaya ve SuperJam’i kurmaya iten neydi?
Kendi işimi kurmayı her zaman istedim. Bu, benim için asla zengin olmanın hayali değildi. Ben sadece her gün yapmaktan zevk alacağım bir şeyi bulmanın yolunu arıyordum. Büyük ihtimalle etrafımdaki yetişkinlerin zevk almadığı işleri yaptığını görüp ‘Daha iyi bir yol olmalı’ diye düşündüm. Ailem hayallerim konusunda çok büyük destek oldu ve hayatımda yapacağım en önemli şeyin zevk aldığım bir işi yapmak olduğunu söyledi.

Peki size daha 14 yaşında reçel yapıp bunları satmak için ilham veren ne oldu?
Bir akşamüstü, 14 yaşındayken büyükannemi ziyarete gittiğimde, o küçük mutfağında her zaman hatırladığım şekliyle reçel yapıyordu. Büyükannem İrlanda’da bir çiftlikte büyüdü ve her zaman en iyi reçelleri yapardı. Büyükanneme kendi tariflerini benimle paylaşmasını ve kendi kendime hobi olarak o reçellerden yapıp aynı zamanda komşulara ve marketlere satacağımı söyledim. Reçel yapmaya resmen aşık oldum ve 16 yaşındayken her gün reçel yapmak için okulu bıraktım. Çünkü kısa zamanda haftada bin kavanoz reçel yapmaya başlamıştım.

SuperJam’i kurarken yüzleştiğiniz zorluklar nelerdi? Bu zorluklarla nasıl başa çıktınız?
En büyük zorluk, kendimi motive etmemdi. O dönemde süpermarketler, fabrikalar ve diğer insanlar, benim fikrimin işe yaramayacağını söylüyordu. Süpermarketlerin ve fabrikaların nasıl çalıştığı hakkında hiçbir bilgim yoktu ama yüzde 100 meyveden oluşan çok güzel reçel yapmanın nasıl olduğunu biliyordum. Orada çalışan başarılı girişimcilerden ve şirketlerden tavsiyeler aldım. Bunların da ötesinde ilk girişimim olduğu için birçok farklı yöntemi denemeye uğraştım.

NASIL BİR STRATEJİNİZ VAR?
Küçük ölçekte başlayıp adım adım büyüme stratejisiyle hareket ediyoruz.

“HER GÜN DAHA İYİSİNİ YAPACAĞIZ”
Super Jam için gelecek planlarınız neler?
SuperJam hala her gün büyüyor. Güney Kore’de büyük bir başarı yakaladık ve Çin ile Japonya’da lansman için hazırlıklarımızı sürdürüyoruz. Ayrıca markamı Türkiye’ye de getirmeyi çok isterim. Öte yandan yeni ürünler geliştirmeye devam ediyorum. Birkaç start up şirketine de yakınlarda yatırım yaparak katıldım. Her gün daha iyisini yapmaya odaklanıyoruz. Böyle yaparak doğru yöne doğru gideceğimizi düşünüyorum.

Girişiminizin başarılı olmasında etkili olan faktörler neydi?
Burada en önemli şey denemek. Birçok kişinin iş için fikri ve hayalleri var, ancak genellikle çok fazla denemiyorlar. Diğer insanların ne düşündüğünden korkmadan, sizin için doğru şey ne ise onu yapmak başarılı olmada en kilit nokta. Ben de böyle yaptım.

Reçellerinizi öncelikle evinizin mutfağında yaptınız, sonrasında üretim sürecini nasıl geliştirdiniz?
17 yaşındayken kendi reçel fabrikamı kuracak bir pozisyonum tabii ki yoktu. Bankadan kredi alamazdım ve ailemin o kadar parası yoktu. Ama ülkenin her yerine seyahat ederek bulabildiğim bütün reçel fabrikalarını gezdim. Burada birisini benimle çalışmaya ikna etmek için çalıştım. Çoğunluğu bana güldü ve “Hayır” dedi. Ve sonunda bana kapasitesinin bir kısmını ayıracak ve benim tariflerimi büyük kanallarda satmaya gönüllü olacak bir reçel fabrikası buldum.

Süpermarket raflarına girmek zordur. Raflarda reçellerin satılmasını nasıl sağladınız?
Süpermarketlere markanızı sokmak her zaman zor. Bu raflarda olmak isteyen ve oraya girmek için rekabet eden binlerce marka var. Benim girişimde ise “Alıcıyla buluşma günü” denilen platformda fikrimi tanıtma fırsatı bulmam etkili oldu. Burada İngiltere’nin en büyük süpermarket zinciri olan Waitrose’un ‘Senior Jam Buyer’ına fikrimi anlatmak için 10 dakikam vardı. Öncelikle hayır dediler ve bu fikrimin işe yaraması için neye ihtiyacım olduğunu anlattılar. Nihayet tariflerimde ve paket tasarımında birçok değişiklik yaptıktan sonra raflarında benim ürünlerimi denemek için ikna oldular.

“GİRİŞİMCİLER İŞ KURMAKTAN ASLA KORKMAMALI”
MENTORLUK ÖNEMLİ Benim gibi kendi işini kurmak isteyen girişimcilere korkmamalarını ve fikirlerini işe dönüştürürken çok az kaybetme şanslarının olduğunu söyleyebilirim. Ayrıca onlara mentorluk yapacak, düşündükleri iş fikrini daha önce yapan kişilerden tavsiye almalarını öneririm.

İLHAM VERENLER En çok The Body Shop kurucusu Anita Roddick ile Ben and Jerry’s’in kurucuları Ben Cohen ve Jerry Greenfield’den ilham aldım. Bu kişiler, para kazanmak için işlerini en iyi şekilde yapmaya çaba gösteren girişimcilerdi. Özellikle toplum için yaptıkları benim için değerli. Bana göre de kazandıklarını topluma geri vermek önemli. Bu yüzden bakım evlerinde ya da yalnız yaşayan yaşlı insanlara özel yaptığımız ücretsiz çay partileri benim için önemli hale geldi.

GİRİŞİMCİLERİN SIKINTISI NE?
Birçok kişinin iş için fikri ve hayalleri var. Ancak genellikle çok fazla denemiyorlar.

İşiniz için sermayeyi nasıl yarattınız?
İş kurmaya başladığı sırada çoğu insan, sermaye için para ödünç almayı ya da yatırımcı tarafından desteklenmeyi ister. Benim durumumda ise küçük ölçekte başlayıp adım adım büyüme stratejim vardı. Önce 12 kavanoz, sonra 20, sonra 50 kavanoz reçel yaptım ve bu şekilde büyüdüm. Hiçbir zaman ödünç para almadım ya da hisselerimi yatırımcıya satmadım. Ayrıca ürünlerimi üretmeye ikna ettiğim fabrikayı ilk etapta yardımcı olması için bana uzun vadeli kredi verme imkanına da sahiptim.

Rekabette nasıl baş ediyorsunuz?
Normalde reçel, genellikle şekerden yapılıyor, yüzde 70 ya da 80’i böyle. SuperJam’inkiler ise yüzde 100 meyveden yapılan bir reçel. Markamızı tanıtmamızın en iyi yolu mağazalarda reçellerimizi test edecek çalışanları görevlendirmek. Çünkü herhangi birisi reçelimizi yediğinde, diğer reçelleri yemek istemiyor.