Çıkış Takvimi

212 Ventures, Insider, HotelRunner ve Solvoyo’yu 8 yıldır portföyünde tutarken 2,5 yılda Datarow’dan çıktı. Earlybird, Hazelcast’e 7 yıldır portföyünde yer verirken 2 yılda Tapu. com’dan exit yaptı.

Peki bu fark neden kaynaklanıyor? Neden bazı girişimler portföyde uzun süre kalırken bazıları kısa sürede exit ediyor? işte yanıtlar…

Sina Afra, Türkiye’den çıkan en başarılı girişimci ve melek yatırımcılardan biri. Afra, melek yatırımcı olarak 2007’den beri Türkiye başta olmak üzere Almanya, ABD, Hollanda, Ingiltere, Güney Afrika ve İsviçre’de toplam 35 girişime 5 milyon dolar yatırım yaptı.

2011 ve 2012’de yaptığı bazı yatırımlarının hala portföyünde olduğunu söyleyen Afra, bu girişimlerde uzun süre kalmasının girişimlerin başarısız olduğu anlamına gelmediğini söylüyor.

Afra’nın en hızlı çıkış yaptığı girişimse ABD’li girişim Dollar Shave Club. Aylık abonelik sistemiyle abonelerine jilet gönderen girişim, Temmuz 2016’da 1 milyar dolara nakit olarak Unilever’e satıldı. Böylece Afra da 2 yıl bile dolmadan yatırım yaptığı girişiminden unicorn yaratmış olarak çıktı.

Ayda 3 milyon aboneliğe ulaşan Dollar Shave Club exit’i hakkında Afra, “Girişimlerde kalma süremizi pek çok faktör etkiliyor. Örneğin bu iş Türkiye’de olsaydı belki de her ay hala sadece 1.000 jilet satıyor olurdu” diyor. Afra, hem girişimci hem yatırımcı olarak iki tarafın da bakış açısına derinden hakim.

Sadece Afra’nın değil pek çok yatırımcının portföyünde uzun zamandır devam eden ve çok hızlı exit ettikleri girişimler yer alıyor. Peki bunun bir ideal süresi var mı? Yatırımcılar ne zaman exit etmeyi tasarlayarak yatırım yapıyor?

KRİZ ETKİSİ

Start up’lar hızlı büyümek için tasarlanmış şirketler. Revo Capital Kurucu Ortağı Cenk Bayrakdar, Türkiye’de yaşanan politik, toplumsal ve ekonomik dalgalanmaların, start up’ların büyüme potansiyelini gerçekleştirmesinde ve exit sürelerinde kritik öneme sahip olduğuna dikkat çekiyor.

“Kriz ortamları, yatırımcıların düşünce sistematiğini etkileyerek exit sürelerinin uzamasına neden olabiliyor” diyor. Normalde yatırımcı türüne ve hedeflerine göre start up’a ne kadar süreyle yatırım yapılacağı farklılaşıyor. Cenk Bayrakdar, fonların genellikle 10 yıllık olduğuna dikkat çekiyor ve “Fonun ilk 5 yılında yaklaşık 20 şirkete yatırım yaparız.

Sonraki 5 yılda da yatırımları büyütmeye ve büyüme potansiyelini gerçekleştirmeye ve sonunda da exit’e odaklanırız” diyor. Her girişimin portföyde kalış süresinin farklı olsa da ortalama 5 yılı bulduğunu ifade eden Bayrakdar, “Kurucu ekip ve yatırımcıların işten geri dönüş almaya karar verdikleri kritik an ve fırsatlar her an değişebilir” diye konuşuyor.

Maxis Yenilikçi Girişim Sermayesi Yatırım Fonu Genel Müdürü Selami Düz, yatırım stratejilerinin bir start up yatırımında 3-7 yıl arası kalmak olduğunu dile getiriyor.

“Yatırım yaptığımız girişimlere işlerini büyütmek, ürünlerini geliştirmek, müşteri ve yeni yatırımcı bulmak gibi konularda destek veriyoruz” diye konuşuyor.

MELEKLER UZUN KALABİLİR

Galata Business Angels’ın (GBA) 2012’de yaptığı ilk yatırımı o zaman Fransa’da kurulmuş, bugün Ingiltere’de faaliyet gösteren Boat Bookings, halen GBA’nın portföyünde. GBA’nın en eski Türk girişimleri ise Anlatsın ve Insider.

GBA, iki girişime de 2013 yılında yatırım yaptı. GBA Yönetici Direktörü Ata Uzunhasan, melek yatırımcılığın doğası gereği yatırımlarının uzun vadeli olabildiğini söylüyor ve ekliyor: “Girişimler exit’e gidene kadar yanlarında olmak istiyoruz.”

Melek yatırımcılık tarafından girişime portföyde yer verme süresinde 3 değişkene baktıklarını belirten Uzunhasan, sözlerine şöyle devam ediyor: “Exit anında şirketin değerlemesi, toplam yatırım tutarı ve portföyde kalış süresi etkili.

Girişim sermayesi tarafından bakarsak devreye bir de fonun faaliyetinin bittiği süre giriyor. Exit teklifi gelen girişimin değerlemesi, toplam yatırım tutarı ve portföyde kalış süresine göre hesaplanan iç verim oranı (IRR) piyasadaki diğer yatırım enstrümanlarından iyiyse bu süreye ideal diyebiliriz.”

GBA’dan yatırım aldıklarında henüz üniversite öğrencisi olduklarını anlatan Anlatsın.com Kurucusu Sargın
Erdoğan, girişimci olmalarını sağlayanın GBA olduğunu söylüyor. Erdoğan, “Geçen yıllar içinde ürünümüzü 6 kez pivot ettik.

Modellerimizi değiştirme kararlarımızdan yeni modeller yaratma süreçlerimize kadar her adımda GBA’daki yatırımcılarımız yanımızda oldu. Özellikle Ömer Faruk Akarca ve Melih Ödemiş bize girişimciliği öğretti” diyor.

HIZ DEĞİL DEĞER

212 VC’nin 2012’de kurduğu birinci fonunun başarılı ve halen portföyünde olan şirketleri arasında HotelRunner, Insider ve Solvoyo bulunuyor. 212 Kurucu Ortağı Ali Karabey, “Bizim için yatırım, girişimciyle yaptığımız ilk toplantıda başlıyor.

Portföy şirketlerinin başarılı olması için finansal desteğin yanı sıra network’ümüz, know how’ımız ve hem kendi mentorluğumuz hem network’ümüzdeki mentorlarla girişimleri destekliyoruz” diyor.

Karabey, portföylerinden en hızlı exit eden şirketlerin iyzico ve DataRow olduğunu söylüyor ve şöyle anlatıyor: “iyzico’ya 2014’te ilk yatırımı yaptık, devam yatırımlarıyla da destekledik ve 2019’da iyzico’nun PayU’ya satışı gerçekleşti. DataRow’a 2017’de yatırım yaptık ve 2020 başında Amazon’a satışı gerçekleşti.”

Fonların ortalama beklentisinin bir şirketin en fazla 5-6 yıl portföyde kalması ve hak ettiği değerlemeden satışının gerçekleşmesi olduğunu söyleyen Karabey, “Hızlı çıkış yapmaktansa şirketin hak ettiği değerlemeye ulaşmasını ve kendi yatırımcılarımıza maksimum getiriyi sağlamayı hedefliyoruz” diye konuşuyor.

Boğaziçi Ventures Yönetim Kurulu Başkanı Barış Özistek, ilk fonlarından yatırıma 2015’te başladıkları için en uzun süreli yatırımlarının 5 yıllık olduğunu açıklıyor.

Özistek, girişimlere finansal yatırımın ötesinde uluslararası pazarlara açılmaları için önemli destek verdiklerini belirtiyor. Çıkış için ideal süre hakkında ise şöyle konuşuyor:

“Fikir aşamasında yapılan yatırımlarda start up’ın 6-8 yıl portföyde kalması doğal ama ticarileşmiş ürünü olan girişimleri portföyde tutma süresi ortalama 4-6 yıl.”

İKİ ÖNEMLİ ETKEN

DCP Kurucu Ortağı Haluk Zontul, mevcut portföy yatırımlarını 2015-2018 arasında yaptıklarını söylüyor ve “Portföyümüzde en kısa süre kalan yatırımımız 30 aydı.

En uzun süreli yatırımımız halen 60 aydır portföyümüzde” diyor. DCP’nin portföyünde en uzun süre kalan girişimleri Mikro Biyosistemler ve BEEO. Her iki şirket de yaklaşık 5 yıldır DCP portföyünde.

Bir start up’ın ortalama portföyde kalma süresinin 5-6 yıl civarında olduğunu ifade eden Zontul, iki önemli nedenin bu süreyi uzatabileceğine dikkat çekiyor ve şöyle anlatıyor: “Start up’ın exit için yeterli olgunluğa ulaşması gerekir.

Hızlı büyüme patikasına oturmasıyla her geçen yıl artan getiri beklentisi arasındaki denge de oluşmalı. Bunlar olmamışsa süre uzar.” DCP’nin portföyünde uzun süredir yer alan Mikro Biyosistemler CEO’su Haluk Külah, “Girişimcinin ilk dönemlerinde yanında güvendiği, destek alabildiği bir yatırımcı, yatırımcıdan çok mentor görevi de üstlenebiliyor” diyor.

DCP’nin kısa sürede exit gerçekleştirdiği Atar Labs CEO’su Burak Dayıoğlu ise “DCP hem yatırım hem exit sürecinde
bize kılavuzluk yaparak yönlendirdi. Yüksek güvenleri bizleri cesaretlendirerek ilerlememize imkan verdi” diye konuşuyor.

“6-10 YIL BANDI İDEAL”

EGIAD Melekleri’nin portföyünde en uzun süre kalan start up’lar Kolay IK, Temizlikyolda ve Fazla Gıda. Bu girişimler 4 yıldır portföyde. EGIAD Melekleri Icra Kurulu Başkanı Frederic Pagy, “Girişimciyle yakın temasta kalmayı, ihtiyaçlarını tereddüt etmeden bize iletebilmesini istiyoruz.

Yatırımcısıyla yakın çalışan girişimlerin daha başarılı olduğunu görüyoruz” diyor. Yatırımda geçen sürede 6-10 yıl ortalamalarını normal kabul ettiklerini belirten Pagy, henüz exit gerçekleştirmediklerini açıklıyor.

Kolay IK Kurucu Ortağı Efecan Erdur, EGIAD’ın kendilerine katkılarını şöyle anlatıyor: “Iş insanları ve girişimciler arasında önemli bir köprü konumunda olmaları sayesinde birinci elden deneyim ve bağlantıya erişim imkanımız oldu.

Temizlikyolda.com Kurucu Ortağı Eda Kurt ise “Biz Türkiye girişim ekosisteminde 41 farklı yatırımcıya ulaşarak bir rekora imza atmış bir girişimiz. Girişimimize yatırımcılar tarafından yatırım almamız ilk başlarda şirketleşme ve kurumsallaşma süreçlerinde çok yararlı oldu” diyor.

Fazla Gıda Kurucu Ortağı Olcay Silahlı, yatırımın getirdiği finansal faydanın yanı sıra sektörlerinde uzman kişilerin yatırımcı ağlarında olmasının kendilerini ileriye taşıdığını ifade ediyor.

Earlybird Kurucu Ortağı Cem Sertoğlu da fonun ömrünün 10 yıl olduğunu söylüyor ve “Her bir yatırımımızı 5-6 yıl çerçevesinde tutacağımızı varsayıyoruz. Ama her zaman bu olmuyor tabii. Bazen daha kısa sürüyor. Mesela Tapu.com’u 2 yıldan sonra exit ettik. Hazelcast ise 7 yıldır portföyümüzde” diyor.

EN DEĞERLİ DANIŞMANLIK

Kuşkusuz yatırımcıların finansal desteği girişimleri büyütüyor ama en önemli katkı yatırımcı danışmanlığı sayesinde elde ediliyor. Core Finance Kurucu Ortağı Yağız Sözmen, şöyle anlatıyor: “Bir girişim sermayesi fonuyla ortak olmadaki en büyük fayda, yatırımcının şirketin vizyonuna yön göstermesi.

Ciddi paralar ödeyerek alabileceğiniz danışmanlığı, size yatırım yapan kişiden para ödemeden alabiliyorsunuz. Girişimciler konularına hakim, ancak finansal veya insan kaynakları yönetimi açısından çok tecrübeli olmayabiliyorlar. İyi bir fon hem finansal kaynak yönetimi hem en doğru kişilerin ekibe katılması konusunda da ön ayak oluyor.”

Revo’nun uzun süreli yatırım yaptığı girişimlerinden Onedio Kurucusu Kaan Kayabalı, Revo’nun katkılarını şöyle paylaşıyor: “Şirketimizin dönüşümünü tamamlaması ve sonuçların alınması 5-7 yıllık bir vadede mümkün. Fonun uzun vadeli bakış açısı büyük önem taşıyor.”

Fark Holding Başkanı Ahu Büyükkuşoğlu Serter, en uzun süre portföylerinde olan girişimin Comodif olduğunu söylüyor. Serter, “2013 yılında portföyümüze giren Comodif, 2016 yılında yeniden yapılandırıldı. Bugün artık bizden spin-off olarak Seri A yatırım turuna çıkacak.

Bu şekilde inkübe ettiğimiz girişimlere olan katkımız, bir VC olmanın çok ötesinde” diyor. Girişimcinin kendi uzmanlığına odaklanması ve işini geliştirmesi için her imkanı sağladıklarına dikkat çeken Serter, “F+ Ventures ise mobilite konusunda uzmanlaşmış bir tematik VC. İnkübe etmediğimiz
girişimler için de akıllı para olarak yatırım yapıyoruz” diye anlatıyor.

YAPILAN İŞE GÖRE SÜRE DEĞİŞİYOR

Evdekibakıcım Kurucu Ortağı Miraç Bal, “Şirketin başa baş noktasına ulaşıp kârlılığa geçmesi önemli bir dönüm noktası ama süreç bitmiyor. Pazar büyüklüğü, pazarın doygunluğu, büyüme hızı gibi etkenlere bağlı olarak yatırımcıların exit yapma kararını almasıyla ilişkili birçok değişken var” diyor.

Bal, genelde SaaS şirketlerinde yatırım süresinin 10 yılın üzerindeyken başarıya ulaşmış online ödeme şirketlerinde 4 yılın biraz üzerinde, pazaryerleri içinse bu sürenin ortalama 7 yıl olduğunu belirtiyor.

Otonet Kurucu Ortağı Yonca Ulusoy da yatırım sürelerinin sektörden sektöre değiştiğini söylüyor. Ulusoy, “Ortalama sürenin 5-7 yıl olduğunu görüyoruz. Ödeme sistemlerinde yatırımcı süresi 4 yılken donanım şirketlerinde bu süre 10-11 yıla çıkıyor.

Geçtiğimiz yıllarda sosyal medya ve pazaryeri start up’larında ortalama çıkış sürelerini 7 yıl gibi gözlemledik. E-ticaret sitelerinde bu süre 5 yıldı” diye konuşuyor.

Eşarj, Enerjisa Enerji tarafından çoğunluk hisseleri 2018’de satın alınan ve 2 yıldır portföyde olan bir start up. Eşarj Kurucu Ortağı Cem Bahar, “Yatırımcımız elektrik enerjisi sektörünü tetikleyen önemli akımları yakından takip ediyor.

Eşarj da tüm bu trendlerin merkezinde olan e-mobilite alanında faaliyet gösteriyor. Yatırımcımızla uyumlu çalışıyoruz. Sadece finansal değil stratejik destek de veriyorlar” diyor.

Kolektif House Kurucu Ortağı ve CEO’su Ahmet Onur, büyüyen işlerden yatırımcıların 2-5 yıl arasında çıktığını ifade ediyor. Onur, “İdeal süre tamamen yatırımın büyüme hızı, eriştiği değer ve yatırımcının edinmek istediği kâra göre değişkenlik gösterir” diyor.

ASLI ELİF TANUĞUR SAMANCI BEEO KURUCU ORTAĞI
“30 YILDA KAT EDECEĞİMİZ YOLU 5 YILDA ALDIK”

“AKIL HOCAMIZ OLDULAR”
DCP yatırımcımız olarak bizi gerçekten farklı bir kulvara soktu. Yaptıkları maddi yatırım şirketimizi bir üst boyuta taşıdı. Küçükten orta ölçekli bir işletmeye dönüştük. Geldiğimiz noktada Türkiye’nin en büyük yerli propolis, ham bal, arı sütü, polen, arı ekmeği üreticisiyiz. 160 çalışanımız var, 14 ülkeye ihracat yapıyoruz. DCP de bizimle beraber aynı amaca koşan bir yatırımcı oldu.
“YATIRIMDAN KORKMAYIN!”
Normalde 30 yılda kat edebileceğimiz yolu 5 yıl gibi kısa bir sürede aldık. Tüm start up’lara bir tavsiyem var. Kesinlikle yatırım almaktan korkmasınlar. İş birlikleri ve ortaklıklardan kaçınmasınlar. Özellikle DCP gibi büyük fonlar girişimcileri sadece maddi değil manevi olarak da destekliyor.

FETHİ SABANCI KAMIŞLI ESAS VENTURES KURUCU ORTAĞI
“EN AZ 2 YIL DAHA BEKLEYECEĞİZ”

“PLANLAMAMIZ 5-7 YIL”
Esas Ventures’ı 2018’in başında kurduk. Şu anda 13 şirkete yatırımımız devam ediyor. Henüz 2,5 yıl olduğundan çok yakın zamanda exit etmek gibi bir niyetimiz yok. Genelde 5-7 yıllık bir exit planlaması yapıyoruz.

Şu anda en uzun süreli yatırımımız 2 yıllık Alto Pharmacy, daha yeni Softbank’ten 250 milyon dolar yatırım aldı ve bütün ülkeye yayılma hedefi var. Afrika bazlı ilaç dağıtım şirketimiz mPharma da 2 yıldır portföyümüzde; pandemi döneminden sonra 3-4 kat büyüyerek hızlı bir ivme kazandı.

KAZANÇLI YILLAR
Genelde fonlar, yatırıma 10 yıllık bakar. Yani 10 yıl bittiğinde exit etmeye çalışırlar. Ama eğer istatistiklere bakarsanız bir VC portföyü en çok kazancı 7-12’nci yıllarda yapıyor. Biz her işi ayrı değerlendiriyoruz. Şartlara göre 3 yılda da çıkmanız gerekebilir. Bu, yatırımınızın o noktada geleceğine ne kadar inandığınızla alakalı. Esas Ventures başarılı bir exit için en az 2 yıl daha bekleyecek.

HANDE ÇİLİNGİR INSIDER KURUCU ORTAĞI VE CEO’SU
“YENİ YATIRIMLARA TEŞVİK ETTİK”

MELEKLERİN ÇIKIŞI
Yatırımda süre sektöre, ilerlenen yatırım turu seviyesine ve start up’ın bir sonraki hedefine göre değişir. Biz ilk dönemdeki melek yatırımcılarımıza sonraki turumuzda exit sağladık. Bunun nedeni, onların bize ilk günden olan güveninin karşılığını vermek, onları ekosistemde yeni yatırımlara teşvik etmekti.

UZUN KALANLAR
Yatırımcılar uzun süre de kalabiliyor. Sequoia, Wamda gibi yatırımcılarımız Seri B’den sonra Seri C turumuza da dahil oldu ve hala beraber ilerliyoruz. 2014 ve 2015 yıllarında tohum ve melek yatırımcılarımız geldi. 2016 yılında 500 Startups, 212 ve Wamda ile Seri A turumuzu tamamladık ki hala portföylerindeyiz. 2018’de Türkiye’ye ilk defa Sequoia’yı getirdik ve hala portföyündeyiz; Seri C turumuza da katıldılar. 2020’yle beraber Silikon Vadisi merkezli Riverwood Capital’in yatırımı oldu.