Maliyet düşüren yeni iş modeli

“Costovation” yepyeni bir kavram. Maliyet düşüren yeni iş modeli geliştirmek anlamına geliyor. Bunun için mevcut iş modelini başka bir perspektiften sorgulayarak, içinde bulunduğunuz endüstriyi incelemeli, müşteriye sunduklarınızı gözden geçirmelisiniz.

İhsan ELGİN [email protected]

Bu ayki yazımda geçen yılın sonunda ve bu yılın başında gündemde yaşananları ele alacağım. İlki, 2013 yılından itibaren Özyeğin Üniversitesi tarafından düzenlenen ve bu yıl ISTKA destekli Girişimcilik 4.0 Platformu Projesi kapsamında ve Girişimci Kurumlar Platformu desteğiyle 5 Aralık Çarşamba günü düzenlediğimiz Girişimci Kurumlar Konferansı. Konferansta Core Strateji olarak yepyeni bir kavram tanıttık: “Costovation!”

NEDİR COSTOVATION?
Son dönemde bu konuda yazılan kitapla birlikte dünyadaki önemli kavramlardan biri haline gelen “costovation” maliyet düşüren yeni iş modeli geliştirmek anlamına geliyor. İş modeli geliştirmekten kasıt iş süreçlerini iyileştirmek değil, yeni iş modeli kurgulayarak aynı işi maliyeti düşürerek yapmak. Mevcut iş modelini başka bir perspektiften sorgulayarak içinde bulunduğunuz endüstriyi incelemeli, müşteriye sunduklarınızı gözden geçirmeli, müşterinin gözünden bakmalı, bulunduğunuz endüstrinin tedarikçi ve değer zincirinde yer alan diğer oyunculara bakış açısını yeni bir gözle değerlendirerek simbiyotik bir partner ilişkisi kurgulamalıyız. Kitap “ürün/hizmet, ürün üretimi, ürün teslimatı, ürün satışı ve ekosistemle iş birliği”ana başlıkları altında costovation yapmak için 20 önemli strateji sunuyor. Biz de konferans programında bu 20 farklı costovation stratejisinden Türkiye’den 9 örneği ele aldık:

9 ÖRNEK
Lokasyonları yeni bir gözle değerlendir stratejisiyle Fibabanka, “Banka dışında her yerde bankacılık” sloganıyla Vatan Bilgisayar, Hepsiburada ile geliştirdiği iş birliklerinde kritik noktanın müşterinin olduğu yerde olmak olduğuna değindi. Bu sayede son bir yılda şube açmaksızın 480 bin yeni müşteri kazandılar. Ürün basitleştirme stratejisiyle Pegasus, uçuş içinde sunulan bazı müşteri beklentilerini değiştirerek ve temel ihtiyaca odaklanarak maliyetleri ayırıyor ve böylelikle operasyonel basamakları azaltarak costovation yapıyor. Zincirdeki en pahalı noktaya odaklan stratejisiyle Aygaz-Aykargo ile sahada küçülen iş yoğunluğunu, en güçlü kası olan bayi ağını kullanarak sektörün ortalamasından daha düşük maliyetle yeni iş modeli geliştiriyor. Uipath maliyet düşüren teknoloji kullan stratejisiyle robotik süreç otomasyonu (RPA) ile insan kaynakları (bordrolar, rapor, izinler), finans (yıl sonu kapanışları vs.) satış pazarlama (sosyal medya taranması) ve IT sistemlerinde elle yapılan birçok işlemi robotik sistemlerle çok daha hızlı yaparak maliyet düşürürken verimliliğin artırılmasını sağlıyor. Enpara.com self-servis gücünü kullan stratejisiyle şubesiz bankacılıkla lisans, bina gibi ödemelerden muaf kalarak elde ettikleri maliyet avantajını müşterinin yaptığı işlemlerden maliyet almayan farklı bir model sunuyor. Kapıya teslim diyet yemek servisi sunan Rafinera diyetisyenler tarafından standart paketler hazırlatılarak, paket içindeki çatal, bıçak gibi ekstraları çıkararak ve en önemli maliyeti yaratan lojistik operasyonları yeniden tasarlayarak değer zincirindeki fazla adımları atla stratejisiyle costovation yapıyor. E-fatura, sanal pos, ücretsiz çek sorgulama gibi tüm ticari faaliyetleri takip edebildikleri bir platform olan Bizim Hesap değer zincirinde tamamlayıcı iş birlikleri stratejisiyle indirimli akaryakıt, kasko gibi müşterisine kazandırdığı finansal faydalarla müşteri abonelik bedelini geri ödeyen bir costovation modeli sunuyor.

Transferwise (Birleşik Ödeme Sistemleri) yurt dışına para transferinde ters yönde transfer yapmak isteyen kullanıcıların işlemlerini eşleyerek transfer süresini 1 saate düşürerek, 0,5 işlem ücretiyle maliyet düşürdükleri ve aynı zamanda müşteri memnuniyeti sağladıkları tedarik zincirini tamamlayıcı strateji ile costovation yapıyor.

Yeni nesil paylaşımlı ofis avantajı sunan Kolektif House ise paylaşım ekonomisiyle maliyeti paylaş stratejisiyle alan verimliliğine odaklanarak maliyet paylaşımı ve tasarrufu ön plana alıyor.

ÖNE ÇIKAN BAŞLIKLAR
Programın çok kompakt ve dolu olduğu konferansta günün öne çıkan başlıklarını ise şöyle özetlemek mümkün:

• Endüstrinin mevcut işleyişini kabul etmek zorunda değiliz, sektörde oyun böyle oynanıyor olabilir ama bunu sorgulamalıyız.
• İş modelini bir kez kurmakla bitmiyor değişen koşullara ayak uydurarak sürekli sorgulamak ve neyi değiştirebileceğimizi düşünmek önemli.
• Yetkinliklerimize odaklanıp güçlü yanlarımızla başka hangi sektörlerde fark yaratabileceğimize de konsantre olalım.
  Tüm sunumları Girişimci Kurumlar Türkiye Platformu Youtube kanalından izleyebilirsiniz.

REHBER YAYINLANDI
AMACI İkinci gündem, 2019 yılının ilk haftalarında Özyeğin Üniversitesi&Accenture ortaklığında uzun zamandır üzerinde çalıştığımız TÜSİAD Kurumlarda Girişimcilik ile Değer Yaratmak- Kurumların Girişimcilik Dönüşümü rehberinin yayınlanması. Core Strateji ekibinin de katkılarıyla hazırladığımız rehber, herkesin üzerine konuştuğu girişimcilik ve inovasyon gibi kavramların tanımını ortaya koymak, kamuoyunda ortak bir dil oluşturarak konunun tabana doğru yayılmasını sağlamak amacıyla yazıldı.

100 GÜNLÜK PLAN Kurumların girişimcilik faaliyetlerine başlamaları veya mevcut faaliyetlerini iyileştirmeleri için sunduğumuz 100 günlük planla kurumların girişimcilik dönüşümü için gerekli yol haritasını çizdik. Aralarında İş Bankası, Allianz, Aygaz, Doğuş Holding, BKM, BASF gibi 14 büyük kurumun bulunduğu Kurumlarda Girişimcilik Model Örnekleri bölümünde şirketlerin kurumiçi veya kurum dışı girişimcilik uygulamaların vaka analizi yöntemiyle inceledik. Rehbere TÜSİAD’ın sayfasında raporlar bölümünden ulaşabilirsiniz.

ETKİNLİK
Corporate Incubation & Acceleration Summit (Mart, 2019) 12-13 Mart’ta Viyana’da gerçekleşecek olan zirve, Avrupa’dan deneyimli kurumsal inkübasyon ve hızlandırıcı lider ve yöneticilerini bir araya getiren bir platform olarak şirketler için inkübasyon ve hızlandırıcıların geleceğini tartışmaya imkan sağlayacak bir network sunuyor.

Les International Annual Conference (Mayıs, 2019) 26-28 Mayıs’ta Japonya’da gerçekleşecek konferans bu yıl “Creat IP Culture-Open For Business” temasıyla düzenlenecek. Bilgi paylaşımının sosyal medya kullanmak kadar kolay olduğu günümüzde inovasyonu teşvik edecek yeni fikirlerin ediniminin güvence altına alınması son derece önemli. İş dünyası liderleri ve yöneticilerin maddi olmayan varlıkların ticareti ve korunması konusunda çok önemli bilgiler edineceği bu konferansı kaçırmayın.

Kitap tavsiyeleri
Scale or Fail: How to Build Your Dream Team, Explode Your Growth and Let Your Business Soar/Allison Maslon İşletmelerin çoğu iş ölçeklendirmeye geldiğinde başarısız oluyor. Gerçekten ölçeklendirmek için stratejik uygulamalarınızı değiştirmeli, yeni pazarlama stratejileri uygulamalı, bu işi başaracak ekipler kurmalı ve sizi aynı seviyede tutacak her şeyi engellemek için zihninizi geliştirmelisiniz. Şimdiye kadar 10 şirketin başarıyla ölçeklenmesini sağlayan yazarın kanıtlanmış ölçeklenme stratejileri ve proaktif bir yaklaşımı ele aldığı bu kitabı okumanızı öneririm.