Yatırımlar nereye harcandı?

Son bir yılda yatırım bulmak oldukça zorlaştı. Peki yatırım bulan şanslılar, bunları ne için kullandı? Yaptığımız araştırma, start up’ların ilk yatırımları genellikle ürün, teknoloji ve satış ekibini geliştirmede kullandıklarını gösteriyor. İkinci ve ondan sonraki yatırımlar ise ekibi büyütmek ve yeni pazarlara girmek için harcanıyor. Birden fazla kez yatırım almış girişimcilerin de globalde büyümek için yeni yatırım ihtiyacı devam ediyor.

Ayçe Tarcan Aksakal [email protected]

Hasan Aslanoba
Hasan Aslanoba

Türkiye’nin en tanınmış melek yatırımcıları arasında yer alan seri girişimci Hasan Aslanoba, “Girişimciler yatırım alabilmeyi başarının kendisi zannediyor. Asıl mücadele yatırım geldikten sonra başlıyor. Bakalım o gelen parayı iyi değerlendirebilecekler mi?” diyor.

Aslanoba’nın da belirttiği gibi yatırım miktarının iyice azaldığı girişimcilik ekosisteminde, alınan yatırımların ne için kullanıldığı çok önemli. Bunun da temel nedeni, son 2 yılda girişim sermayesi fonlarıyla melek yatırımcıların start up’lara yaptığı yatırım tutarının iyice azalmış olması.

T.C. Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi ve Startups.watch’un hazırladığı “The State of Turkish Start Up Ecosystem 2019” raporuna göre 2017’de girişim sermayesi fonları, melek yatırımcılar ve melek yatırım ağları, Türkiye’deki start up’lara 112,2 milyon dolar yatırım yaptı. 2018’de bu tutar 58,7 milyon dolara kadar düştü. 2019 yılının ilk çeyreğinde girişim sermayesi yatırım fonları ve melek yatırım ağları girişimlere toplam 34,3 milyon dolar yatırdı.

Peki bu yatırımların adresi ne oldu? Yatırım alabilmek için kıyasıya rekabetin yaşandığı start up ekosisteminde girişimcilerin yatırımcılardan gelen parayı ne için kullandığını araştırdık.

ULAŞIM ZORLUĞU
Türkiye, özellikle yatırımcıya ulaşmak için zorlu bir pazar. Her yıl yüzlerce start up kuruluyor, ancak çok azı yatırımcı bulmayı başarabiliyor. Özellikle son birkaç yılda start up’lara milyonlarca dolarlık yatırım yapılmış olmasına rağmen bunu nüfusa oranladığımızda, kişi başı yatırım miktarı çok düşük kalıyor.

Startups.watch’un hazırladığı “The State of Turkish Start up Ecosystem 2019” raporu Türkiye’de son 10 yılda yatırımcı sayısının artmasına karşın yatırım miktarının azaldığını gösteriyor. Rapora göre Türkiye’deki büyük şirketler tarafından oluşturulan girişim sermayesi yatırım fonu sayısı, 2010 yılında sadece 2 iken geçen yıl 25’e yükseldi. Raporda paylaşılan bilgiler ülkemizde 471 adet melek yatırımcı ve 15 adet melek yatırım ağı bulunduğunu ortaya koyuyor. Ancak son 1,5 yılda toplam yatırım tutarındaki düşüş dikkat çekici. 2017’de girişim sermayesi fonları, melek yatırımcılar ve melek yatırım ağları Türkiye’deki start up’lara 112,2 milyon dolar yatırım yaparken 2018’de bu tutar 58,7 milyon dolara kadar düştü. Yıl sonunda girişimlere yapılan yatırım tutarının geçen yılın altında kalması bekleniyor.

Fevzi Güngör
Fevzi Güngör

22 yıldır girişimcilik hayatının içinde olduğunu söyleyen Ödeal’ın kurucu ortağı Fevzi Güngör, start up ve bağımsız girişimcilerin yaşadığı en büyük zorluğun, kaynak yani yatırımcı bulmak olduğunu söylüyor. Düğün.com’un kurucusu Emek Kırbıyık, “Her yıl yüzlerce start up kuruluyor, ama çok azı yatırımcı bulmayı başarabiliyor” diye konuşuyor.

BÜYÜKLÜK NE KADAR?
Son dönemde yatırımcı bulmak iyice zorlaşsa da çok sayıdaki girişim içinden sıyrılıp yatırım almayı başaran start up’lar da bulunuyor. Coiny CEO’su Ayberk Kuday, 2018 Ağustos ayında 1 milyon dolar tutarında yatırım aldıklarını, 10 milyon TL’lik yeni yatırım turunu 2019 Şubat ayında tamamladıklarını belirtiyor. Yatırım birçok start up için hızlı büyüme anlamına geliyor. Apsiyon 2012-2018 arasında 3 turda yaklaşık 5,5 milyon dolar yatırım aldı. Apsiyon Kurucu Ortak ve CEO’su Kudret Türk, “İlk yatırımımızı aldığımız 2012’den 2018’e kadar 400 kattan fazla büyüme kaydettik. Halen her yıl iki kat büyümeye devam ediyoruz” diyor. Aldıkları ilk yatırımı satış ekibi kurmaya ikincisini ise pazarlama ve AR-GE için kullandıklarını söyleyen Türk, “Büyüyen satış ve pazarlama ekibi sayesinde gelirleri ikiye katlamayı başardık. Bir yıl arayla gelen yatırımlar ise Apsiyon’un mevcut yatırımcılarına verdiği güvenin bir kanıtı olurken büyümeyi hız kesmeden sürdürmemize katkı sağladı” diyor.

Irmak Dönmez
Irmak Dönmez

Reztoran, ilk yatırımını kurulduktan 2 yıl sonra aldı. 3 turda toplamda 1,2 milyon dolar yatırım aldıklarını söyleyen start up’ın kurucusu Irmak Dönmez, o zamandan bu yana restoran sayısını bin 500’in üzerine çıkardıklarını ifade ediyor.

Diş malzemeleri üreten Orthero, iki turda yatırımcılarından toplam 4,5 milyon TL yatırım aldı. Yatırım almadan önce 600 model üretebilecek kapasiteleri varken şu anda ayda ortalama 6 bin civarında model ürettiklerini belirten girişimin kurucu ortağı Efe Turhan, “Şirketimiz ilk üç yıl 200 hekim bandındayken yatırımla birlikte hekim sayısında çok ciddi artış gerçekleşti” diyor. Turhan, şu anda 2 binden fazla diş hekimiyle çalıştıklarını açıklıyor.

ÜRÜN VE TEKNOLOJİ GELİŞTİRME
Her yatırım start up’ların büyümesini hızlandırıyor. Peki bunu nasıl yapıyorlar? Büyümek için özellikle kaynağı hangi alanlarda kullanıyorlar? Türkiye’nin önde gelen start up’ları arasında yaptığımız araştırma, alınan yatırımın ilk önce ürün ve teknoloji geliştirmekte kullanıldığını gösteriyor. Şirket Ortağım melek yatırım ağı ve yatırımcı grubundan 2 turda toplam 570 bin TL yatırım aldıklarını belirten Abonesepeti’nin CEO’su Deniz Okumuş, yatırımların tamamını şirketi büyütecek yeni ürün ve hizmetler oluşturabilmek için kullandıklarını söylüyor. Okumuş,“Teknoloji tarafında önemli yatırımlar yaptık. Kullanıcılarımıza daha iyi hizmet vermek üzere tasarlanan 2 farklı teknoloji ürünümüz var” diyor.

Kolay İK’nın da vites büyütmesinde aldığı yatırımlar etkili oldu. Girişimin kurucu ortağı Efecan Erdur, şimdiye kadar tohum, melek ve iki defa VC olmak üzere toplam 4 turda yaklaşık 3 milyon dolar yatırım aldıklarını belirterek “Aldığımız ilk iki yatırımda önceliğimiz ürünü geliştirmek ve güçlü bir ekip kurmak oldu” diye konuşuyor. Erdur, üçüncü ve dördüncü yatırımlarla birlikte önce Türkiye genelinde kurdukları satış ekipleriyle pazar derinliğini artırmaya ve hemen ardından yurt dışı pazarlara doğru atım atmaya başladıklarını dile getiriyor. İngiltere’den yatırım alan EnCazip’te de yatırımın büyük bölümü teknolojinin geliştirilmesine harcandı. uSwitch’in kurucularından yatırım ve know how aldıklarını açıklayan EnCazip.com Kurucusu Çağada Kırım, “Öncelikli amacımız tüketicilerin maksimum faydayı elde etmelerini sağlamak. Ortağımız olan şirket, dünya çapında 24 ülkede karşılaştırma alanında lider internet sitelerinin sahibi. Dolayısıyla aldığımız yatırımın yanında eşi bulunmaz bir know how transferi de gerçekleştiriyoruz” diyor.

Çağada Kırım
Çağada Kırım

YENİ PAZARLARA AÇILMA
Start up ve girişimciler arasında aldığı yatırımı başta yurt dışı olmak üzere yeni pazarlara girmek için harcayan önemli bir kesim de var. Insider CEO’su Hande Çilingir, aldıkları yatırımı öncelikli olarak yeni ülkelere açılmak ve o pazarlarda büyümek için değerlendirdiklerini belirtiyor. 3 yılda 3 tur yatırım alan Mutlubiev de bugün Türkiye, İtalya ve İspanya olmak üzere 3 ülke 10 şehirde Mutlubiev ve Cleanzy ismi ile hizmet veriyor. “Cleanzy adı ile Mayıs 2018’de ilk yurt dışı açılışımızı gerçekleştirdik” diyen girişimin CEO’su ve kurucu ortağı Tayga Baltacıoğlu, “Yatırımlarımızı yurt dışında büyümede kullanıyoruz. 2020’de Avrupa ve farklı bölgelerde yeni pazarlarda hizmet verip büyümemize devam edeceğiz” diyor.

Aldığı yatırımı teknolojisini geliştirmenin yanı sıra yeni pazarlara açılmak için kullananlardan biri de Coiny oldu. Coiny CEO’su Ayberk Kuday, aldıkları yatırımın önemli bir kısmını Avrupa’da regülasyonların en sık olduğu yerler olan İsviçre ve Malta’da da ofis kurmak için harcadıklarını belirterek geri kalanını da gerçekleştirmeyi düşündükleri projeler için kullanacaklarını söylüyor.

İlk yatırımını Arzuhan Doğan Yalçındağ, Fırat İşbecer ve Gram Games kurucularından Kaan Karamancı’dan alan Reztoran da bu parayı İstanbul dışında yeni pazarlara girmek için kullandı. Yatırım aldıktan sonra İstanbul’un yanı sıra Ankara ve İzmir’de de büyüdüklerini ifade eden kurucu Irmak Dönmez, “İlk yatırım aldığımızda aylık 6 bin kişi bandında rezervasyon alırken şimdilerde aylık 35 bin kişilik rezervasyon alıyoruz” diyor.

İHTİYAÇ DEVAM EDİYOR
Birçok start up büyümek ve işini geliştirmek için yeni yatırıma ihtiyaç duyuyor. Alınacak yeni yatırımların adresi ise hem ürünü hem ekibi geliştirmenin yanı sıra ağırlıklı yurt dışı operasyonlarını genişletmek olacak gibi görünüyor. Apsiyon’un kurucu ortağı Kudret Türk, önümüzdeki dönemde global bir açılım yaparak büyümeyi hedeflediklerini belirterek “2020 yılında yurt dışında aktif rol almayı istiyoruz. Bu amaçla yeni bir yatırım turu için hazırlıklarımızı başlattık” diye konuşuyor.

Geçen yıl 150 bin dolar yatırım aldıklarını söyleyen Manibux’un CEO’su Canan Akmanoğlu Bayrak, yeni yatırım almak için yatırımcılarla görüşmelerin yoğun bir şekilde devam ettiğini açıklıyor. Bayrak, yeni yatırımla yurt dışı ürün çalışmalarını hızlandıracaklarını dile getiriyor. Türkiye’nin önde gelen abonelik yönetim platformlarından Abonesepeti’nin CEO’su Deniz Okumuş, yeni yatırımlarla daha iyi bir ekiple daha fazla kullanıcıya hizmet vermek istediklerini dile getiriyor. Okumuş, yeni yatırım ihtiyaçlarının nedenini şöyle anlatıyor: “Şimdiye kadar kısıtlı kaynaklarla on binlerce müşteriye dokunduk, ancak almayı planladığımız yeni yatırımla dijital tarafta çalışmalar yaparak milyonlarca insana ulaşmayı hedefliyoruz. Önemli ilerlemeler iyi takımlarla mümkün oluyor, almak istediğimiz yatırımın önemli bir kısmını da ekibimize değer katacak nitelikli arkadaşlara ayırmak istiyoruz. Dijital aksiyonlarımızın yanı sıra kullanıcılarımızın aldıkları hizmet kalitesini artırmak üzere mobil uygulamalar geliştirmek ve ek projeleri de hayata geçirmeyi planlıyoruz.”

Melek yatırımcı ve fonlardan gelen para ürün ve teknoloji geliştirmek, ekibi büyütmek ve dış pazarlara açılmak için kullanılıyor.

FEVZİ GÜNGÖR
ÖDEAL KURUCU ORTAĞI
“YATIRIM İHTİYACIMIZ DEVAM EDİYOR”
“3 TURDA 20 MİLYON TL ALDIK”
Bugüne kadar 3 turda yaklaşık 20 milyon TL yatırım aldık. Bu yatırımlar büyümemizde, kadromuzu genişletmemizde, teknolojimizi yükseltmemizde büyük katkı sağladı. Bu yılın ikinci çeyrek sonuçlarına göre, 81 ilde 64’ten fazla sektörde hizmet vererek 30 bini aşkın iş yerine ulaşan, alanının lideri haline geldik.

İK VE TEKNOLOJİ Yeni yatırım her zaman ihtiyaç duyulan bir olgu. Hele bizim gibi ileri teknoloji ve kalifiye insan kaynağı gerektiren bir sektörde faaliyet gösteriyorsanız yeni yatırım daha da önemli hale geliyor. Yeni yatırımlarla yetişmiş insan kaynağımızı geliştirip teknolojimize yatırım yapmayı planlıyoruz.

“YENİ TURA GİREBİLİRİZ”
HANDE ÇİLİNGİR INSIDER CEO’SU
MELEK YATIRIMCILAR
2012 yılında başladığımız Insider yolculuğumuz, 2013 ve 2015 yılları arasında Galata Business Angels’ın (GBA) bize kazandırdığı yatırımların katkılarıyla hız kazandı. 2015 yılında Aslanoba Capital’in tohum yatırımıyla ivmeli sürecimiz devam etti.

HİPER BÜYÜME Haziran 2016’da ise Seri A turunda Wamda, 500 Startups, 212’nin bize kazandırdığı ivmeyle hiper büyümenin kuvvetli bir şekilde hissedildiği 2018 yılına geldik. 2018 Nisan ayında, dünyanın en başarılı teknoloji şirketlerinden WhatsApp, Google, Instagram, Youtube, Apple ve nicelerinin erken dönem yatırımcılarından olan Sequoia Capital’dan Seri B turunda 11 milyon dolarlık yatırım aldık. Bugüne kadar toplam 14 milyon doları aşkın yatırım aldık.

KÂRLI BİR GİRİŞİM Insider, şu an sürdürülebilir ve kârlı bir girişim. Dolayısıyla kısa dönemde bir yatırıma ihtiyacımız yok. Ancak Amerika’ya açılma planımız ve yurt dışında kurmayı düşündüğümüz yazılım ofislerini hayata geçirmek için önümüzdeki süreçte yeni bir yatırım turuna girebiliriz.

Emek Kırkbıyık
Emek Kırkbıyık

“YURT DIŞI PAZARLARA AÇILDIK”
EMEK KIRKBIYIK DÜĞÜN.COM KURUCU
EKİP BÜYÜDÜ
Aldığımız yatırımları, ürün geliştirme ve müşteri memnuniyetini artıracak yeni servis ve hizmetlerin denenmesi, ekibin büyümesi ve uzmanlığın artırılması için kullandık. Ayrıca yatırımların yeni pazarlara açılma noktasında oldukça faydasını gördük.

SATIŞ AĞI GENİŞLEDİ Aslanoba Capital’ın sahibi, melek yatırımcımız Hasan Aslanoba’dan 2 turda toplam 3 milyon dolarlık yatırım aldık. İlki, 2013 yılında 2 milyon dolarlık bir anlaşmaydı. Bu yatırımı satış ekiplerimizi büyütmek ve satış ağımızı genişletmek için kullandık. Büyüme rakamlarımız yüzde 100’e ulaştı.

ORTA DOĞU GİRİŞİMİ Türkiye’de belirli bir büyümeyi yakaladıktan sonra 2014’te ikinci yatırımımızı aldık ve bu yatırımı ise yurt dışı yatırımlarımız için kullandık. Düğün planlama sitesi olan ve aynı modeli uyguladığımız Zafaf.net’i kurmamız bu döneme denk geliyor.

“LİDER OLDUK” Zafaf.net, başta Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır, Katar, Kuveyt ve Lübnan olmak üzere toplam 10 Orta Doğu ülkesinde yayın yapıyor. Aldığımız yatırımla ilk önce 10 kişilik bir veri ve içerik ekibi oluşturduk. Daha sonra satış ekiplerimizi kurarak bu bölgedeki büyümemizi devam ettiriyoruz. Zafaf.net ile Suudi Arabistan’da pazar lideriyiz.

Birçok start up büyümek ve işini geliştirmek için yeni yatırıma ihtiyaç duyuyor.

Yorum yapın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Time limit is exhausted. Please reload the CAPTCHA.