Hız yarışı

Start up dünyasında bugün en dikkat çeken alanlardan biri “hızlı teslimat”… Dünyada 80 milyar dolar hacmi olan bu alanın, 2025’te 200 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor. Türkiye de bu trende hızlı uyum sağlamış gibi görünüyor. Getir, Banabi, Glovo gibi oyuncular öne çıkıyor. Uzmanlar, bu alanda Türkiye’nin dünya markası çıkarabileceğine inanıyor. Ancak çok fazla zombi şirket olduğunu da eklemek gerekiyor.

Nil Dumansızoğlu ndumansı[email protected]

Anında teslimat, girişim dünyası için hızlı büyümenin yeni adresi oldu. Dünyanın e-ticaret devi Amazon da Amazon Prime ile bu rekabette yerini aldı. Amazon Prime’a üye olanlar, istedikleri ürünü en hızlı şekilde teslim alabiliyor. Bu özellik Amazon’un dev ölçeğine rağmen hızlı büyümesini sürdürmesinde önemli bir rol oynuyor.

Anında teslimat pazarındaki potansiyeli ve büyüme hızını rakamlarla ifade etmek gerekirse önümüzde net bir tablo var. Global olarak bugün 80 milyar dolar seviyesinde olan anında teslimat pazarının, 2025 itibarıyla 200 milyar doların üzerinde bir büyüklüğe ulaşacağı tahmin ediliyor. ABD gibi gelişmiş pazarlarda bile tüketicilerin yüzde 80’inden fazlasının henüz online market alışverişi yapmamış olması ve dünya nüfusunun sadece yüzde 10’unun anında teslimat hizmetlerine erişiminin olması, pazarın potansiyelini net bir şekilde ortaya koyuyor.

Bu alandaki girişimlerin yılbaşından beri dünyada 3 milyar doların üzerinde yatırım alması, bu dönüşümün değerini gösteriyor. Dünyada bu sektörün en büyüğü olarak gösterilen Delivery Hero, Takeaway.com ve Grubhub gibi oyuncuların yıllık yaklaşık yüzde 20-25 büyüme hızına sahip olduğu gözlemleniyor. Bu dikeyin önde gelen girişimlerinden bazılarının bir konsolidasyon süreci içinde olduğunu söyleyen Revo Capital Yönetici Ortağı Cenk Bayrakdar, “Örneğin Delivery Hero, Takeaway.com ve Grubhub gibi büyük oyuncular, son yıllarda önemli satın alma ve yatırımlarla hacimlerini organik ve inorganik olarak büyütüyor. Bunun yanında Uber Eats, Doordash ve Deliveroo gibi diğer oyuncular da global pazarda rekabet ediyor” diyor.

ÖNCÜ GİRİŞİMLER
Türkiye, gelişmekte olan ve yeni modellere hızla adapte olabilen bir pazar. Getir, Banabi, Glovo, Scotty gibi yerli ve yabancı on-demand-delivery girişim oyuncuları da Türkiye’de anında teslimat pazarının büyümesine katkıda bulunuyor.

Türkiye’de 600 milyon doları aşan bir büyüklüğe ulaşan anında teslimat pazarı, dünyayla paralel hızla gelişiyor. Uzmanlar, son yıllarda anında teslimat pazarında iş yapan girişim sayısının artması ve büyük market zincirlerinin bu dikeye girmesiyle önümüzdeki 5 yıl içinde pazarda ciddi bir büyüme bekliyor.

Aslında Türkiye’de anında teslimat pazarının hikayesi Getir’le başladı diyebiliriz. Getir, bugün yaklaşık bin 300 ürünle ortalama 10 dakikada, 7/24 kullanıcıya ulaşıyor. 110 dağıtım merkeziyle 3 bin 500’ün üzerinde kişiye istihdam sağlıyor. Getir Yemek ise şu anda 2 binin üzerinde restoranla iş birliği içinde. Yeni hizmet Getir Büyük ile de 4 bin çeşit ürünle haftalık, hatta aylık alışveriş hedefleniyor. Türkiye’de ve dünyada, bu alandaki iş modeliyle en yenilikçi ve büyüme hızıyla en dikkat çeken girişimin Getir olduğunu düşündüklerini söyleyen Revo Capital Yönetici Ortağı Cenk Bayrakdar, şöyle konuşuyor:

“Getir’e Aralık 2017’de yatırım yaptık. Getir’in kurucusu Nazım Salur ve ekibi bambaşka bir bakış açısıyla yaratıcı bir iş modeli geliştirdi. Global anlamda uygulanabilir ve büyük pazarlara hitap edebilecek bir model geliştirdiklerini ve önümüzdeki dönemde Getir’in bir dünya markası olabileceğini düşünüyoruz.”

Aslı Kurul Türkmen
Aslı Kurul Türkmen

YATIRIM ÇEKİYORLAR
Bu tarz girişimlerin hem Türkiye’de hem dünyada çok hızlı ivmeyle büyüdüğünü söyleyen Endeavor Türkiye Genel Sekreteri Aslı Kurul Türkmen, doğrudan tüketiciye ulaştıkları ve uzun satış toplantılarıyla zaman kaybetmedikleri için operasyonlarını kurmuş olan başarılı örneklerin çok kısa sürede yüksek cirolara ulaşabildiğini anlatıyor. Türkmen, Türkiye ve dünyadan örneklerin yakaladığı yatırım fırsatlarını şöyle anlatıyor: “Pazarda Glovo (İspanya, Endeavor Girişimi), Ubereats (Amerika), Rappi (Kolombiya, Endeavor Girişimi) gibi yurt dışı açılımlarını başarılı şekilde yapmış girişimler görmek mümkün. Türkiye’de kurulan girişimler ise iç pazarın genişliği ve potansiyelin büyüklüğü sebebiyle şimdilik yurt dışına açılma sürecine geçmiş değil.

Pazarın hızlı büyüyen bir alan olması ve önemli oyuncuların çıkması yatırımcıların ilgisini çekiyor. Sektör liderlerinden Rappi, toplam 1,4 milyar dolar, Glovo ise 400 milyon TARKAN ANLAR SCOTTY KURUCUSU VE CEO’SU dolara yakın miktarlarda fon almış durumda. Ayrıca Türk oyunculardan Paket Taxi, geçen günlerde Migros ve Boğaziçi Üniversitesi mezunu yönetici grubundan yeni bir tur yatırım aldı.”

POTANSİYEL NASIL?
Anında teslimat pazarı, tüketicilerin ihtiyaçlarını ve değişen alışkanlıklarını doğru okuyarak buna yönelik yenilikçi çözümler üreten girişimlerden oluştuğu için yatırımcıların potansiyeline inandığı bir alan. Son dönemin yıldızı olan bu girişimler, tüm dünyada en fazla yatırım yapılan finteklerden sonra ikinci dikkat çeken alan haline gelmiş durumda. Türkiye’deki yatırımcılar açısından bakıldığında ise erken aşama yatırımcılar, yani melek yatırımcılar için anında teslimat pazarı çok cazip. Ancak bu iş modelinin sürekli yatırım istemesi, yatırımcıların temkinli yaklaşmasına da sebep oluyor. İstanbul Startup Angels Kurucu Ortağı Gülsüm Çıracı, pazarı şöyle değerlendiriyor:

“Teslimat süreç yönetimi, restoranları eklenmesi/takibi ve teslimat ekiplerinin kontrolü, artan talep üzerine ekonomik ihtiyaçların karşılanması girişimlerin pazarda karşılaştığı en büyük zorluklar. Bu pazarda yer alan girişimler, değişen dinamiklere ve taleplere ayak uydurmak hatta trend belirleyici olmak zorunda. İsteğe bağlı gıda dağıtım uygulamaları, son beş yıldır gıda ve yemek endüstrisini yeniden şekillendiriyor. Ürün ve hizmetlerdeki çeşitlilik artıp pazar derinlik kazanınca bizlerin, yatırımcılarımızın ilgisi daha da artıyor.”

ZOMBİ ŞİRKETLER
Tüm bunlara rağmen rekabetin yoğun olduğu anında teslimat pazarına, ekonomideki olumsuz gelişmelerle beraber ilginin azaldığını düşünen yatırımcılar da var. Örneğin Galata Business Angels Yönetim Kurulu Başkanı Emre Kurttepeli, “Hem dünyada hem de ülkemizde rekabetin gün geçtikçe arttığı ‘delivery’e odaklanan platformların yatırım şansının bugün az olduğunu düşünüyorum” diyor.

Startup.watch’un kurucusu Serkan Ünsal, “grocery delivery” kategorisinde sistemlerinde kayıtlı olan girişimlerden yarısına yakınının kapandığını veya zombi durumunda olduğunu belirtiyor. Büyük girişimlerin pazarı domine etmiş gibi göründüğünü ifade eden Ünsal, şu değerlendirmede bulunuyor:

“Anında teslimat pazarında ürünlerin maliyetini çıkardığınızda aslında girişime çok az bir gelir kalıyor. Örneğin ayda 2 milyon TL’lik ürün satışı yapsanız ki bu başlangıç için iyi bir tutar, bunun 30-40 bin TL’si girişimciye kalıyor. Bununla hem depo, insan kaynağı, lojistik maliyetlerini karşılaması gerekiyor ki ayakta kalabilsin. O nedenle büyük satışlara ulaşana kadar eğer finansal destek bulamazsanız kapanıyorsunuz. Kapananların çoğunun bu sebepten kapandığını düşünüyorum.

Tahminime göre pazar 3’ten fazla oyuncuyu da kaldıramayacak gibi… O nedenle ileride satın almalar, birleşmeler olabilir. Hatta satılan hızlı tüketim alanındaki girişimleri artık tüketiciler market zincirleri gibi görmeye başladı. 2-3 uygulamaya da girip hangisinde sepet daha ucuza geliyorsa ondan sipariş ediyorlar. Bu da girişimler arasındaki yarışı fiyat savaşına çekecek gözüküyor. Bu alanda ‘start up small, think big’ çok işe yaramıyor. En baştan çok büyük yatırımlar alamıyorsanız veya arkanızda büyük bir holding yoksa bu alanda yaşamak kolay değil.”

EN ZORU KALICI OLMAK
Girişimci gözünden baktığımızda ise yatırımcıya kendini anlatmak o kadar kolay değil. “Türkiye’de profesyonel anlamda yatırımcılardan bahsetmek çok zor” diyen Kahvegelsin’in kurucusu Göksal İzci, şöyle konuşuyor: “Yatırımcıların yeterince araştırma yapmadıklarını, pazar hakkında daha fazla bilgi sahibi olmaya yönelik eğilim göstermediklerini düşünüyorum. Benim profesyonel yatırımcıdan beklentim, geleceği görmesi, ona göre adımlar atması, vizyonunu sürekli genişleten bir bakış açısına sahip olması. Bununla birlikte girişimcinin de yatırımcı gibi geniş ve yenilikçi bir vizyona sahip olması, pazarın potansiyelinin en iyi şekilde değerlendirilebilmesinin gereklerinden. Kahvengelsin kurulurken birkaç yatırımcıyla görüştüm. Önce bize hayır dediler, sonrasında bizim modelimizi iznimiz olmadan kendi işlerinde denediler ancak başarılı olamadılar. Ne yazık ki yatırımcıların bir kısmı da bu şekilde hareket ediyor. Yaşadığımız bu durum da doğru girişimcilerin doğru yatırımcılarla buluşması ve pazarın ihtiyaçlarına göre doğru çözümlerle birlikte hareket etmesinin gerekliliğini bir kez daha gösteriyor.

Pazarda her zaman yeni oyunculara yer var, ancak önemli olan kalıcı olabilmek. Pazarın şu anki ve gelecekteki ihtiyaçlarını iyi analiz edebilen, sabırlı, teknolojiyi verimli kullanabilen, yeniliklere açık, gelişimi ve geliştirmeyi hedefleyen her yeni oyuncu, bu alanın gelişimi için önem taşıyor. Örneğin 2 yıl önce biz yola çıktığımızda sıkıntı yaşadık, çünkü profesyonel bir kurye sistemi yoktu. Ama şimdi çok sayıda var, bu da yeni oyuncuların pazara girmesini kolaylaştırıyor.”

Türkiye’de de 600 milyon doları aşan bir büyüklüğe ulaşan anında teslimat pazarı, dünyayla paralel hızla gelişiyor.

NEVZAT AYDIN YEMEKSEPETİ CEO’SU
“YATIRIMCININ İLGİSİNİ ÇEKİYOR”
İŞ MODELİ
Gün geçtikçe farklı teslimat modelleriyle yeni projeler karşımıza çıkıyor ve pazarın potansiyeli yatırımcıların da ilgisini çekiyor. Tüketiciye maksimum fayda sağlayan, “Bu olmadan önce ne yapıyormuşuz” dedirtecek bir iş modelinin, günün ekonomik koşullarına bakmaksızın başarısını devam ettireceğini düşünüyorum. Örneğin Yemeksepeti başarısının altında iş modelimiz var.

BÜYÜK BAŞARI 2015 yılında online yemek sipariş devi Delivery Hero’ya katılmamızla birlikte iş modelimizin başarısını kanıtladık. Bugün Yemeksepeti olarak Delivery Hero bünyesinde ülke operasyonları içerisinde grubun amiral gemisi görevini üstleniyoruz. Nisan 2019’da Banabi ile online market siparişi platformuna adım attık. Kısa bir sürede o kadar başarılı oldu ki Delivery Hero hızla 9 ülkeye aynı modelde açıldı.

Tarkan Anlar
Tarkan Anlar

TARKAN ANLAR SCOTTY KURUCUSU VE CEO’SU
“54 MİLYON TL’LİK EKONOMİ YARATTI”
YURT DIŞI AÇIK
İstanbul ve Türkiye’nin özellikle anında teslimat pazarı anlamında henüz yeni oluşmaya başladı. Önce İstanbul, sonrasında tüm Türkiye’ye anında teslimat hizmeti sunmaya başladıktan sonra yurt dışı pazarlarına açılmak için hiçbir engel yok. Lojistik konusu ve last-mile-delivery tüm dünyanın çözmeye çalıştığı, optimize etmeye çalıştığı ortak bir problem ve bunu çözen start up’lar ilerlemeye devam edecek.

REKABET YARATIYOR Bu pazardaki günlük toplam gönderi hacmi, genel kullanıcı memnuniyeti ve mevcut gönderi seçenekleri göz önüne alındığında pazarda yeni oyunculara yer olduğunu düşünüyoruz. Rekabet her geçen gün bizim gibi girişimlerin farklılaşmasını ve servis kalitesini yükseltmesini sağlıyor.

HIZLI BÜYÜDÜ Şu anda Scotty’ye üye 1 milyona yakın kullanıcı ve 150 bin başvuru arasından seçilen kayıtlı 13 bin motosiklet sürücüsü bulunuyor. Geçen 24 ayda 3,5 milyon işlem gerçekleştirildi. 2018’de Scotty Yemek ve Scotty Paket iş ortaklarıyla 54 milyon TL ekonomi yaratıldı. 3 bini aşkın restoranın yer aldığı Scotty Yemek, toplam 1 milyondan fazla yemek siparişi teslim etti.

Austin Kim
Austin Kim

AUSTIN KIM GLOVO TÜRKİYE CEO’SU
“PAZARIN GİDECEK ÇOK YOLU VAR”
YATIRIMCI OLUMLU
Her geçen gün hayatımıza daha çok dahil olan teknoloji, pazarı da büyümeye itiyor. Rakam vermek gerekirse İngiltere’de 4 milyar dolar, Almanya’da da 2 milyar dolarlık teslimat uygulamaları pazarı bulunuyor. Glovo olarak dört yıl gibi kısa bir sürede aldığımız 340 milyon doları aşan yatırım da yatırımcıların bu pazara ne kadar olumlu yaklaştığını kanıtlıyor.

YENİYE YER VAR MI? Glovo olarak 26 ülkede, 247 şehirde faaliyet gösteriyoruz. Türkiye’de ise bir yıllık sürede ayda 200 bini aşkın kullanıcıya ulaştık. Bugün yemek siparişlerinin sadece yüzde 20’si online olarak veriliyor. Bu da pazarın daha gidecek çok yolu olduğunu, yeni oyuncuların da hayatımıza girebileceğini gösteriyor. Glovo olarak daha kaliteli müşteri deneyimi yaratarak daha fazla kullanıcıya ulaşmayı amaçlıyoruz.

Yorum yapın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Time limit is exhausted. Please reload the CAPTCHA.