Teknoparka giriş tüyoları

Fikriniz var, ticarileştirmek de mümkün, ancak yeterli desteğe sahip değilseniz size bir teknoparkın kapısını çalmanızı tavsiye ederiz. Çünkü teknoparklar, start up ve girişimciler için çok önemli avantajlar sunuyor. Düşük kira ücretinden vergi avantajına, ücretsiz mentorluk desteğinden laboratuvara kadar uzanan geniş bir yelpazede imkanlardan buralarda faydalanmak mümkün. Ancak her teknoparkın farklı kriterleri var. İşte teknoparklara giriş kriterleri…

Burcu Tuvay [email protected]

Aslında ilk öncü teknoparklar Amerika’da Silikon Vadisi’nde görüldü. Üniversitelerle iş dünyasının işbirliği içinde çalışmasını sağlayan başarılı bir model olan teknoparklar, start up’lar için de çok önemli. Araştırmalara göre, her yıl teknoparklarda kurulan start up şirketlerin yaklaşık yüzde 50’si, bir sonraki yıl da teknopark ekosisteminde faaliyetlerine devam edebiliyor. Geri kalan bölümün de büyük kısmının yaşamına devam ettiği, ancak teknoparkın ekosisteminin dışına çıktığı tahmin ediliyor. Özetle teknoparklar start up’ların başarı şansını artırıyor.

Teknoparkların temel hedefi, bünyesinde bulunan tüm start up şirketlerin AR-GE faaliyetlerini en verimli şekilde yürütmelerini sağlamaları için gerekli olan fiziksel ve sosyal her türlü imkanı sağlamak olarak şekilleniyor. Peki buralarda faaliyete geçen start up’lar nasıl imkanlara sahip oluyor?

HIZLI HAMLE İMKANI
Günümüzde teknoparklarda yer alan ve özellikle yeni kurulma aşamasında olan şirketlere, fiziksel bir imkandan çok daha fazlası sağlanıyor. Şirketler böyle bir ekosistemde yer alarak her şeyden önce kendileri gibi girişimcilerle yakın temasta bulunma fırsatı yakalıyor. Ayrıca sektörlerinde olup bitenlerden, açıklanan yeni destek programlarından, değişen mevzuat gibi konulardan dışarıdaki arkadaşlarına oranla çok daha çabuk haberdar olup konuyla ilgili çok daha çabuk hamle yapabilme imkanına sahip oluyorlar. İhtiyaç duydukları bilgi, çoğu zaman onların ayaklarına getiriliyor, konunun uzmanları, sektör liderleri gibi ulaşılması güç kaynaklara yorulmadan erişebiliyorlar.

Bunlar dışında teknoparkların profesyonel yönetimleri sayesinde, ofislerinin günlük idaresi, personelin ihtiyaçları gibi idari işleri tamamen devredip enerji ve vakitlerinin tümünü yürütmekte oldukları projeye yöneltebiliyorlar.

Kendi sektörlerinin liderleriyle aynı binayı, aynı plazayı paylaşıyor olmanın onlara verdiği olumlu yansımayı da motive edici faktörler arasında saymak gerekiyor. Tüm bu olanaklar sayesinde de start up’ların başarı oranı giderek artıyor.

TEKNOPARKA GİRİŞ
Peki teknoparklara nasıl giriliyor? Start up firmalarında ve projelerinde aranılan en önemli kriterler, fikrin veya projenin AR-GE niteliği, inovatif değeri, ticarileştirilebilirliği, girişimcinin ve şirketin profili ve başarısı…

Teknopark bünyesinde yer almak isteyen kuruluşların, ileri teknolojileri yalnızca kullanıyor olması teknoparka kabul edilmek için yeterli sayılmıyor. Kabul edilebilmek için kuruluşların mutlak suretle fiilen ileri teknolojiyi içerisinde barındıran AR-GE çalışması yapıyor ya da yapabilecek kapasitede olması gerekiyor.

AR-GE projesiyle teknoparka başvuru yapılabiliyor. İnternet sitesinden de sağlanabilecek başvuru formu doldurulup ön değerlendirmeden geçmek gerekiyor. Ön değerlendirmeden geçen başvurular, üniversitesi akademisyenlerinden oluşan bir hakem heyeti tarafından değerlendiriliyor. Projenin AR-GE yeterliliklerinin incelendiği hakem heyeti değerlendirmesinden başarıyla geçen girişimciler, teknopark yürütme kurulunun onayı sonrasında işletmelerini kurarak teknoloji geliştirme bölgesinde yer almanın çeşitli avantajlarından yararlanma hakkı elde ediyor.

YENİ FİKİRLERİ DESTEKLİYOR
Örneğin, ODTÜ Teknokent, kuruluş hikayesi bir girişimcilik deneyimine dayanması nedeniyle girişimcilere yönelik geniş imkanlar sunuyor. ODTÜ Teknokent’in en önemli farkı, girişimciliği her aşamada destekleyen birçok programı eş zamanlı ve koordinasyon halinde yürütüyor olması. Henüz iş fikri dahi olmayan gençlerden başlayarak şirketini büyütmüş ve artık küresel bir marka olmak isteyen girişimcilere varana kadar her aşamadaki girişimlere farklı destekler sunabiliyor. Bu programlardan en bilinenlerini Yeni Fikirler Yeni İşler, TeknoJumpp ve ATOM. Her programda girişimcilerin ihtiyaçlarına göre değişen yoğunlukta olmak üzere kuluçka, altyapı, mentorluk, eğitim, iş geliştirme, sürekli danışmanlık, fikri ve sınai koruma, ticarileşme ve globalleştirme gibi birçok destek veriliyor.

ODTÜ Teknokent Girişimcilik Direktörlüğü Kuluçkalar ve Yeni Fikirler Yeni İşler Program Yöneticisi Barkan Uluışık, “Şu anda girişimcilerin başvurularına açık olan Yeni Fikirler Yeni İşler programımız, henüz sadece iş fikri olan veya projesini geliştirmeye yeni başlamış olan girişimcilere belirtilen diğer desteklere ek olarak girişim sermayesi ve Amerika kampı imkanlarını sunuyor” şeklinde örnek veriyor. ODTÜ Teknokent bünyesinde şu anda 302 farklı şirket faaliyet gösteriyor ve bu şirketlerin 155’i ilk defa burada kurulmuş şirketlerden oluşuyor. Şu anda ODTÜ Teknokent’te start up olarak yer alan şirketlerin sayısı da 75. Boğaziçi Teknopark’ta 6 start up şirketi bulunuyor. Boğaziçi Üniversitesi Teknopark Başkanı Prof. Dr. Gülay Barbarosoğlu, teknoparkta yer açıldığında start up şirketlerine öncelik verdiklerini vurguluyor. Bir start up şirketinin Boğaziçi Üniversitesi Teknoparkta yer alabilmesi için nitelikli ve ticarileştirilebilecek bir AR-GE projesinin olması gerektiğinin altını çizen Barbarosoğlu, “Teknoparkımızdan ayrılan start up şirketlerinin projeleri başarıyla tamamlandı. Halen yürütülen projeler de başarıyla devam ediyor” diyor.

Bülent BIYIK OĞLU
KV331 AUDIO GENEL MÜDÜRÜ
“Çok düşük kira ödüyoruz”
BİLKENT CYBERPARK’TAYIZ Şirketimiz KV331 Audio, 2012’de Bilkent Cyberpark’taki kuluçka merkezinde müzik teknolojileri alanında ihraç edilebilir yüksek katma değerli ürünler geliştirmek amacıyla kuruldu. Ana ürünümüz olan SynthMaster yazılımı, MusicRadar (İngiltere) web sitesi tarafından 2012 yılının en iyi müzik enstrümanı yazılımı seçildi. 70’den fazla ülkeye ihraç edilmekte olan SynthMaster’ın kullanıcıları arasında Armin van Buuren, Axwell, Bedük ve İskender Paydaş gibi dünyanın ve ülkemizin önde gelen DJ/prodüktörleri yer alıyor.

NE AVANTAJLAR ELDE ETTİK? Kuluçka merkezinde yer aldığımız için çok düşük kira ödüyoruz. Bilkent Cyberpark’ın Microsoft ile işbirliği sayesinde Microsoft’un BizSpark programına dahil olduk. Bu program sayesinde Microsoft’un tüm ürünlerini ücretsiz olarak 3 yıl boyunca kullanma imkanına kavuştuk.

HER AŞAMADA DESTEK
GENÇ BİR ŞİRKET Esetron, robotik konusunda alanında uzman ve tecrübeli ODTÜ’lü 3 mühendis tarafından kuruldu. Şirket, “Smart Robotechnologies” sloganıyla robotik teknolojisinin günlük hayatımıza girmesi için çeşitli projeler yürütüyor.

ODTÜ TEKNOKENT’TE KURULDU Şirket ODTÜ- Teknokent bünyesinde kuruldu. Kurulma aşamasından gelişme aşamasına kadar teknokentin desteklerini her aşamada aldı. Büyüme sürecinde ODTÜ Teknokent tarafından sağlanan patent desteğiyle Engelsiz Erişim Sistemi projesini geliştirdiler.

“CAZİBEYİ ARTIRIYORUZ”
İTÜ ARI Teknokent’te şu anda 150 girişimci firma ve 5 bine yakın çalışan bulunuyor. ARI Teknokent içerisinde İTÜ- KOSGEB Kuluçka Merkezi, Akademik Kuluçka Merkezi’nin yanı sıra hem ön kuluçka merkezi hem hızlandırıcı hem de kuluçka merkezi olarak işleyen ve şu ana kadar 13 start up şirketi yetiştiren İTÜ Çekirdek bulunuyor. ARI Teknokent İş Geliştirme Direktörü Arzu Eryılmaz, ARI Teknokent’in bir üniversite içerisinde bulunması ve bu üniversitenin teknik bir üniversite olmasının da teknoloji ve bilim alanında iş geliştirmek ve büyümek isteyen girişimciler ve start uplar için daha da çekici bir ortam haline getirdiğini ifade ediyor. Eryılmaz, “İTÜ Çekirdek Girişimcilik Ekosistemi kapsamında ise desteklediğimiz start uplara, mentorluk, akıl hocalığı, danışmanlık ve de yatırım ağlarına erişim imkanı veriyoruz” diyor.

Bilkent Cyberpark Kuluçka Merkezi’nde start up şirketlere yer vererek bu şirketlerin ölüm vadisi olarak adlandırılan 3 yıllık süreci en iyi şekilde geçirmelerini hedefliyor. Bilkent Cyberpark Genel Müdürü Canan Çakmakçı, “Artık iskontolu kira bedeliyle kuluçka merkezi işletme dönemi bitti diyebiliriz. Bu anlayış yerini, katma değerli hizmetlere ağırlık verilen, gelişmeye yönelik kuluçka merkezlerine devretti. Cyberpark’ta yer alan kuluçka şirketlerimize, uygun bedellerle sunduğumuz ofis imkanlarının yanı sıra birebir danışmanlık hizmeti, başlangıç sermayesi desteği, medya tanıtım, lansman, promosyon desteği, iş planı mentorluk hizmeti, insan kaynakları programı ve stajyer destek programı, mali müşavirlik destek programı, hibe kaynaklara erişim destekleri, pazarlama ve ihracat destekleri gibi birçok imkan sunuyoruz” diyor. Bilkent Cyberpark bünyesinde yaklaşık 60 start up şirket bulunuyor.

PATENT DESTEĞİ VERİYOR
Mersin Teknopark, teknoloji yoğun alanlarda girişimciliği teşvik etmek amacıyla bünyesinde fikir sahiplerine ve yeni kurulan şirketlere uygun koşullarda ofis alanı ve danışmanlık hizmeti verdiği bir kuluçka merkezi barındırıyor. Start up şirketlere iş geliştirme, pazarlama, dış ticaret, mali müşavirlik, muhasebe, marka-patent destekleri ve hukuki danışmanlık başta olmak üzere şirketlerin ihtiyaçlarına yönelik eğitim, danışmanlık ve müşavirlik hizmetleri sağlıyor. 2014 itibariyle 26 start up şirket Mersin Teknopark bünyesinde AR-GE süreçlerini yönetiyor. Mersin Technoscope Genel Müdürü Özgür Durmaz, “Teknoparklarda yer almak isteyen şirketler Teknopark A.Ş. tarafından belirlenen başvuru ve kabul sürecinden geçmek zorunda. Bununla birlikte, AR-GE kültürüne sahip girişimcilerin ileri teknoloji odaklı yenilikçi fikirleri sektörel ayrım yapılmadan destekleniyor” diyor.

Dokuz Eylül Teknoloji Geliştirme AŞ, (Depark) start up şirketlere kuluçka ofisleri ve teknoloji transfer ofisi faaliyetlerine ilişkin hizmetler sunuyor. Depark 2013 Haziran ayında faaliyete geçmiş olmasına rağmen bünyesinde 7 start up şirketi bulunuyor. Depark Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Murat Özgören, “Start up şirketler, özellikle akademisyenlerce kurulanlar veya herhangi bir proje hibesi almış olanlar Depark tarafından öncelikli olarak değerlendiriliyor. Teknokentimiz bünyesine şirket kabulü yaparken şirketlerin sunduğu projeler üzerinden değerlendirme yapılmakta
olduğu için start up şirketlerin teknoparkımıza kabulünde bir dezavantaj bulunmuyor” diyor.

KİRADA İNDİRİM YAPIYOR
Düzce Teknopark A.Ş, start up niteliğinde olan şirketlere yönelik olarak çeşitli fırsatlar sunuyor. Örneğin, kira giderlerinde yüzde 75 oranında indirim sağlayarak destek oluyor. Düzce Teknopark A.Ş. Genel Müdürü Özkan Şahin, ayrıca 1514-Girişim Sermayesi Destekleme Programı kapsamında Rhea Portföy Yönetimi ve ODTÜ Teknokent ortaklığında, start up seviyesindeki girişimcilere yatırım yapmayı hedefleyen bir girişim sermayesi yatırım fonuna Düzce Teknopark A.Ş olarak katılım sağladıklarını söylüyor. Ayrıca yine Düzce Üniversitesi bünyesinde yer alan ve bölgenin iyi
laboratuvarları arasında olan alt yapı hizmetlerinden de yüzde 40 oranında indirimli fiyatlarla yararlanma imkanı sunuluyor. Şu anda teknopark bünyesinde 4 start up şirket bulunuyor.

Erciyes Teknopark da start up şirketlerine belirli bir ücret karşılığında ofis temini, iş planı hazırlama, muhasebe işlemleri gibi konularda hizmetler sağlıyor. 2014 itibariyle Erciyes Teknopark’ta faaliyette olan şirket sayısı 147, bunlardan 47’si ise kuluçka statüsünde start up. Erciyes Teknopark Yöneticisi Bilgin Yazlık, start up’lar için başlattıkları proje hakkında şu bilgileri veriyor: “Ser@ programını faaliyete geçirdik. Ser@ (Startup Erciyes Atölye), proje fikri olan girişimci adaylarını başarılı bir girişimci haline dönüştürmeyi amaçlayan bir program. Program dahilinde proje takımlarına 6 ay boyunca ücretsiz olarak kullanabilecekleri açık ofisler veriliyor ve proje takımları bu ofislerde öncelikle sanal şirketlerini kuracak sonrasında proje fikirlerini olgunlaştırıp ürünlerini geliştiriyorlar. Proje takımlarına program boyunca eğitimler ücretsiz olarak verilirken alanında tecrübeli mentorlar takımlara yol gösteriyor.”

8 TEKNOPARKTA 375 START UP VAR
İTÜ ARI Teknokent 150
ODTÜ Teknokent 75
Bilkent Cyberpark 60
Erciyes Teknopark 47
Mersin Teknopark 26
9 Eylül Teknoloji Geliştirme 7
Boğaziçi Teknopark 6
Düzce Teknopark 4

Eray BERGER
SİGMA AR-GE BİLİŞİM
“YETENEKLİ İNSAN KAYNAĞI BULDUK”

ÜNİVERSİTENİN İÇİNDE OLMAK FAYDALI
Boğaziçi Teknopark’ın daha bilindik avantajları onaylı projeler üzerindeki gelir vergisi muafiyeti, çalışanların gelir vergisi ve SGK indirimleri ve de daha çok rekabet avantajı yaratan KDV indirimi. Öte yandan şahsen daha değerli bulduğum, fakat bir o kadar da değerlendirmesi daha zor olan fiziksel olarak üniversitenin içinde bulunma faydası var.

HOCALARLA İŞBİRLİĞİ YAPMAK MÜMKÜN
Bu sayede araştırma konularındaki çalışmaları, doktora ve yüksek lisans öğrenimini devam ettirmekte olan çalışanların kendi çalışmalarıyla aynı çizgiye oturtup yüksek verimlilikte birlikte yürütebilmesi mümkün kılınıyor. Aynı şekilde üniversite hocalarıyla işbirlikleri mümkün. Benzer şekilde okul içerisindeki yetenekli insan kaynağını değerlendirme olanağı da bir diğer önemli fayda.