Sıkıntılı bekleyiş

Yatırım buluncaya kadar Dugun.com 74, Eyedius 30, Vispera 24, BiTaksi 5, Kolay İK 17, Obilet 38 ay boyunca kendi kaynaklarıyla girişimlerini büyütmeye çalıştı.

Nil Dumansizoglu
[email protected]

Bu süreç hiç de kolay değildi. Kimi zaman faturalarını bile ödemekte zorlanan girişimcilerin en büyük motivasyonu, işlerine olan tutkuları oldu.

Girişimciler, genellikle kuruluş aşamasında finansman ihtiyacını yakın çevre, eş dost veya aileden temin ediyor. Bu ilk kaynak girişimci için çok kritik. Çünkü ilk yatırımı alana kadar bu parayla idare etmek gerekiyor. Peki ilk ne kadarlık sermayeyle yola çıkılmalı.

Şirket Ortağım Melek Yatırımcı Ağı Kurucusu Mehmet Buldurgan, girişimcinin bir yıllık ihtiyacının cebinde olması gerektiğini düşünüyor; bu kaynağı kullanırken tereddüt edilmemesi gerektiğini ifade ediyor. Buldurgan, “Bu tutarı eski usul tulumbalara benzetiyorum.

Önce tulumbanın içinde bir kova su dökersiniz, sonra suyu pompalayarak çekmeye başlarsınız” diyor. Girişimcinin riske attığı zamanı ve emeği karşılığında yaşamak için ihtiyacı dahilinde parası olmasının işleri kolaylaştırdığını söyleyen idacapital Yönetici Ortağı Cem Baytok, şunları söylüyor:

“Bir sermaye şirketi kurmanın ve idame etmenin iki yıllık maliyeti, 12 bin TL. Eğer bilgisayarınız varsa ve tüm dijital işlerinizi kendiniz yapabiliyorsanız şirket maliyetinin üzerine iki yıllık yaşam maliyetinizi ekleyin.

Karşılığı varsa rahatça başlayın. Yoksa KOSGEB ve TÜBİTAK girişimcilik destekleri gibi kaynaklardan bu açığı kapatın.

Doğru bir iş yapıyorsanız ve sermayeye erişim yollarını öğrenebilirseniz devam için gerekli parayı bulursunuz. Ama birinci kural, işiniz batarsa ödeyemeyeceğiniz bir borç almayın.”

ZOR ZAMANLAR

Rekabetin yoğun olduğu yatırım maratonunda, öne çıkıp kendini kanıtlamak için somut veriler gerekiyor. Bunun için de özsermayeyle mümkün olduğunca ilerlemek önemli.

Örneğin Kolay IK Kurucu Ortağı Efecan Erdur, 2015 yılında Galata Business Angels yatırımcıları Melih Ödemiş, Cem Topçuoğlu, Varol Civil, Fırat İşbecer ve Ahmet Faralyalı’dan aldıkları ilk yatırıma kadar 2 yıl beklediklerini söylüyor ve şöyle konuşuyor:

“Asgari ücretin 5 katından fazla maaş alırken işten ayrılıp kurduğum şirketten asgari ücretin altında maaş alabilecek seviyeye gelene kadar yaklaşık 18 ay geçti.

Şirketi kurduktan 24 ay sonra normal maaş almaya başladık. O 2 yıl, o kadar yoğun çalışıyorduk ki işlerimiz biraz rahatladığında sosyal olarak ne yaptığımızı unutacak duruma gelmiştik.

En zor kısmı, şirkette yapmak istediklerin için elinde yeterli finansal güç olmaması. Bir sürü plan yapıyorsun ancak çoğunu hayata geçirecek maddi gücün olmuyor.”

Bilkent Cyberpark Kuluçka Merkezi şirketlerinden OBilet’in kurucu ortakları Yiğit Gürocak ve Ali Yılmaz da kısıtlı birikimleriyle devam edebilmek adına yüklü bir sermaye gerektirmeyen bir iş kurarak yola çıktı.

Şirketin kârını yine şirkete harcayan kurucular, tüm giderleri azaltarak tamamen şirketi büyütmeye odaklandıklarını belirtiyor ve şunları söylüyorlar: “2015’te ilk yatırımımızı alana kadar oldukça zorlayıcı bir dönem geçirdik.

Ancak dönüp baktığımızda, 3 yıla yayılan bu ilk dönemde yatırım kabul etmeyerek kendi ayaklarımızın üzerinde durabilmiş ve şirketimizi hızla büyütmüş olmamız hem farklı yatırımcıların dikkatini çekmemizi sağladı hem sektörde bize prestijli bir konum kazandırdı.”

EN BÜYÜK SIKINTI

Elbette bu idare etme sürecinde girişimciler birçok sıkıntı çekiyor. Özellikle müşteriyi ikna edip satışa başlamak, yatırım aramaya geçmek için gerekli aşamaları tamamlamak girişimcileri zorluyor.

Örneğin kendi paralarıyla 2 yıl idare ettiklerini belirten Vispera Kurucu Ortağı Aytül Erçil, “Yüksek teknoloji bir ürünün pazara ilk çıkışı ve müşteriler tarafından kabul edilmesi belli bir süreç alıyor.

Özellikle perakende gibi teknolojiyi çok yoğun kullanmayan bir sektörde, bu süreç daha da uzun olabiliyor. Bir yandan ürünü geliştirmek, bir yandan da müşterileri ikna arttıkça çalışmak zorlandığımız konular oldu.

Keiretsu Melek yatırım ağı üyelerinden ve diğer bazı melek yatırımcılardan aldığımız ilk yatırım olmadan faaliyetlerimize devam etmemiz mümkün değildi” diyor.

Henüz yatırım almadığını belirten Kahvengelsin Kurucusu Göksal izci, yaşadıklarını şöyle anlatıyor: “Girişimi kurduğum zamanlarda arkadaşlarımdan küçük meblağlarla borçlar aldım. 2-2,5 yıl sonrasında kendi paramı kazanmaya başladım. ilk aşamada yaşadığım en büyük sorun, vizyon sorunuydu. insanlara olmayan bir şeyi anlatmak çok zordu.

Su, elektrik, doğalgaz, internet faturalarımı ödeyemediğim zamanlar oldu. Sonrasında festival ve fuarları, yaptığım işi duyurmak için bir fırsat olarak kullandım. Büyük markalarla barter anlaşmaları yaptım. iş ortaklıkları, yeni müşteriler ve yeni marka derken iyi bir akış elde ettim. Markama yatırım için yatırımcı seçiyorum. Her nakdi olan iyi bir yatırımcı demek değil.”

İDARE ETME DÖNEMİ

Ceplerindeki parayla idare etmek girişimciler için kolay değil. Pek çok şeyden fedakarlık ederek yatırıma kadar geçen süreci tamamlamaya çalışan birçok girişimcinin en büyük motivasyonu, “tutku”.

İlk yatırıma kadar 10 ay bekleyen 11Sight Kurucu Ortağı Ercan Gümüş ve diğer kurucuların en büyük şansı, girişimcilik geçmişleri oldu.

Daha önceki şirketlerinin hisselerini devrettikleri için bu parayı yeni girişim kurmaya harcadıklarını söyleyen Gümüş, “ilk olarak birlikte çalışacağımız ekibi topladık. Ekibi ilk başta kendimiz finanse ettik. Toplam 7-8 kişiydik. Böyle bir finansal gücümüzün olması bizi çok rahatlattı. O süre zarfında yatırım aramaktan ziyade çözüm üretmeye ve ürüne odaklandık” diyor.

Kahvegibikahve Kurucusu Ubeydullah Güngör, Tarvennden 2 milyon TL değerlemeyle tohum yatırım alana kadar 6 ay beklediklerini anlatıyor. Yola kitlesel fonlamayla çıktıklarını belirtiyor.

Bu süreçte ellerindeki parayla nasıl idare ettiklerini ise şöyle paylaşıyor: “Giderlerimizi minimumda tutmaya özen gösterdik. Dönüşü uzun sürecek pazarlama kampanyaları yerine doğrudan satış getiren çalışmalara yöneldik. Kişisel kredi kartlarımızın da süreci ilerletmede oldukça faydası oldu.

Tarvennden tohum yatırımı aldıktan sonra da üretim kapasitemizi ve verimliliğimizi artırabilmek için ikinci yatırım turumuzda 1 milyon TL topladık. Ancak maliyetleri minimumda tutmak gerektiği gerçeği değişmedi. Ölçek büyüdükçe finansman ihtiyacı da büyüyor.”

İLK YATIRIM RAHATLAMASI

Kuruluş sürecinde ivme yakalayan girişimler, aldıkları ilk yatırımla nefes alıyor. Örneğin 6 ay özkaynaklarıyla idare eden Pepapp, ilk yatırımını Hollanda’da da yaşayan melek yatırımcı Hakan Mertoğlu’ndan aldı.

Bu yatırımın hem motivasyon hem ekip hem maaş hem de genel giderler açısından kendilerini çok rahatlattığını belirten Pepapp Kurucu Ortağı Emrah Yiğit, “Böylece ürünü geliştirmeye ve pazarlamaya daha fazla bütçe ayırarak hayal ettiğimiz büyüme eğrisine çok kısa sürede ulaştık” diyor.

Sor’un ise doğrudan yatırımla kurulan şirketlerden… Serdar Sayar ve Tamer Yılmazdan yatırım alarak yola çıktıklarını belirten kurucu ortak Oğuzhan Başeğmez, şöyle konuşuyor: “Yatırımla kurulduk ancak bir kurumdan istifa ettik ve o anki maaşımızdan daha düşük bir parayla çalışmaya razı olduk.

Hayat standartlarınızdan feragat etmek, fedakarlık göstermek gerekebiliyor. Aldığımız yatırım sayesinde daha uzun planlamalar yapabildik. Eğer yatırımsız yürüseydik, bazı uzun vadeli planlamaları cesurca yapamazdık.”

Eyedius CEO’su Gökhan Talat Tuna ise yaşadıklarını şöyle paylaşıyor: “Şirketimizi kurup ilk yatırımımızı aldığımız 2017 yılına kadar yurt dışında 5 yılı aşkın çalışmamın sonucunda biriktirdiğim önsermaye ve TÜBİTAK Ar-Ge desteklerine kabul edilerek aldığım dönemsel hibe destekleriyle yaklaşık 30 ay gelir döngüsünü sağladım.

Boğaziçi Ventures ve Hub Girişim Sermayesi’nden aldığımız 300 bin dolarlık tohum yatırım, güçlü teknolojilerimizi paket ürünler haline getirme sürecinde çok daha mantıklı ve planlı düşünüp süreci en sağlıklı şekilde tasarlamamıza yardımcı oldu.

Eyedius çözümlerinin en faydalı olduğu öncelikli sektörleri tespit etmemize ve bu sektörler için daha iyi neleri yapabileceğimize karar verme noktasında da çok fayda sağladı.”

 

BARIŞ ÖZİSTEK BOĞAZİÇİ VENTURES GENEL MÜDÜRÜ
“6-9 AY BEKLEYECEĞİNİZİ BİLMELİSİNİZ”

50’DE 1 İHTİMAL
Fikir aşamasını geçmiş, büyüme aşamasında yatırım almak isteyen girişimcilerin, bu sürecin 6-9 ay süreceğini bilmesinde fayda var. Dolayısıyla yola çıktıklarında yaptıkları plan buna göre olmalı. Girişimciler, aylar geçtikçe ve yatırımcılarla görüşme sayısı artıkça motivasyon kaybedebiliyor ya da umutsuzluğa kapılabiliyor. Unutulmaması gereken nokta, 50 yatırımcı görüşmesinden 1’i olumlu sonuçlanıyor.

YATIRIM SÜRECİ
Büyüme aşaması yatırımların karar süreci de doğal olarak uzun sürebiliyor. İlgili bir yatırımcının ilk iki görüşme sonrasında işle ilgili detaylı araştırma yapması, sonrasında mevcut durumu analiz ederek gerekiyorsa danışmanlık alarak ve girişimciyle birkaç görüşme daha yaparak kararını olgunlaştırması zaman istiyor. Sonrasında teknik, finansal ve yasal değerlendirme süreçlerinin tamamlanması, hissedarlar sözleşmesinin hazırlanıp yatırımın ve hukuki süreçlerin tamamlanması da süre gerektiren konular.

MÜNTEHA ADALI ARYA YATIRIM PLATFORMU KURUCUSU
“HİÇ YATIRIM ALMAYACAKMIŞ GİBİ DÜŞÜNÜN”

YOLA ÇIKIŞ
Finans yönetimi, girişimciliğin her aşamasında çok önemli. Sürdürülebilir girişimcilik için işin kazanarak büyütülmesini, hiç yatırım almayacakmış gibi düşünerek yol alınmasını tavsiye ediyorum.

HATALAR
Yatırım alma ihtiyacının kaçınılmaz olduğu işlerdeyse geçmiş dönem tecrübesi, finansallarla doğru sorun tespiti, doğru talep nedenleri, hedef stratejilerle etkili sunum sonucu yatırıma hızlı ulaşacaklarına inanıyorum. Girişimcilerin çoğunda, kendilerini, işlerini, ihtiyaçlarını, yatırımla yapılacak büyüme çalışmalarını anlatmada sıkıntılar görüyorum.