Türkiye’de 300’e yakın melek yatırımcı, 10-15 milyon dolar aralığında bir finansman yaratıyor. Tahminlere göre gelecek 5 yılda 600 melek yatırımcı, 400 milyon TVlik bir kaynak yaratıyor olacak.
Nilüfer GÖZÜTOK ÜNAL [email protected]
Peki bugün sayıları hızla artan bu melek yatırımcılar nasıl bir profile sahip? Nasıl melek yatırımcı oldular? Ne tür yatırımlarla ilgileniyorlar?
Bu sorulara yanıt bulmak için “Melek Yatırımcı Profili” anketini gerçekleştirdik. 150 katılımcıyla gerçekleştirilen anket, önümüzdeki dönemde melek yatırımcıların desteğiyle girişimciliğin yükseleceğini gösteriyor.
raştırmalara göre Amerika’da 300 binin üzerinde melek yatırımcı var. Bunlar girişimcilere 26 milyar dolarlık finansman sağlıyor. Avrupa’da 75 bin melek yatırımcının 5 milyar dolarlık bir fon sağladığı tahmin ediliyor.
Türkiye’de ise melek yatırımcılık henüz çok yeni. Son rakamlara göre Türkiye’de 300’e yakın lisanslı melek yatırımcı, start up’lara yılda 10-15 milyon dolar aralığında bir finansman sağlıyor.
Genç ve dinamik nüfusuyla Türkiye’de yenilikçi fikirlere sahip girişimcilerin sayısında artış bekleniyor. Bu doğrultuda melek yatırımcı nüfusunun da artacağı öngörülüyor. Yapılan tahminlere göre gelecek 5 yılda toplam 600 melek yatırımcı, 400 milyon TL’lik yatırımı finanse ediyor olacak.
Peki bugün sayıları hızla artan melek yatırımcılar, nasıl bir profile sahip? Nasıl melek yatırımcı oldular? Ne tür yatırımlarla ilgileniyorlar? Start Up, bu soruların yanıtını bulmak için Melek Yatırımcı Profil adında bir anket düzenledi. İşte sonuçlar…
FİNANS KÖKENLİLER
150’ye yakın katılımcıyla gerçekleştirdiğimiz ankete göre Türkiye’deki melek yatırımcılar, ağırlıklı olarak 40-45 yaş aralığında bulunuyor ve 15-20 yıllık iş deneyimine sahipler. Bugün birçoğu kendi kurduğu işin yönetiminde yer alırken aralarında profesyonel yönetici olarak çalışanlar ve emekli olduğu için sadece melek yatırımcılıkla ilgilenenler de var.
Örneğin ankete katılan melek yatırımcıların yüzde 57’si, kendi kurduğu iş ya da aile işinde yöneticilik yaptığını açıklıyor. Yüzde 19’u profesyonel yöneticilik yaptığını ifade ederken yüzde 14,5’i emekli olduğunu ve melek yatırımcılıkla ilgilendiğini söylüyor.
Sadece melek yatırımcılık yapanların oranı ise yüzde 9,5. Sektörel geçmişlerine bakıldığında finans, otomotiv ve gıda sektörleri dikkat çekiyor.
Örneğin ETohum’un 42 yaşındaki kurucusu Burak Büyükdemir, iş hayatına Interbank’ta başladığını söylüyor. “1999’da girdiğim Vestelnet’ten itibaren de gerek kurduğum BT şirketleri gerek destek verdiğim şirketler olsun 15 yıldır aktif olarak bilişim ve internet teknolojilerinin içinde, farklı kollardan çalışmalarımı yürütüyorum” diyor.
BIC Angel Investments’ta melek yatırımcılık yapan 36 yaşındaki Çağlar Karataş da finans sektörü kökenli. “Wall Street, NYC, London ve Hong Kong’da toplam 15 yıl boyunca yatırım bankacısı ve borsa brokeri olarak çalıştım. istifa edip girişimci ve melek yatırımcı olmadan önce Londra’da dünyanın 2. büyük borsa şirketi olan Tullet Prebon’un gelişen piyasalardan sorumlu yönetici direktörüydüm” diye konuşuyor.
BÜTÇELERİ NE KADAR?
Anket sonuçlarına göre Türkiye’deki melek yatırımcıların toplamda 500 bin TL ile 1 milyon TL arasında yatırımları bulunuyor. Katılımcıların yüzde 87,5’i, şu ana kadar 500 bin-1 milyon TL’lik yatırım yaptığını belirtirken yüzde 7,3’ü, 5-10 milyon TL ve yüzde 5,2’si de 20 milyon TL ve üstünde yatırımları olduğunu açıklıyor.
Melek yatırımcıların bütçeleri de yine benzer miktarlarda. Katılımcıların yüzde 80’i, “Ne kadarlık bir yatırım bütçeniz var” sorusuna, “500 bin TL ile 1 milyon TL arasında” yanıtını veriyor. 1 milyon TL ile 5 milyon TL arasında bir bütçeye sahip katılımcı oranı da yüzde 10 düzeyinde seyrediyor.
BIC Angel Investments melek yatırımcılarından Soner Casur, bugüne kadar 500 bin dolarlık yatırım yaptığını açıklıyor. Mehmet Buldurgan, Şirket Ortağım Melek Yatırımcı Ağı ile şimdiye kadar toplam 1 milyon 325 bin TL’lik yatırım gerçekleştirdiklerini söylüyor.
Henüz 1 yıldır melek yatırımcılık yapan Cafer Fındıkoğlu’nun bu sürede gerçekleştirdiği yatırım miktarı 85 bin TL. Ancak Fındıkoğlu, ilk etap yatırımları için ayırdığı bütçenin 750 bin TL olduğunu ifade ediyor.
Sektörün en deneyimli isimlerinden Hasan Aslanoba ise bu konuda ortalamanın da üzerine çıkmış durumda. Aslanoba, melek yatırımcı olarak şu ana kadar 44 farklı projeye 41 milyon dolarlık yatırım yaptığını belirtiyor.
HIZ ARTIRACAKLAR
Melek yatırımcıların bugün destekledikleri girişim sayısı da ortalama 5 civarında. Toplam 5 girişime yatırım yaptığını belirten
Mehmet Buldurgan, “Önümüzdeki 5 yıllık süre içerisinde mümkün olan en fazla sayıda girişime yatırım yapacağımızı düşünüyorum” diye konuşuyor. Galata İş Melekleri Başkanı Emre Kurttepeli’nin şu an destek verdiği girişim sayısı 12’ye ulaşmış durumda.
Üyelerinin desteği ve iddialı endüstri uzmanlığı geçmişleri sayesinde bugüne kadar geniş bir girişimci destek ağı oluşturduklarını anlatan Kurttepeli, “Bu ağ ile yatırım yapmanın yanı sıra girişimcilere rehberlik ediyor ve onlara takım kurma, strateji ve kaynak yaratma konularında yardımcı oluyoruz” diyor.
Joachim Behrendt, toplam desteklediği girişim sayısının 6 olduğunu belirtiyor. “Bu yıl içinde 5 yatırım daha gerçekleştirmeyi hedefliyorum” diye konuşuyor. Soner Casur, şu an 3 girişimi destekliyor. Bu yıl 2 veya 3 girişime daha yatırım yapmayı planlıyor.
GELEN TEKLİF SAYISI
Melek yatırımcılar, tüm girişimcilerin yakın markajında. Anket sonuçlarına göre ayda ortalama 5-10 teklif alan melek yatırımcılar, bunların yüzde 90’ına olumsuz dönüyor. Bunun nedenleri arasında ise iş modelinin sağlam ve yeterince yenilikçi bulunmaması öne çıkıyor.
Ayda ortalama 20-30 yeni projeden haberdar olduğunu belirten Joachim Behrendt, “Gelen tekliflerin birçoğu, pazarda var olabilmek ve başarılı hale gelmek için daha da geliştirilmesi gereken projeler oluyor.
Biz de bu konuda ekipleri yönlendirerek kendilerine gerekli tavsiyeleri veriyoruz. Görüştüğüm hiçbir projeyi tamamen geri çevirdiğim söylenemez. Ben girişimcileri doğru şekilde yönlendirmeyi hedefliyorum. Onlar projelerini geliştirdiğinde kendilerini tekrar dinlemeye her zaman açığım” diyor.
Ayda ortalama 3-4 girişim teklifi alan Soner Caşur ise genellikle iş planlarına inanmadığı için olumsuz yanıt verdiğini söylüyor. Kendisine ayda yaklaşık 50 girişim başvurusu yapıldığını anlatan Emre Kurtepeli ise bu başvurulara nasıl yaklaştığını şöyle anlatıyor:
“Bunlardan yaklaşık 30’u ile birebir görüşüyoruz ve 4’ünü aylık Venture Academy’ye davet ediyoruz. Bu toplantılarda yatırımcılar, ilgisini çeken girişimlere yatırım yapıyor.”
NE İSTİYORLAR?
Melek yatırımcılar, yatırım yapılacak işte en çok iş modelinin sağlam, girişimcinin ise yaptığı işte tutkulu olmasına dikkat ediyor. Etohum’un kurucusu Burak Büyükdemir de “Yapılacak iş modelinin müşterinin hangi sorununu çözdüğüne dikkat ederiz.
Pazar rekabetinin ve ekibin iş planında nasıl yer aldığına bakarız” diye konuşuyor. Çağlar Karataş, ürünün kolayca kopya edilip edilemeyeceği, çalıştığı pazarın büyüklüğü, girişimcilerin geçmişi deneyimi ve bilgi birikimi gibi birçok etkenin yatırım yaparken mercek altına alındığını ifade ediyor.
Sinan Güler de yatırım kriterlerini şöyle ifade ediyor: “Fikrin ilginçliği ve ortaya konulan sorunu çözme yöntemi en ilgi çeken alanlar.” Yatırım alanları olarak baktığımızda ise melek yatırımcılar, en çok mobil teknolojilerle ilgileniyor.
Ankete katılanların 3’te 1’i, ilgi alanını mobil teknolojiler olarak ifade ederken yaklaşık 4’te 1’i de uygulamalara yatırım yapmak istediğini dile getiriyor. Melek yatırımcıların yatırım fırsatı aradığı diğer alanlar da e-ticaret, telekom çözümleri ve turizm.
HASAN ASLANOBA/ASLANOBA FOOD CEO’SU
“AYDA 100 TEKLİF ALIYORUM”
İNTERNETE ODAKLI
51 yaşındayım. Aile şirketi Erikli Su’da 1990 yılında CEO olarak çalışmaya başladım ve 25 yıllık bir iş deneyimim bulunuyor. Melek yatırımcılık faaliyetlerim internet sektörüne odaklı. Yatırım yaptığım projeler arasında daha çok pazaryeri modelleri, e-ticaret şirketleri, içerik siteleri, listeleme platformları, mobil uygulamalar ve bulut yazılım hizmetleri bulunuyor.
NE KADAR YATIRDIM?
Melek yatırımcı olarak şu ana kadar 44 farklı projeye, toplam 43 milyon dolarlık yatırım yaptım. Aynı zamanda ileriye dönük başarılı projelerimize yatırım olarak destek vermek için bir bütçe ayırmış bulunuyorum. İleriye dönük yatırımlarım ağırlıklı olarak var olan projelerime odaklanacak. Bununla beraber istisnai yeni projeleri değerlendirme devam ediyorum. Ayda 100’ün üzerinde yatırım imkanıyla karşılaşıyorum.
NEYE YATIRIM YAPMAM?
Bunların arasında 5-10 tanesiyle görüşüyoruz. Ortalama olarak bana başvuran her 100 girişimden yaklaşık bir tanesine yatırım gerçekleşiyor. Yatırım yapmadığım girişimler, genellikle var olan iş modellerinden bir farklılık göstermeyen işler oluyor. Buna ilave olarak oyun sektörü ve sosyal ağlar gibi global rekabete açık projelere yatırım yapmıyorum.
CAFER FINDIKOĞLU/BIC ANGEL INVESTMENT
“1 YILDIR MELEK YATIRIMCIYIM”
FARKLI SEKTÖR DENEYİMİ
1952 doğumluyum. Banka, sigorta, şirket satın alma ve birleşme işlemleri, çimento, otomotiv, gıda, zincir mağazacılık, hızlı tüketim malları gibi değişik sektörlerde uzun yıllar yönetim kurulu başkan ve üyelikleri, genel müdürlük ve yöneticilik yaptım. Son 18 yıldır da 3 değişik gıda grubunda genel müdür ve başkan yardımcılığı görevlerinde bulundum.
YATIRIM BÜTÇESİ
Geçtiğimiz yıl itibariyle melek yatırımcıyım. Melek yatırımcı olarak yaşamı kolaylaştıracak alanlara, bilgi teknolojisi ve hizmet sektörlerindeki girişimlere öncelik veriyorum. Bu amaçla ilk etapta 750 bin TL ayırdım. Şu an 85 bin TL’lik yatırım gerçekleştirdim.
Şu anda iki yatırımımı tamamlamak üzereyim. Durumsal yaklaşıp uygun olduğunu düşündüğüm girişimleri destekliyorum.
DEĞER VERDİĞİM ÖZELLİK
Ayda doğrudan bana ulaşan girişim sayısı 3-5 arasında değişiyor. Ancak davet edildiğim melek ağları toplantılarında da değişik sayıda girişimciyi tanıma fırsatım oluyor. Yatırım yapılacak işte en değer verdiğim özellik, girişim fikrini geliştirip sürdürme önerisinde bulunan girişimcinin heyecanı, konuya bakışı ve sahiplenmesi oluyor. Bunun yanı sıra yaşama katacağı değer ve tüketicilerce kabul görebilirliği ile rekabet durumu ve üstünlükleri de kriter olarak değerlendirdiğim özellikler.
MEHMET BULDURGAN
ŞİRKET ORTAĞIM MELEK YATIRIMCI AĞI
“BÜYÜME POTANSİYELİNE ÖNEM VERİYORUM”
ÜRETİM ÖNEMLİ
1954 Adana doğumluyum.32 yıl profesyonel yöneticilik yaptıktan sonra 3 yıldır kendi işimi kurmuş durumdayım. Bugüne kadar gerçekleştirmiş olduğumuz melek yatırımcı ağı toplantılarında, Hazine Müsteşarlığı’nca belirlenen tüm sektörlere açık olmakla birlikte üretime dönük sektörler de benim için çok önemli.
GİRİŞİM SAYISI
Şirket Ortağım Melek Yatırımcı Ağımız tarafından bugüne kadar toplam 1 milyon 325 bin TL’lik yatırım gerçekleştirmiş bulunuyoruz. Toplam 5 girişime yatırım yaptık ve yatırım yaptığımız girişimleri birçok alanda destekliyoruz. Önümüzdeki 5 yıllık süre içerisinde
mümkün olan en fazla sayıda girişime yatırım yapacağımızı düşünüyorum.
AYDA 100 TEKLİF
Ağımıza ayda ortalama 50 ile 100 arası girişim başvurusunda bulunuyor. Şirket Ortağım Melek Yatırımcı Ağı olarak başvuranlar arasından 5 girişimi, her iki ayda bir, gerçekleştirdiğimiz toplantılarla bünyemizde yer alan lisanslı melek yatırımcılarla bir araya getiriyoruz. Yatırım yapılacak bir girişimde öncelikle ölçek ve büyüme potansiyeli olanlara önem vermekteyim. Öte yandan yatırım gerçekleştirilmesi durumunda uyumluluk konusu ve bunun devam edip etmeyeceği oldukça önemli.
0 yorum