İdeali var mı?


Insider’dan Vispera’ya kadar Türkiye’nin önde gelen girişimlerinin pek çoğunun 10’a yakın yatırımcısı var. Yeni pazarlara açılma hedefi, girişimcilerin daha fazla yatırımcıya gitmesine yol açıyor. Melek yatırımcılar ve fonlar, yatırımcı sayısında ideal bir rakamın olmadığını söylese de 15’in üzerinde yatırımcının olduğu start up’lar riskli bulunuyor.

Ayçe Tarcan Aksakal [email protected]

Halka açılana kadar Uber’in 160’tan fazla yatırımcısı bulunuyordu. En büyük yatırımcı Travis Kalanick, 117,5 milyondan fazla hisseye veya şirketin yüzde 8,6’sına sahipti. Garrett Camp ise ikinci en büyük bireysel yatırımcıydı ve neredeyse 82 milyon hisseyi veya şirketin yaklaşık yüzde 6’sını elinde bulunduruyordu. Uber’in diğer yatırımcılar arasında SoftBank Vision Fund, Suudi Arabistan Fonu, General Atlantic ve TPG Growth da var.

Türkiye’de de birden fazla yatırımcısı olan start up sayısı hızla artıyor. Yemeksepeti’nin kurucusu ve CEO’su Nevzat Aydın, 30 start up’ta yatırımcı olarak yer alırken her yıl binlerce start up’tan yatırımcı olma konusunda talep alıyor. Etohum da son 10 yılda, 150 girişimin yatırımcısı oldu. Etohum’un kurucusu Burak Büyükdemir, start up’lardan yatırımcı olma konusunda çok sayıda başvuru aldıklarını belirtiyor.

Son dönemde yaptıkları 7 start up yatırımın tamamını başka bir yatırımcıyla gerçekleştirdiklerini söyleyen girişim sermayesi fonu Collective Spark’ın kurucu ortağı Atıl Erken de “Yatırımcı sayısının artması start up’a zenginlik katıyor” diyor. Melek yatırımcılar ve yatırım fonları da çoğu zaman birden fazla ve “iyi” yatırımcısı olan start up’lara yatırım yapmayı tercih ediyor. Farklı sektör deneyimine sahip, network’ü geniş yatırımcıların olması start up’ın Seri A aşamasında daha büyük kurumsal fonlardan para bulmasını da kolaylaştırıyor.

Peki bir start up’ın kaç yatırımcısı olmalı? Bu konuda ideal bir sayı var mı? Melekler ve girişimciler yatırımcı sayısında ideal bir sayının olmadığını belirtse de 15 ve üzeri yatırımcının olduğu start up’ların sıkıntı yaşayabileceğini düşünüyorlar.

SAYI ARTIYOR
Eskiden bir start up’taki yatırımcı sayısı 2 ya da 3’ü geçmezken para bulmanın zorlaştığı son dönemlerde girişimciler daha fazla yatırımcıya ihtiyaç duyuyor. Bu da ister istemez start up’ların daha fazla yatırımcıya sahip olmasına neden oluyor. Start up’ların erken aşamada 3-5 yatırımcısı olurken melek yatırım turunda bu sayı 10 ve üzerine kadar çıkabiliyor. Hatta bazı durumlarda bir start up’ın girişim sermayesi gibi daha büyük kurumsal yatırımcılara ulaşmadan önce 15 ve üzerinde yatırımcısı olabiliyor. Girişim sermayesi şirketleri riski bölüşmek ve daha fazla fon yaratabilmek için aynı girişime birlikte yatırım yapabiliyor. Bu da start up’taki yatırımcı sayısının artmasına yol açıyor.

Bugüne kadar aralarında Identify’ın da olduğu 7 girişime yatırım yapan melek yatırımcı Serdar Uçar, start up’lar açısından para bulmak için kolay bir dönem olmadığını belirterek bunun girişimcinin yatırım ve yatırımcı iştahını artırdığını söylüyor.

Uçar, “Son dönemde, para bulmaya odaklanan start up’lar artık yatırımcı sayısının kaç olduğuna bakmıyor. Para bulduklarında alma mantığıyla hareket ediyorlar” diyor. Bu da start up’larda daha fazla yatırımcının bulunmasına neden oluyor.

Rina Onur

Rina Onur

FİNANSMAN İHTİYACI
Uçar’ın da belirttiği gibi eskiye göre daha fazla melek yatırımcı ve fonun start up’ta yer almasını isteyen girişimlerin, en önemli motivasyonu, finansman yani para bulma ihtiyacı oluyor. Bunu iş birlikleri, müşteri edinme adına networking talepleri ve devamında da yurt dışındaki yatırımcı ağlarıyla tanışma istekleri izliyor. 500 Startups İstanbul Yönetici Ortağı Rina Onur, son dönemde kendisine yatırım için başvuran start up’ların en önemli ihtiyacının finansman olduğunu ifade ediyor. Bu da doğal olarak start up’taki yatırımcı sayısını artıran en önemli unsur oluyor. Revo Capital Yönetici Ortağı Arın Özkula, start up’ların en çok yatırım ve büyüme için yatırımcı arayışında olduğunu belirtiyor.

Collective Spark’ın kurucu ortağı Atıl Erken, start up’ların yeni pazarlara açılma motivasyonunun girişimlerin paraya olan ihtiyacını artırdığını dile getiriyor. Bunun da daha fazla yatırımcıyı bünyelerine almalarına neden olduğunu sözlerine ekliyor.

Bir start up’ta birden fazla yatırımcının olmasını avantajlı bulan Erken, “Genelde yatırım yaptığımız girişimlerde ilk kurumsal yatırımcı oluyoruz. Ancak bizden önce girmiş bireysel ya da çok küçük fonlar olabiliyor, buna da sıcak bakıyoruz” diyor.

Erman Turan

Erman Turan

ETKEN FAZLA
Girişimler farklı seviyelerde ve ihtiyaçları doğrultusunda yatırımcı alabiliyor. Erken aşamalarda girişimin ihtiyacına göre birden fazla melek yatırımcı, büyüme aşamasında ise yatırım büyüklüğüne göre birden fazla girişim sermayesi şirketi start up’ta yatırımcı olarak bulunabiliyor. Melek yatırımcı ve Addwise Kurucusu Erman Turan, girişimin bulunduğu aşama, satış yapmaya olan uzaklığı ve girişimin bulunduğu endüstri gibi değişkenlerden dolayı bir start up’ta olması gereken ideal yatırımcı sayısının belirtilemeyeceğini söylüyor.

“Yurt dışında Seri A aşamasına kadar 15’ten fazla melek yatırımcının olduğu girişimleri de gördüm” diyen Atıl Erken, erken aşama girişimlerde start up’ın teknik, ürün, iş geliştirme gibi hangi alanlarda desteğe ihtiyacı varsa bu alanlarla örtüşecek 3 ya da 5 kişilik bir melek yatırımcıyla başlamasının iyi olabileceğini ifade ediyor. Erman Turan, girişimcilere nasıl bir yatırımcı seçmeleri gerektiği konusunda şu tavsiyede bulunuyor: “Girişimciler kendilerine zaman ayırabilecek, girişimini geliştirmeye ve hızlanmasına destek olabilecek, en az bir kez girişimci olmuş ve tercihen çıkış yapmış eski girişimci/yeni melek yatırımcıları tercih etmeye çalışsın.”

Melek yatırım turunda yatırımcı sayısının 15’in üzerine çıktığı start up’larla sıkça karşılaşmaya başladıklarını belirten Serdar Uçar, olgunlaşmış, kurumsal fonlardan yatırım arayışına çıkan girişimlerde yatırımcı sayısının kademeli olarak arttığını söylüyor.

Aytül Erçil

Aytül Erçil

KAÇ YATIRIMCI?
Türkiye’nin en gözde, en fazla talep gören start up’larında ise yatırımcı sayısı çoğunlukta 5 ila 10 arasında değişiyor. 5 yılda önce kurulan Vispera’nın 10’a yakın yatırımcısı bulunuyor. İlk yatırımını 3 yıl önce aldıklarını belirten Vispera kurucularından Aytül Erçil, ilk yatırımcılarının Keiretsu Forum üyeleri, Keiretsu Capital Amerika, Nevzat Aydın ve Amerikalı bir melek yatırımcı olduğunu söylüyor. Bir sonraki yatırım turunda 12 milyon dolar değerleme ile Actus Logo Ventures’tan yatırım aldıklarını açıklayan Erçil, “En son yatırımı 25 milyon dolar değerlemeyle Teknoloji Yatırım A.Ş. ve Fiba Capital Investments B.V., Hayat S.A. gibi yatırımcılardan aldık” diyor. Önümüzdeki dönemde yatırımcı sayısını artırmak isteyen Erçil, 2 yıl sonra da uluslararası, saygın bir yatırımcıdan yatırım alarak global büyümelerine devam edeceklerini söylüyor.

Abonesepeti’nin 10 yatırımcısı bulunurken bugüne kadar 14 milyon doları aşkın yatırım alan Insider’ın Galata Business Angels’tan Aslanoba Capital’e kadar çok sayıda yatırımcısı var. Insider CEO’su Hande Çilingir, yatırımcıları arasında Wamda, 500 Startups, 212’nin yanı sıra WhatsApp, Google, Instagram, YouTube, Apple ve daha pek çoğunun erken dönem yatırımcılarından olan Sequoia Capital’in de bulunduğunu belirtiyor.

ÇOK YATIRIMCI RİSK Mİ?
Start up’taki yatırımcı sayısı genellikle melek yatırımcı, melek yatırım ağları ve fonlarının dikkat ettiği en önemli kriter arasında yer almasa da az yatırımcısı olan ya da 20’nin üzerinde yatırımcısı olan start up’lar pek tercih edilmiyor. Pek çok melek yatırımcı ve melek yatırım ağı lider, yani ilk yatırımcı olarak start up’a yatırım yapmayı tercih etmiyor. Erman Turan bunun en önemli nedeninin start up’a daha fazla zaman ve emek harcama ihtiyacından kaynaklanması olduğunu belirtiyor.

Erken aşamada genellikle 3-5 yatırımcısı olan şirketler tercih edilirken yatırımcı sayısından çok niteliklerine dikkat ediliyor.

Bir start up’ta çok ya da az sayıda yatırımcı olmasının hem artı hem eksi yönleri bulunuyor. Çok fazla yatırımcının olduğu start up’ların en önemli dezavantajı, her kafadan ayrı bir ses çıkması oluyor. Çok sayıdaki yatırımcının çok fazla işe müdahale etmesi de start up’ın yavaşlamasına neden olabiliyor.

Serdar Uçar, yatırımcı sayısından çok yatırımcıların niteliğine dikkat ettiğini belirtirken bir start up’ta çok fazla melek yatırımcı varsa bunun yönetim açısından her kafadan bir ses çıkması gibi birtakım zorluklar doğurabileceğini söylüyor.

Yatırımcı Fırat İşbecer, girişimcinin vizyonunu paylaşmayan yatırımcıların yarardan çok zarar getirebileceği görüşünde. İşbecer, “Vizyonunuzu paylaşmayan, azminize ayak uyduramayan, icraat yerine siyaset yapan ortaklarla kesinlikle yola çıkmayın” diyor.

Yatırımcı sayısının fazla olduğu ve bunun bir avantaj olduğu durumlardan en önemlisi ise girişimin ihtiyacı olan parayı artırması oluyor.

Start up’ların erken aşamada 3-5 yatırımcısı olurken melek yatırım turunda bu sayı 10 ve üzerine kadar çıkabiliyor.

Özcan Tahincioğlu

Özcan Tahincioğlu

ÖZCAN TAHİNCİOĞLU
TAHİNCİOĞLU HOLDİNG YKB & REVO CAPITAL KURUCUSU
“ÇOK YATIRIMCIYA SICAK BAKIYORUZ”
FARKLI DİNAMİKLER Yatırım yapacağım start up’ta tek yatırımcı olmayı tercih etmiyorum. Çünkü start up dünyası çok farklı dinamikleri olan bir dünya. Farklı yatırımcılar farklı perspektifler getirebiliyor, farklı kapılar açabiliyor.

“EL ELDEN ÜSTÜNDÜR”
Start up yatırımlarında el elden üstündür mantığıyla hareket ediyoruz. Bu nedenle birbirini besleyen bir ekosistem oluyor. Bu nedenle birkaç yatırımcının olduğu start up’ları tercih ediyoruz.

BİRLİKTE YATIRIM Yatırım boyutuna göre biz de çok iyi bulduğumuz girişimleri diğer fonlara götürerek beraber yatırım yapalım diye teşvik ediyoruz. Onlar da bize aynısını yapıyor.

“AKILLI” PARA BULMAK Girişimlerin büyürken tek amacı parayı bulabilmek. Bu nedenle çok sayıda yatırımcının olmasına sıcak bakıyorlar. Ancak girişimciler ekosistem geliştikçe parayı vereni değil “akıllı parayı” veren girişimciyi bulma yoluna gidiyor.

Rina Onur: “Finansman ihtiyacı start up’taki yatırımcı sayısını artıran en önemli unsur.”

Altay Tınar

Altay Tınar

ALTAY TINAR YUVAKO KURUCU ORTAK
“AZ YATIRIMCI RİSK OLABİLİR”
“TEK YATIRIMCI OLMAK İSTEMEM”
Bir start up’a yatırım yapacaksam lider yatırımcı olmayı tercih etmiyorum. Çünkü tek başıma yatırım yapmayı sevmiyorum. Tek yatırımcı olmak hem o start up için daha fazla katkı sağlamayı gerektiriyor hem daha çok zaman alıyor.

FONLAR ORTAK HAREKET EDİYOR
Son yıllarda fonlar da yatırım yapacağı girişimde lider yatırımcı olmayı istemiyor. Başka fonlarla hareket ediyor. Çünkü birkaç milyon doları tek başına vermek istemiyor. Böylece riski dağıtmış oluyor.

FARKLI UZMANLIK ALANLARI Yatırım yapacağım start up’ta en az 3 ve üzeri yatırımcının olmasını tercih ediyorum. Start up’ta farklı uzmanlık alanlarından gelen yatırımcılar varsa bu da girişime zenginlik katıyor ve yatırım kararıma olumlu anlamda katkı sağlıyor.

“DENGE ÖNEMLİ” Yatırımcı sayısında denge çok önemli. Hiç yatırımcı olmaması veya bir yatırımcı olması gibi çok sayıda yatırımcının olması da iyi değil. Özellikle acemi girişimciler daha fazla yatırım almak için çok sayıda yatırımcı alıyor. Hatta bazıları “Para gelsin” diye 20 ve üzerinde yatırımcı alıyor. Bu gibi durumlarda girişimcinin yatırımcıları yönetmesi zorlaşıyor ve şirkette ekstra bürokrasi yaratabiliyor.

Deniz Okumuş

Deniz Okumuş

DENİZ OKUMUŞ ABONESEPETİ CEO’SU
“BİRDEN FAZLA YATIRIMCI OLMALI”
FARKLI SEKTÖRLERDEN DENEYİM
Bir start up’ta farklı sektörlerde deneyim sahibi birden fazla yatırımcı olması gerektiğine inanıyoruz. İdeal bir sayı söylemek doğru olmayabilir. Az sayıda yatırımcı daha az bilgi ve daha az know how demek olduğundan olabildiğince farklı deneyimlere sahip yatırımcıları şirket bünyesinde bulundurmak girişime fayda sağlıyor.

ORTALAMANIN ÜZERİ RİSKLİ
Yatırımcı sayısının ortalamanın çok üstünde olması stratejik kararlar almayı geciktirebilir. Şirket Ortağım yatırım grubu ve Mehmet Buldurgan öncülüğünde bir grup yatırımcımız var. Yatırım sürecimiz 2020’nin ilk çeyreğine kadar netleşecek, şu an risk sermayesi fonlarıyla görüşmelerimiz sürüyor.

Fırat İşbecer, “Vizyonunuzu paylaşmayan, azminize ayak uydurmayan, icraat yerine siyaset yapan ortaklarla kesinlikle yola çıkmayın” diyor.

Yorum yapın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Time limit is exhausted. Please reload the CAPTCHA.