Destek Yağmuru


Start up’lara yönelik destekler arttı. Yurt dışındakiler hariç Türkiye’de hibe ve teşvik desteği sunan 56 kamu kurumu bulunuyor. Sunulan teşvik ve hibe programlarının sayısı ise 400’ün üzerinde. Bunlardan yararlanmak isteyenler arasında en avantajlı grubu ise Ar-Ge ve inovasyon projeleri yürüten start up’lar oluşturuyor. Başvuru sürecinde örtülü noktalara, şirketle ilgili çapraz sorgulamaya da dikkat etmek lazım.

2 yıllık kurumsal iş tecrübesinin ardından arkadaşımla Inveon’u kurduk. Kendi işimizi kurmamızda KOSGEB’in çok büyük katkısı oldu.” Bugün Türkiye’nin önde gelen girişimcileri arasında yer alan Inveon ve Inventures’ın yola çıkış hikayesini kurucu Yomi Kastro böyle anlatıyor. Son dönemde start up’lara yönelik desteklerin arttığını söyleyen Kastro’ya göre en önemli sorun, Türkiye’deki hibe ve teşviklerden birçok yeni girişimcinin yeteri kadar haberdar olmaması. Liderlervadisi.com Kurucu Ortağı Metin Uçucu da yurt dışındakiler hariç Türkiye’deki 56 kurumun start up’lara yönelik teşvik ve hibe fırsatları sunduğunu ifade ediyor.

İLK YILLAR İÇİN “CAN SUYU”
Start up’ların kurulduğu dönemlerde sunulan finansal yardımlar, ofis, teknoloji, bilgi ve vergi destekleri onların yaşamlarının ilk dönemlerinde hayatta kalmalarını sağlıyor. Alfanorm’un başkanı ve inovasyon düşünürü Ateş Öztan, hibe ve desteklerin yeni şirketler için can suyu olduğunu belirtiyor. Eskiye göre hibe ve desteklerin arttığını ve çeşitlendiğini dile getiren Öztan, bunun girişimlerin niş alanlara yayılmasını ve özgün projeleri desteklediğini söylüyor.

2 yıl önce MetaMeta Anatolia’yı kuran ve GEF-SGP’den destek alan Şükrü Esin, “Projeyi yazarken fikrinizi yazılı hale dönüştürüyorsunuz, iş planınızı hazırlamış oluyorsunuz” diyor. Esin, aldığı hibenin şirketine katkısının nakit finansman imkanı olduğunu belirtiyor. Hotelrunner.com Kurucu Ortağı Ali Beklen de desteklerin faiz ve hisse karşılığı verilmediği için kredi ve risk sermayesi yatırımlarına göre daha avantajlı olduğunu söylüyor.

HIZLI BÜYÜME SAĞLIYOR
Şirketini ilk kurduğu dönemde 100 bin TL teknoloji desteği aldığını anlatan Hafala Danışmanlık İş Geliştirme Uzmanı Fatma Hacıoğlu, bu sayede erken yaşta kendi işini kurduğunu söylüyor. Hacıoğlu, “Devlet desteği olunca 12 ay da olsa sabit bir geliriniz oluyor ve sadece projeye odaklanıyorsunuz. Bu da start up’ların hızlı büyümesini sağlıyor” diyor. Yaptığımız araştırma da son dönemde start up’lara yönelik teşvik ve hibelerden yararlanma konusunda çok sayıda alternatif olduğunu gösteriyor. Kamu kesiminde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı başta olmak üzere neredeyse tüm bakanlıklar ve onlara bağlı TÜBİTAK, KOSGEB, Kalkınma Ajansları ve TAGEM (Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü) gibi çeşitli kuruluşların hibe ve teşvikleri bulunuyor. Sivil toplum kuruluşları arasında ise TTGV (Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı), Sabancı Vakfı, Hayata Artı Vakfı, Türkiye Vodafone Vakfı gibi destek sağlayan pek çok vakıf var.

TEŞVİK ALAN YATIRIMCI ÇEKİYOR
TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu da girişimci adayı gençlerin en çok çekindiği sermaye konusunun son dönemde sorun olmaktan çıktığını belirtiyor. Hisarcıklıoğlu, “Elinizde iyi fikir varsa para verecek olan çok” diyor. Sistem Global Danışmanlık Kurucu Ortağı Hüseyin Karslıoğlu, start up’lara yönelik teşvik ve hibelerin artmasıyla yatırımcıların ilgisinin bu alana yöneldiğini söylüyor. Karslıoğlu, “Kamu teşvik verirken filtreden geçiriyor. Bir nevi pasaport veriyor. Yatırımcılar da bu pasaportlu şirketleri daha çok tercih ediyor” diyor. Desteklerin kapsamı ise oldukça geniş… Finansal destekler kapsamında hibe, teşvik, yatırım desteği, doğrudan destek ve kredi desteği gibi farklı modeller bulunuyor. Hibe desteğinde girişimcilere geri ödemesiz nakit desteği sağlanırken teşvikte ise kurumlar vergisi, damga vergisi, SGK ve gümrük vergisi gibi çeşitli vergisel indirim ve muafiyetler sağlanıyor. Ayrıca hisse karşılığında yatırım desteği ve faiz karşılığında kredi desteği de sunuluyor.

Daha çok kuluçka merkezleri tarafından tercih edilen geri ödemesiz ancak nakit finansman desteği yerine girişimcilere gereken olanakların sunulduğu ayrı bir destek modeli de bulunuyor.

YOMİ KASTRO INVEON VE INVENTURES KURUCUSU, CEO

“TEŞVİKLER ESKİYE GÖRE DAHA SEÇİCİ”

FAYDALAR Hibe ve teşviklerin start up’lara 2 önemli faydası var. Bunlardan ilki, daha fazla sayıda nitelikli çalışanı elde tutmak. İkincisi ise Ar-Ge projelerini hayata geçirmeleri konusunda start up’ları teşvik etmek. 2006’da şirketimizi kurduğumuzda aldığımız teşviklerin büyük faydasını gördük. Ar-Ge faaliyetlerimiz sonucu çıkardığımız ürünler, şirketimize yeni iş alanları ve ciro olarak geri döndü.

AKSAKLIKLAR Ar-Ge yapan şirketler iyi destekler alıyor. Ancak bazı aksaklıklar var. Eskiye göre teşvik ve hibeler daha seçici oldu. Artık Ar-Ge teşviklerinde daha fazla akademik içerik talep ediliyor. Bence bu doğru değil. Ar-Ge çalışmaları çoğu zaman yoğun akademik çalışma gerektirmiyor. Birçoğu yazılım geliştirme faaliyetleri içeriyor.

”Hibe ve teşviklerden yararlanmak isteyenlerin farklı destekleri karşılaştırıp kendilerine en uygun olanı seçmesi gerekiyor.”

TÜBİTAK’TAN BÜYÜK DESTEK
Start up’lara yönelik destekler içinde Türkiye’de en yüksek destek tutarını TÜBİTAK veriyor. TÜBİTAK, Ar-Ge projesi olan şirketlere proje bütçesinin yüzde 75’i kadar, geri ödemesiz hibe şeklinde destek sağlıyor. Bu uygulamada yüzde 40’ları aşan avans uygulaması da aktif olarak sunuluyor. Ayrıca bu desteği alan şirketlere 57436 sayılı Ar-Ge Kanunu kapsamında çok etkili vergi ve SGK teşvikleri de var. En avantajlılarından biri Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve TÜBİTAK’ın Teknogirişim Sermaye Desteği (1512 Programı)… Program kapsamındaki start up’lara girişimcilik eğitimi veriliyor, ayrıca sanayi deneyimi olan rehberlerle girişimciye teknik, ticari ve idari konularda destek sağlanıyor. Karslıoğlu, “Teknogirişim desteğiyle kurulmuş şirketlere yatırımlarda çok büyük vergi teşvikleri getirilerek özel sektörün bu şirketlere yatırım yapması özendirildi” diyor. Karslıoğlu, bir start up’ın destek süreçlerini düzgün yönettiği taktirde proje bütçesinin yaklaşık yüzde 90’ını geri kazanabileceğini söylüyor.

“BÜROKRASİ UZAYABİLİYOR”

ALİ BEKLEN HOTELRUNNER.COM KURUCU ORTAĞI

YENİ TEŞVİKLER Teşvikler arttı ancak bunların çoğu çok yeni olduğundan ve bürokratik süreçleri oturmadığından projelerin onayından ödeme almaya kadar geçen sürede birçok sorun ve gecikme yaşanabiliyor. Eski ve oturmuş programlar her zaman daha sağlıklı ilerliyor.

B PLANI Destek geri ödemeleri yine bürokratik süreçlerden dolayı harcamanın yapılmasını takiben 6-12 ay arası sürebiliyor. Hibelerden gelecek paralara güvenerek bütçe çalışması yapmak ciddi nakit akış sıkıntıları doğurabiliyor. Girişimcilerin bu durumlara karşı her zaman B planlarının olması gerekiyor.

EN AVANTAJLILAR
TÜBİTAK’ın dışında start up’lara yoğun olarak teşvik desteği veren kurumlardan biri de KOSGEB. Hafala Danışmanlık İş Geliştirme Uzmanı Fatma Hacıoğlu, KOSGEB’in sunduğu girişimcilik desteği kapsamında girişimcilere 50 bin TL hibe, 100 bin TL de kredi desteği verildiğini belirtiyor. KOSGEB destekleri kapsamında ise değişik zamanlarda, farklı içeriklerde teşvikler uygulansa da öne çıkanlarının başında KOBİ proje, tematik proje, Ar-Ge inovasyon ve endüstriyel destek programları bulunuyor. KOSGEB Yeni Girişimci Programı’nda ise 50 bin TL geri ödemesiz, 100 bin TL geri ödemeli olmak üzere toplam 150 bin TL destek veriliyor. Bulut bilişim şirketi Medianova’nın CEO’su Serkan Sevim, geçen yıl KOSGEB’den istihdam desteği aldıklarını belirterek tüm girişimcilere bu desteği tavsiye ediyor. En son TÜBİTAK TEYDEP platformunda bir desteğe başvurduklarını anlatan Sevim, sürecin 15 Temmuz darbe girişimine denk geldiğini bu nedenle kamu tarafında süreçlerin durduğunu söylüyor.

SÜREÇ NASIL ÇALIŞIYOR?
bir iş fikrine sahip olmak. Girişimcilere destek veren kurumlar, genellikle koşullarını 2 ana bölümde belirtiyor. 1’inci bölümde başvuruya uygunluk kriterleri, 2’ncisinde ise destek koşulları yer alıyor. Işık Üniversitesi Girişimcilik ve İnovasyon Merkezi Direktörü Ali Beba da verilen tüm desteklerde “inovasyon” başlığının öne çıktığını söylüyor. Beba, KOSGEB’in yürütmekte olduğu KOBİ Gelişim Destek programı kapsamında “bilişim teknolojileri” alanında faaliyet gösteren şirketlere 250 bin TL’ye kadar destek verildiğini belirtiyor ve ekliyor: “Kuluçka merkezinde hibe ve teşviklerden eğitim ve networking’e kadar değişik destekler veriyoruz.”

Fon arama sürecinde en kritik konu uygun fonun seçimi. Sistem Global Genel Müdürü Hüseyin Karslıoğlu, temel şartın doğru zamanda doğru bilgi ile doğru yere başvuru yapmak olduğunu söylüyor. Başvuru dosyasını hazırlayıp resmi başvuruyu yaptıktan sonra hibe ve destek veren tüm kamu kurumlarındaki ortak prosedürler neredeyse aynı. Başvurusu yapılan projeye bir uzman atanıyor. Başvuru değerlendirilmeye uygunsa değerlendirme yapmak üzere “hakem” diye adlandırılan uzman heyeti belirleniyor. Bu uzman heyet start up’ları ziyarete gelerek projeyi dinliyor, sorular yöneltiyor ve değerlendirmelerini nihai kararı vermek üzere kamu kurumuna gönderiyor.

“ALTERNATİF FONLARI KARŞILAŞTIRIN!”

METİN UÇUCU LİDERLERVADİSİ KURUCU ORTAĞI

KRİTERLER Start up’lar uygun bir fonla karşılaştıklarında hemen başvuru aşamasına geçebiliyor. Halbuki sağlıklı bir karar süreci için alternatif tüm fonları bulmak ve karşılaştırarak seçmek gerekiyor. Fonlar için başvuru ve değerlendirme süreçleri var. Bu süreçlerin başarısı için başkalarının deneyimlerinden öğrenmek çok önemli. Çünkü her bir fon programının yazılı/açık kriterleri kadar görünmeyen, örtülü kriterleri de bulunuyor.

ÇAPRAZ SORGU Bu saklı kriterlerin danışmanlardan, mentor’lardan, benzer süreçleri deneyimleyen diğer insanlardan ve kaynaklardan öğrenilmesinde büyük fayda var. Dünyadaki 2 binden fazla destek programını inceledik. Bunların ortak noktası çapraz sorgulama yapmaları. Proje ve iş planı formlarında gereksiz ve tekrar gibi görünen sorulara yönelik iyi hazırlık yapılmalı.

DESTEK İÇİN ÇOK ÇALIŞMAK GEREKİYOR
İLK AŞAMA Girişimcilere destek sunan kurumlar, öncelikle projenin azami bütçesini ve bunun üzerinden verecekleri destek oranını belirliyor.

GÜNLÜK TAKİP Işık Üniversitesi Girişimcilik ve İnovasyon Merkezi Direktörü Ali Beba, “Hibe ve teşviklerden yararlanma konusunda her bir kurumun kendine has uygulama esasları ve prosedürleri var. Girişimcilerin fon sağlayan kurumla diyalog içinde olmaları, prosedürlerdeki yenilik ve gelişmeleri yakından takip etmeleri gerekiyor” diyor.

HERKESE GÖRE FARKLI Herkese aynı teşvik ve hibe söz konusu değil. Destek tutarı yaş, cinsiyet, başvuru sahibinin bulunduğu il, projenin konusu, projenin ortaklı olup olmaması gibi kriterlere göre değişebiliyor. Şahıs şirketlerinin yararlanabileceği bir destek neredeyse bulunmuyor.

NE KADAR SÜRÜYOR? Hibe ve teşviklerden yararlanmak uzun ve yoğun bir çalışma gerektiriyor. Süreç 6 ay ile 1 yıl arasında sonuçlanıyor. Hotelrunner. com Kurucu Ortağı Ali Belen, 2011-2016 yılları arasında 2 KOSGEB ve 3 TÜBİTAK Ar-Ge projesini tamamladıklarını ve bunların ortalama 1’er yıl sürdüğünü belirtiyor. Kategori Mağazacılığı Derneği’nin genel sekreteri Füsun Tavus da “Projeyi yazmak ve doğru proje ortaklarını bulmak için 6 aya yakın çalıştık” diyor.

Yorum yapın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Time limit is exhausted. Please reload the CAPTCHA.