35’lik mucidin sıra dışı girişimcilik öyküsü

Vaktim olsa 10 şirket daha kurarım.
Veysel Berk’in adını ilk olarak ABD’de ışık mikroskobunu icat edince duymuştuk. Bu proje için çalışırken sanal duvar Wallit’i kuran Berk, 2 haftada 1,2 milyon dolarlık yatırım aldı. 8 ay önce Türkiye’ye döndü. Ofisini temizletecek kimseyi bulamayınca Evebirilazim.com’u kurdu. “Silikon Vadisi’ndeki gibi çok hızlı hareket edebilen bir start up’ız” diyen girişimci, 2017’de 15 bin temizlik personeliyle 500 milyon TL ciro hedefliyor. Türkiye’nin bir girişim cenneti olduğunu söyleyen Berk, “Vaktim olsa milyon dolarlık en az 10 şirket daha kurarım” diye konuşuyor.

Söyleşi / Veysel Berk
ÖZLEM AYDIN AYVACI
[email protected]

Veysel Berk, aslında bir bilim insanı. 14 yılını geçirdiği Amerika’da dünyaca ünlü bilim adamlarıyla çalışma fırsatı bulan Berk, ABD eski enerji bakanı fizikçi Steven Chu, Nobel ödüllü Thomas Südhof ile çalıştı ve ışık mikroskobunu icat etti. Veysel Berk, bilim insanı olmasının yanı sıra girişimci bir karaktere de sahip. Sanal duvar Wallit’in de fikir babası. Wallit, ABD’li yatırımcılardan 2 haftada 1,2 milyon dolar yatırım aldı. Stanford Üniversitesi’nde bilimsel çalışmalarını sürdüren ve danışman hocalık yapan Berk, 8 ay önce Türkiye’ye döndü. Evini ve tuttuğu yeni ofisini temizletecek kimse bulamayınca evebirilazim.com’u kurdu. Bu hamleyle ev temizliği işini internete taşıyan Berk, çocuk bakımı gibi alanlara da girecek. Berk, 2017’de 15 bin temizlik personeliyle 500 milyon TL ciro hedefliyor. “Türkiye’de yeni girişimlere yatırım yapan tüm isimlerle görüşüyoruz. Çok talep alıyoruz. Türkiye girişimciler için fırsatlarla dolu. Vaktim olsa milyon dolarlık en az 10 şirket daha kurarım” diye konuşuyor. Veysel Berk ile kariyerini girişimciliği ve yeni işi evebirilazim. com’u konuştuk:

Nasıl girişimci oldunuz?
1980 doğumluyum. Kabataş Erkek Lisesi’nde okudum daha sonra 1997’de Boğaziçi Üniversitesi’ne başladım. Moleküler biyoloji ve genetik bölümüne girdim, aynı zamanda fizik de okudum. 2000’de, ABD’de Başkan Clinton döneminde insan geni projesi çok popülerdi. O projede çalışmak için MIT’e gittim. Orada bilimsel çalışmalar yaptım. Türkiye’ye son sınıfı tamamlamak için döndüm. O sırada Bilgi Üniversitesi’nin yanında bir restoran kafe açtım. Üniversite dördüncü sınıfa giderken milyon TL seviyesinde ciroya ulaşan bir işim vardı.

SEKTÖRÜN HACMİ NE KADAR?
Ev temizliği sadece İstanbul’da 2,6 milyar TL’lik bir pazar.

Sermayeniz ne kadardı?
30-40 bin TL civarı bir maliyeti olmuştu. Çok da iyi iş yapıyordu, fakat o sırada Amerika’da UC Berkeley’den tam burslu ve ücretli olarak doktora programına davet edildim. Böyle bir fırsat bir daha gelmeyebilirdi. Kafeyi aileme bıraktım. 2000- 2001’de doktora programına başladım. 4-5 yıl sürdü. Oradaki çalışmalarım başarılı geçince dönemin enerji bakanı ve Nobel ödüllü fizikçi Steven Chu, beni kendi laboratuvarına çalışmaya davet etti. 2007’de onunla çalışmaya başladım. Amerika’da dönemsel bir kriz yaşandı. Ondan sonra 2008’de Obama başkan seçildi. Obama başkan seçilince hocam Chu, enerji bakanı oldu ve Washington DC’ye gitti. Laboratuvar bize kaldı. O laboratuarda şöyle bir hedefim vardı: Bir ışık mikroskobu yapacağım fakat elektron mikroskobu kalitesinde görüntü elde edecek. Yani nanometrenin milyarda biri kadar küçük şeyleri, hücrelerin içindeki molekülleri dahi görebilecektik. Elektron mikroskobu görüntüleri alıyor ama hücrenin fotoğrafını çekerken hücreyi öldürdüğü için canlı hareketleri göremiyorduk. Hem hücreyi canlı görmek hem elektron mikroskobu kalitesinde tek tek molekülleri, hücreleri takip etmek istiyordum. Çok zor bir projeydi yıllarca sabah akşam çalıştım.

Kaç kişiydiniz? Dünyada ilk defa siz mi gerçekleştirdiniz?
Tek başınaydım. Amerika’daki meşhur bilim adamları, “Böyle bir şey mümkün değil kariyerini yakacaksın” dedi. Fakat bizim hoca inandı. “Veysel başla” dedi. 4 yılın sonunda bu mikroskobu ürettim. Bu mikroskopla kronik hastalıklara sebep olan mikropların vücudumuza nasıl girdiğini ve nasıl yerleştiğini gördüm. Kaleler kuran mikropların bazı kalelerini parçaladık. Bunların yöntemlerini tespit ettik ve bu çalışmalar çok ses getirdi. Times Dergisi 2012 ve 2013 yılında çalışmalarımızı yayınladı. Hocadan “Bunu bir Türk kanalı aracılığıyla dünyaya duyuralım” diye rica ettim. Sağ olsun bizi kırmadı. Türkiye’den NTV geldi ve Washington DC’de bunu bakanla beraber tüm dünyaya duyurduk.

Bunun üzerine ne gibi gelişmeler yaşandı?
Çalışmalar bilim adamlarının çok hoşuna gidince Stanford Üniversitesi, bir enstitü kurulmasını istedi. Bir enstitü kurulacak ve buraya bu mikroskoptan 4-5 tane yapacaktık. ABD eski enerji bakanı fizikçi Steven Chu, 2014’te Nobel ödülünü olan Thomas Südhof ve ben böyle bir enstitünün kuruluş çalışmalarına başladık. 2 ay önce ilk mikroskopları kurduk. Doktora öğrencilerini de yetiştirdik. Çalışmalara başladılar. Şu anda mikropların vücudumuzdan temizlenmesiyle ilgili ilaç geliştirme çalışmaları devam ediyor. Kanserli hücrelerin de vücudumuzda nasıl taşındıklarını, yani karaciğerden mideye, mideden beyne nasıl tümörler oluşturduklarını anlamak için ciddi çalışmalar yapılıyor.

Wallit adlı girişiminizi ne zaman gerçekleştirmiştiniz?
2010 yılında bu mikroskop çalışmalarını yaparken 4-5 yıl zeminin 3 kat altında, karanlık, 4 metrekarelik bir odadaydık. Bu enstitüde binlerce insan var ve bunların çoğunu tanımıyorum diye düşündüm. Binanın önünde sanal bir duvar olsaydı da buradan o sanal duvara yazabilseydik, böyle canlı bir sohbet yapabilseydik dedim. Bu fikir, insanların çok hoşuna gitti. Bu arada yatırımcılar fikrimi duydu. Proje 1,5 hafta gibi bir sürede 1,2 milyon dolar yatırım aldı. 6 ay sonra ürünü Apple’a gönderdik. Apple tarafından 2012’de dünyanın 127 ülkesinde “future app” seçildi. İnsanlar, cep telefonu uygulamalarıyla bu duvara yani Wallit’e mesajlar yazabiliyor. Fotoğraf ya da video koyabiliyorlar.

Türkiye’ye ne zaman döndünüz?
Wallit projesi hızlı bir şekilde gidiyordu, yeni yatırım da almıştık. O sırada annem rahatsızlandı. Hemen ameliyat olması gerekiyordu, ben de 14 yıllık Amerika maceramı sonlandırmaya karar verdim. Stanford’taki enstitüye Türkiye’den video konferansla yardımcı olmaya çalışıyorum. İki ayda bir ABD’ye gidip geliyorum.

“HER SORUN YENİ BİR ŞİRKET”
1 YILDA 2 ŞİRKET Geleli 1 yılı geçti, 2 şirket kurdum. Türkiye’yi seviyorum. Türkiye’de çok problem var. Her bir problem yeni bir şirket demek. O yüzden çok hoşuma gidiyor. Türkiye inanılmaz bir girişim cenneti. ABD’de sadece birkaç Türk şirketi var. Orada yüzlerce Türk mühendisi çalışıyor, ama Hintlilere ve Pakistanlılara göre girişimcilikte çok gerideyiz.

ZİHNİYET FARKLI Silikon Vadisi’nde elimin parmaklarını geçmeyecek kadar Türk girişimci var. Arkadaşlar yapabilecek potansiyelde ama memur zihniyetindeler. Gireyim Facebook’a yılda 150 bin dolar alayım, hayatımı yaşayayım mantığı bulunuyor. Start up’ta kendine ölmeyecek kadar para alman lazım. O yüzden kimse onun riskini almak istemiyor. 150 bin dolarla yaşamak varken kimse 60 bin dolara razı olmuyor. Memur zihniyetiyle de start up kurulmuyor işte.

Evebirilazim.com işini ne zaman kurdunuz? Proje nasıl ortaya çıktı?
Trump Towers’ta bir ofis tuttum. 7-8 kişilik bir ekiple çalışmaya başladık. Temizlik ihtiyacı doğdu. İnternette temizlik şirketleri aramaya başladım. Görüştüğüm şirketler “2 saat de gelsek, 8 saat de gelsek aynı parayı alırız. Oraya temizlikçi göndermemiz için bir yıllık bir sözleşme yapmamız ve haftada en az üç kez hizmet almanız lazım” dedi. İnanılmaz uçuk rakamlar telaffuz ettiler. Bu arada ABD’de en popüler girişimlerden birinin Home Joy olduğunu biliyordum. Ev temizliği yapan şirket kısa sürede 38 milyon dolar yatırım aldı. Türkiye’de de ev temizliği girişimlerine büyük ihtiyaç var. Önce web sitesinin ismini aldık. Sonra kurumsal kimlik çalışmalarını yaptık. Kayıt sitesi açtık. Facebook sayfamızda yayınladık. 1 hafta içinde kayıt sayfasına 30 bin kişi geldi. Bu gelen 30 bin kişiden 3 bini hemen hizmet satın almak istedi. Bir kullanıcı 186 kullanıcı birden getirdi. Web sitesini ve ödeme sistemlerini kurduk. Temizlikçi kadınları bulduk.

Peki ilk denemeler nasıl sonuçlandı?
Hizmet alanlar memnun mu?
Bize yatırım yapmak isteyen müşterilerimiz oldu. Bizden bir kez hizmet alan ve bir ay içinde tekrarlayan insanların oranı yüzde 100. Hizmet alan kişi beğenmezse tekrar evini temizliyoruz ya da parasını geri veriyoruz.

Hızlı büyüyorsunuz ama nasıl bir yol haritanız var?
Önce İstanbulda tüm ilçelere yayılıp kaliteli hizmet vereceğiz. Yani ilk 50 temizlikçiye İstanbul’da ulaşacağız. Sonra yavaş yavaş diğer büyük şehirlere ve daha sonra Türkiye’nin her yerine yayılacağız. 2017 itibarıyla 15 bin kişilik bir temizlik ordusuna ulaşacağız.

Ortaklık yapınız nasıl?
Kurucu benim. Şirket bana ait. Benimle birlikte bu işe başlayan arkadaşlarımın da hisseleri var.

Peki ortaklık ya da yatırım teklifi alıyor musunuz?
Yatırımcılarla görüşüyoruz. Türkiye’deki en önemli 8-10 yatırımcıyla görüşme halindeyiz. Şu an proje ciddi bir gelir elde ediyor.

TÜRKİYE NASIL BİR PAZAR?
Türkiye’de çok problem var. Her bir problem yeni bir şirket demek.

TÜRKİYE GİRİŞİMCİLERE CENNET
YENİ FIRSATLAR Yeni fikirler her zaman var. Türkiye şu an girişimciler için cennet diyebiliriz. Çünkü Türkiye’de çok ciddi problemler var. Bir girişimci ve bilim adamı olarak benim için bir yerde bir problem varsa orada yeni bir fırsat ve yeni bir şirket de vardır. Ofisimizi temizletemedik evebirilazim.com’u kurdum. Trump Towers’ta çay içemedik. Çaycı konseptini yarattım. Vaktim olsa milyon dolarlık en az 10 şirket daha kurarım. Ama büyük projelerle ilgileniyorum. Evebirilazim.com milyar dolarlık bir proje. 2017’de 15 bin kişilik ekiple en az 500 milyon TL ve yüzde 10 pazar payı hedefliyorum. Büyük ihtimalle bunu geçeriz.

UYGULAMA ÖNEMLİ Rakipler muhakkak çıkacak ama mühim olan marka oluşturmak, hızlı hareket etmek, teknolojik alt yapıyı iyi kurmak, operasyonu iyi yönetmek. Çünkü bir fikir, senin aklına gelmişse en az 1.000 kişinin aklına daha gelmiştir. Her gün birileri mesaj atıyor. Benim de aklıma gelmişti diye… Fikrin akla gelmesi farklı bir hadise, hayata geçirmek farklı bir hadise. O yüzden başarılı olan projelere dikkat ederseniz fikirden ziyade uygulaması önemlidir.

ABD girişimci cenneti. Oradaki 14 yılın size nasıl katkıları oldu?
Kesinlikle çok şey kattı. Örneğin başka biri olsaydı Türkiye’de evebirilazim.com’u şöyle kurardı: “Fikir güzel. Önce web sitesini hazırlayalım. Mühendisleri tutalım projeyi hazırlasınlar. Mobil uygulamasını yapalım. 100 kişilik temizlikçi ordusu kuralım. Büyük bir ofis tutalım” deyip en az 1 milyon dolarla bu işe başlardı. Biz kaç parayla başladık? Sıfır. Adım adım önce markayı oluşturduk, insanların markaya güvenmesini sağladık. Daha şirket yokken markayı oluşturduk. Ve bunu yaparken de hiç para harcamadık. O yüzden de yatırıma hiç gerek olmadı. Bu vizyonu alabilmek için Silikon Vadisi’nde yaşamak gerekiyordu. Orada yaşamasaydım bu vizyonda olabilir miydim? Çok zor.