İlk hata dev şirket yarattı


GÖZDE YENİOVA - gyeniova@ekonomist.com.tr

GÖZDE YENİOVA – [email protected]

“Bazen yaptığınız ilk hatalar diğer işlerinizin çok daha başarılı olmasını sağlayabiliyor. Bunun dünyada birçok örneği var.”

1974 yılında iş dünyasında olan bir ailede, Çin’in sahil kıyısı olan Jiangsu’da doğan Richard Liu, 18 yaşında sosyal bilimler okumak için Pekin’e gitti. Bunun kendisine bir iş getiremeyeceğini anladığında, bilgisayar kodlama alanında da okumaya başladı. Üniversitede iş programlamayla birlikte üçüncü yılında biraz para kazanmaya başladı. Bu sayede bir restoran satın aldı, ama birkaç ay geçmeden iflas etti. Çünkü işi kontrol edememiş ve restorana giren para çalışanlar tarafından ele geçirilmişti. İlk girişimi başarısız olunca profesyonel hayata yöneldi ve Japan Life adlı şirkette çalışmaya başladı. İlk birkaç ayın sonunda restoran işini nasıl batırdığını, nerede hata yaptığını anladı: “2 yıl orada çalışırken restoranın iflas etme nedeninin kendi hatam olduğunu anladım.

Çünkü bizim restoranda yerleşmiş bir yönetim yapısı, idare ya da finansal sistem ile usul yoktu.” 2 yıl Japan Life’da çalışıp borçlarını kapatan Liu’nun tekrar girişimcilik ruhu kabardı ve 1998 yılında 12 bin Yuan sermayeyle Pekin’de ilk elektronik mağazasını açtı. 2003 yılına geldiğinde 12 mağazaya ulaşmış, sermayesi 10 milyon Yuan’ı bulmuştu. Ancak kendisine büyük zarar veren SARS salgını, onu fiziki ortamdan alıp e-ticarete yönlendirdi. Çünkü enfeksiyon kapmak istemeyen tüketiciler, evlerinden çıkmak istemiyor, mümkün olan ticaretlerini internetten yapıyorlardı. Bunu gören Liu’nun kurduğu 360buy.com, bugün Çin’in en büyük online ticaret şirketi haline geldi. Kendi deyimiyle başarısında, doğru zamanda, doğru stratejinin yanı sıra “ilk hatasından” aldığı dersin de rolü vardı.

RICHARD LIU

RICHARD LIU

ASLANOBA’DAN BİR BAŞARISIZLIK HİKAYESİ
Geçen yılın en çok yatırım yapan melek yatırımcısı Hasan Aslanoba, birçok başarılı girişime ortak oluyor. Ancak bu başarılı yatırımlarının yanı sıra başarısız girişimleri de arada çıkmıyor değil. Bunlara bir örnek de Tablet Seminerler oldu. Hasan Aslanoba’ya bu start up’ın da neden başarısız olunduğu sorduk. Bir girişimin başarılı olması için doğru fikir ve doğru ekibin bir araya gelmesi gerektiğini ifade eden Hasan Aslanoba, yaşadıklarını şöyle anlatıyor: “Start up’ların yaklaşık yüzde 60’ı, tamamen başarısız oluyor ve kapanıyor. Temel nedeni, doğru ekip ve fikrin bir araya gelememesi. Bunun dışında, projenin en başında veya takip eden yatırımlarda, yatırımcıları cezbedecek kadar hızlı büyüme trendi yakalanamaması da bir start up için sonun başlangıcıdır. Tablet Seminerler, benim toplamda 37 milyon dolarlık melek ve girişim sermayesi yatırımlarım içinde aslında küçük rakamlı bir başarısızlık hikayesidir. Sadece 500 bin TL yatırım yapıp yüzde 20 hisse almıştım. Kurucuların başka işleri de olması projeye odaklanmalarına ciddi engel oldu. Projenin yavaş gelişimini görünce takip eden yatırımı yapmak istemedim. Anlaşarak son verme kararı aldık. İnternet dünyasında yatırımcıysanız oyunun kuralı bu; bazı projelerin bir yere varmayacağını baştan kabul etmeniz gerekiyor.”

BAŞARISIZLIK TWEET’LERİ
Alphan Manas: “Bizde başarısızlık ‘onur kırıcı’ bir durum olarak algılandığı için inovasyon da çıkmıyor.” Murat Erkan: “Bir hayali gerçekleştirmeyi imkansız kılan tek şey vardır: Başarısızlık korkusu.” Erol Bilecik: “Sözümüz yine sevgili gençlere:) ‘Eğer hayatında hiç başarısızlık yoksa hiç risk almıyorsunuz demektir.’ Winston Churchill.”

GOBOTI NEDEN KAPANDI?
Büyük ümitlerle kurulan bazı girişimler, sektörde uzmanlaşmış kişilerden de yatırım alsa bazen başarılı olamayabiliyor. Bunun bir örneğini Goboti.com’da gördük. Online tasarım tişörtleri satan Goboti, geçen yıl kapandığını duyurdu. Goboti, Markafonin kurucuları Sina Afra’nın yanı sıra Yemeksepeti. com’un kurucusu Nevzat Aydın ve MyNet’in kurucusu Emre Kurttepeli’nin de aralarında yer aldığı Tasera’nın ilk girişimiydi. Yemeksepeti.com CEO’su Nevzat Aydın, daha fazla yatırım yapılması gereken bir sürece girdiklerini belirterek, “Bu yatırımın geri dönüşüyle ilgili şüphelerimiz vardı. Aslında ilgi ve satışlar çok iyi gidiyordu ve büyüme potansiyeli vardı. Siteyi kapatmak zorunda kaldık” demişti.

CHRISTOPHER POOLE

CHRISTOPHER POOLE

Avrupa’da girişimin nabzı %81
AB’de kurulan her 100 şirketten 81’i, ilk yılını tamamlayabiliyor. Bu oran, 5 yıllık süreçte %46.

Kritik veri %20
Yeni kurulmuş bir restoranın, ilk 2 yıl içinde hayatta kalma oranı bu kadar düşük!

BAŞARISIZLIKLA NASIL BAŞA ÇIKTI?
Monitise Afrika ve Ortadoğu’dan sorumlu CEO’su Fatih İşbecer’e iş hayatında ilk başarısızlığının ne olduğunu ve nasıl başa çıktığını sorduk. Fatih İşbecer’in yanıtı şöyle: “Kayda değer olanlardan biri, 2001 kriziydi. O dönemde yaptığımız işlerin donanım bacağında da yer alıyorduk. Piyasadan bir proje için gerekli donanımları tedarik ettik ve o esnada da ilgili yazılımı geliştirmeye devam ediyorduk. Kriz patladı, kötü bir kontrat ve fırsatçı bir müşteri nedeniyle siparişimiz iptal edildi. Elimizde dolar cinsinden ödenmiş donanımlar ve yarısı bitmiş bir yazılımla kala kaldık. Masrafları kısıp tam anlamıyla batmadan o dönemi atlattık. Ancak bize de iyi bir ders oldu. Hem donanımdan çıktık bir daha hiç ilgilenmedik hem kontratlarımızı daha özenli yapmaya başladık.”

NE ZAMAN VAZGEÇMELİ?
Fotoğraf paylaşım sitesi 4chan’in kurucusu Christopher Poole, 2003’te daha 15 yaşındayken Japon çizgi filmlerini tartışmak için bir forum kurmaya karar verdi. Bu sayede odasına oturduğu yerden 4chan.org’u kurmuş oldu. Site bugün ayda 12 milyon ziyaretçi çekiyor. Poole, iki yıl önce kurduğu Canvas ve DrawQuest’i ise geçtiğimiz günlerde kapatma kararı aldığını açıkladı. DrawQuest, daha geçtiğimiz ay İOS için geliştirdiği oyunla ilgi çekmişti. Ciro büyüyordu ve milyonlarca insan DrawQuest’i indirmişti. Ama bu yeterli değildi. Poole, “Yatırımcılarımızdan biri bana geldi ve ‘Burada kendimize karşı dürüst olmalıyız. Gerçekten çok çaba harcadın. Ama sermayeyi kazançlı bir şekilde geri döndürebilecek durumda gözükmüyorsun’ dediğini ifade etti. Poole, bunun nedenini ise şöyle açıklıyor: “Büyük olasılıkla ürün ve pazarı bulduk ama bazı şeylerin iş tarafında ayrışmasını sağlayamadık.” Çoğu teknoloji start up’ı da benzer sorunlar yaşanıyor. İş modeli hızlı olarak ölçeklenemiyor, büyüme ve yeterli ciro sağlanamıyor. Canvas da büyüyordu ama ‘yeterince hızlı’ büyüyemiyordu. Yatırım aldıkları parayla ilgili “Bu parayı nasıl kullanacağımı hayal edemiyordum. Çok açıktı ki büyük bir şey olmuyordu. 25 milyon dolarlık bir şirket değildik” diyor.

Yorum yapın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Time limit is exhausted. Please reload the CAPTCHA.