Girişimcilerin 4 mevsimi


BAYBARS ALTUNTAŞ - baltunbas@deulcom.com.tr

BAYBARS ALTUNTAŞ – [email protected]

Bu ilk sayıda start up girişimcileri için hazırladığım yükselen başarı haritasını sizlerle paylaşmak istedim. Bu haritanın 9 önemli aşamasında 9 ayrı istasyon var. Girişimcilerin başarıya giden yolculukları mevsimler gibidir. Start up girişimcisini bu dört mevsimde 9 önemli aşama bekliyor:

Mevsim 1: Girişkenlik

ADIM 1: GİRİŞKENLİK
İş fikrinin yavaş yavaş ortaya çıktığı aşama. Bu aşamayı başarıyla tamamlayan girişkenler, girişimcilik aşamasına rahatlıkla geçiş yapabiliyor. Burası hayal kurmakla hayalci olmanın en fazla birbirine karıştığı aşama. Kendini girişimci sanan girişkenlerle gerçekten girişimci olanların birbiriyle biraz karıştığı bir dönem. Bu aşamayı hafriyat çalışması olarak görebiliriz. Genellikle hafriyat çalışmasına önem vermeyen girişimcinin ileride başarılı girişimlere imza atması beklenemez. Bu aşamada yapılması gerekenler:

1) Etrafınızdaki fırsatlara bakın
2) İş fikrinizi geliştirin
3) İş planınızı geliştirin
4) İş modelinizi geliştirin
5) Paranın kokusunu alın

1 – 25 bin TL
Bu aşamada işinizi kurmak için finansman kaynağınız: Eş-dost-akraba-kişisel birikim-kredi kartları beşlisi (bootstrapping)

ADIM 2: İNOVASYON
Herkesin yaptığı bir işi yapacaksanız ortaya bir demo çıkarmanıza gerek yok. Daha önce yapanların ne yaptıklarını iyice incelemeniz ve kopyalayıp yapıştırmanız yeterlidir. Ancak bu işlem oldukça risklidir. Çünkü, karşınızda tüketiciyle yıllardır buluşmuş ve kendini ispatlamış bir markaya karşılık, hiçbir yenilik yapmadan ortaya çıkan bir start up var. Pazarlama bütçesini siz harcarsınız, rakipleriniz satışları yapar ve siz zarar edebilirsiniz.

Riske girmemenin en akıllıca yolu da inovasyon yapabildiğiniz alanlarda girişimlerde bulunmaktır. Rakiplerinizin yıllardır sattığı bir ürünü, getireceğiniz bir yenilik veya yapacağınız bir değişlikle tüketicinin tercih edeceği bir ürün haline getirebilirseniz yaşadınız demektir.

6) Ya inovatif bir fikir geliştirin ya da mevcut ürün veya hizmete inovasyon ekleyin
7) Pazardaki rekabet avantajınızı belirleyin

25 bin TL – 50 bin TL
Bu aşamada işinizi kurmak için finansman kaynağınız: Crowdfunding

Mevsim 2: Start up / İşi Kurma Seviyesi

ADIM 3: GİRİŞİMCİLİK
Artık kararınızı verdiniz ve bu işin tutacağından eminsiniz. Bu aşamada kendinize soracağınız en önemli soru şudur: Ne kaybederim ki?

Genellikle girişimci adayları “Ne kazanacağım” sorusunu önce sorar. Çok fazla kazanacaklarını varsayarak sanki girişimcilikte hiçbir risk yokmuşçasına işe girişirler.

Halbuki önce ne kaybedebileceklerini hesaplamalı ve hesaplanabilir bir risk almalıdırlar. Ne kaybederim ki sorusuna verecekleri cevabı, şu soru izlemelidir: Kaybedersem yerine nasıl koyabilirim? Eğer ortada kaybedilecek fazla bir şey yoksa veya kaybedilebileceklerin yerine nasıl konulacağına ilişkin B planı da hazırsa artık bu işe girişmenin vakti gelmiş demektir.

8) Riskinizi hesaplayın
9) Ne kaybedeceğinizi sorgulayın
10) Ne kazanacağınızı ilk aşamada sorgulamayın
11) Herkese sorun, ancak kararı siz verin
12) B planınızı geliştirin
13) Doğru işyeri adresi bulun
14) İleride size kapıları açabilecek doğru markayı bulun
15) Doğru personel bulun
16) Kendinize güvenin
17) İşinizi kurun!

50 bin TL – 500 bin TL
Bu aşamada işinizi büyütmek için finansman kaynağınız: Melek yatırımcılar

ADIM 4: PAZARLAMA & SATIŞ
Bu aşama girişimcinin kader anıdır. Hazırlayacağı pazarlama planı kadar, kuracağı satış ekibi de çok önemlidir. Girişimci bu aşamada ürün veya hizmetlerinde belirli bir satış başarısını yakalamak zorundadır. Bu satış başarısını yakalayamazsa girişimciyi zor günler bekliyor demektir.

18) Ürün veya hizmetiniz için doğru fiyat belirleyin
19) Tüketicinize minimum bütçeyle ulaşabileceğiniz kanalları bulun
20) Süper bir slogan geliştirin
21) Pazarlama planını hazırlayın
22) Süper bir satış ekibi kurun

500 bin TL – 3 milyon TL
Bu aşamada işinizi büyütmek için finansman kaynağınız: Müşteri

Mevsim 3: Grow-up / İşi Büyütme Seviyesi

ADIM 5: MARKALAŞMA
Satışların artmasıyla beraber markalaşma süreci de organik olarak gelişir. Tüketici tarafından kabul gören ürün veya hizmetinizin satışını yaparken, diğer yandan da marka değerinizi artırmaya başlarsınız. Aslında tüketiciden sadece ürün veya hizmetinizin parasını alırsınız ve bu sırada markanızın değeri yükselmeye başlar. Bir taşla iki kuş misali.

23) Müşterilerinizi koruyun
24) Personelinizi koruyun
25) Müşterilerinize ve çalışanlarınıza söz verdiğinizden fazlasını verin
26) Mükemmel bir müşteri hizmetleri iş akışı geliştirin
27) Markanızın kullanımına dikkat edin

3 milyon TL – 10 milyon TL
Bu aşamada işinizi büyütmek için finansman kaynağınız: Bankalar

ADIM 6: KURUMSALLAŞMA
Artık marka oldunuz. Tüketicinin karşısına kurumsal bir yapıyla çıkmadığınız takdirde çöküş süreciniz başlar. Bu yüzden girişimcilikten işletmeciliğe geçiş sürecinizi profesyonellerin desteğiyle tamamlamanız gerekiyor. Girişimcilikten işadamlığına geçiş süreciniz de bu aşamada başlar.

28) İşletme becerilerinizi geliştirin
29) Organizasyon şemanızı hazırlayın
30) Ekibin iş objektiflerini belirleyin
31) İyi bir İK departmanı oluşturun
32) Nakit akışına her zamandan daha fazla önem verin
33) Şirket el kitabı geliştirin
34) İK, muhasebe, finans, PR konularında danışmanlık alın

3 milyon TL – 10 milyon TL
Bu aşamada işinizi büyütmek için finansman kaynağınız: Venture capitalists / Girişim sermayesi şirketleri

ADIM 7: FRANCHISING
Markalaşma ve kurumsallaşma süreçleri, beraberinde bağımsız girişimcilerin kapınızı çalma sürecini de başlatır. İlk 6 basamak için vakit kaybetmek istemeyen ve ille de kendi markasını yaratma iddiasında olmayan girişimciler, sizin bu noktaya kadar ortaya çıkardığınız başarıyı belirli bir ücret karşılığında, sizin izninizle ve kontrolünüzde kendi bölgelerinde kopyalamak ve yapıştırmak ister.

35) Franchising departmanı kurun
36) Franchisee adayı girişimciler için simülasyon hazırlayın
37) Standartlarınızı belirleyin
38) Franchise girişimcileriniz için eğitim bölümü kurun
39) Rekabet hukukuna uygun bir franchise sözleşmesi hazırlayın
40) Doğru girişimciyi seçin
41) Franchise girişimcinizin performansını ölçecek bir sistem geliştirin

10 milyon TL – 50 milyon TL
Bu aşamada işinizi büyütmek için finansman kaynağınız: Private equity fonları / Özel yatırım fonları

girisimcilerin-4-mevsimi2Mevsim 4: Maturity / İşi Olgunlaştırma Seviyesi

ADIM 8: LİDERLİK
Girişimcinin ikinci kader anıdır. Bu aşamada şuna karar vermeniz gerekiyor: Kurduğunuz şirketin iyi bir çalışanı mı olacaksınız yoksa kurduğunuz ve işletme haline gelmiş bu şirketin liderliğini mi yapacaksınız? Sahada top koşturmaya devam mı, yoksa saha kenarından gerektiğinde teknik direktör olarak müdahale mi? Tercih sizin…

42) Şirketinizin CEO’su mu yoksa lideri mi olacaksınız, karar verin
43) Takımın üyesi olun
44) Çalışanlarınızı dinleyin
45) Sabırlı olun
46) Bırakın yaptıkları işin liderliğini yapsınlar
47) Dünyaya ne verdiğinize daha fazla odaklanın
48) Sosyal girişimcilik projeleriyle uğraşın
49) Kitaplar yazın
50) Konuşmalar yapın
51) TV’lerde görünün
52) Şimdiye kadar şirketinizi marka yaparken edindiğiniz tecrübeleri kendinizi marka yapmak için kullanın
53) Öyle bir kişisel marka oluşturun ki şirketinizin markasını da desteklesin. Meşhur olun!

50 milyon TL – 500 milyon TL
Bu aşamada işinizi büyütmek için finansman kaynağınız: Halka açılmalar / M&A

ADIM 9: MELEK YATIRIMCILIK
Madem liderliği seçtiniz, öyleyse vaktiniz de vardır. Bu vaktinizi değerlendirmenin en güzel yollarından biri de girişimciliğe ilk başladığınız zamanki heyecanı sizlere tekrar yakalatacak olan yepyeni start up’lara yatırım yapmak. Onlara finansman desteğinin yanı sıra network, know how ve mentorluk desteği de vermek. Böylece kendiniz gibi yepyeni başarılı girişimcilerin ortaya çıkmasını sağlamak.

54) Girişimciye yatırım yapın, projeye değil
55) Sunumları dikkatle dinleyin
56) Due diligence/mevcut durum analizi aşamasına çok dikkat edin
57) Girişimciyle yapacağınız sözleşmeyi hazırlayın
58) Şirket değerlemesini doğru yapın
59) Çıkış stratejilerini işin başında belirleyin
60) Network’ünüzü girişimciye açın
61) Know how’ınızı girişimciye aktarın
62) Girişimcinin mentorluğunu yapın
63) Gözünüz girişimcinin ve yatırım yaptığınız işin üzerinde olsun

5 milyon TL – 100 milyon TL
Bu aşamada daha fazla melek yatırım yapabilmeniz için finansman kaynağınız:
Co-Investment funds / Ortak yatırım fonları

Start up girişimcilerinin özellikle finansman aşamalarında dikkat etmeleri gereken çok önemli bir detay var; ölüm vadisi/death valley dediğimiz kısımlar. Dikkat ettiyseniz pazarlama ve satış aşamasında ne bankalar, ne girişim sermayesi fonları, ne de özel yatırım fonları işinizi büyütmek için ihtiyacınız duyacağınız finansmanı sağlamada istekli olacaktır. Hepsi, önce sizin satış başarınızı görüp ondan sonra ortaya çıkan tabloya göre size finansman sağlama kararını almak isteyecektir. Zaten eş-dostakraba, crowdfunding ve melek yatırımcıları diğerlerinden ayıran en önemli özellik de budur. Bunlar girişimciye yatırım yaparken, diğerleri ortaya çıkan excel tabloya yatırım yaparlar. Genellikle 500 bin TL-3 milyon TL arası oluşan bu boşluğa “yatırım boşluğu” diyoruz. Bu boşluğu en pratik doldurma şekli gerçek bir satış başarısı yakalamak ve buradaki finansman ihtiyacını müşterinin ürün ve hizmetlerinize ödeyeceği ücretlerle finanse etmektir. Zaten bu aşamayı geçtikten sonra artık sizin yatırımcıları ziyaret etmenize gerek kalmayacaktır.

Onlar sizi bulur.
Avrupa’da, özellikle kriz sonrası müşteri sayısının düşmesiyle beraber bu banttaki (500 bin Euro-3 milyon Euro) finansman boşluğunun satışlarla doldurulabilmesi güçleşti. Bu yüzden Avrupa Komisyonu’nda bu konuda neler yapılabileceğine ilişkin sürekli toplantılar yapılıyor.

Türkiye’de ise bu bandın dışında, Avrupa’ya göre ilave bir yatırım boşluğu daha var. O da ilk aşamada eş-dost-akraba, bireysel birikimler ve kredi kartlarıyla finanse edilmeye çalışılan ilk iş kurma aşaması. Bu aşamada da sıraladığım finansman kaynaklarından istifade etmeniz mümkün değil. Tüm bu finansman metotlarının yanı sıra şu metotları da göz ardı edemeyiz: İş fikri yarışmalarına katılarak başarılı olunduğu takdirde finansman bulmak, KOSGEB, TÜBİTAK gibi kuruluşların hibe programlarından istifade etmek. Sorum şu: Ne birikiminiz var, ne eş-dost-akrabadan kaynak bulabildiniz, ne kredi kartınızı kullanabildiniz, ne crowdfunding’den kaynak bulabildiniz, ne melek yatırımcı bulabildiniz, ne bankalar sizinle ilgilendi, ne girişim sermeyesi fonları size yatırım yaptı, ne özel yatırım fonları size finansman sağladı, ne yarışmalardan derece aldınız, ne de kamu hibe programlarından yararlanabildiniz. Ancak yüzde yüz eminsiniz ki bu iş fikri çok para kazandıracak. İşte bu durumda ne yapacaksınız?

Cevabınızı bana gönderin: [email protected] En güzel cevabı burada gelecek start up’ta paylaşacağım. Kendisine bir ödülüm olacak. Ayrıca sorunun cevabını da sizlere aktaracağım.
Haydi bakalım, start up!

Yorum yapın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Time limit is exhausted. Please reload the CAPTCHA.